H2

Sociale zekerheid en de verzorgingsstaat


2. Crisis, ellende en vernedering
1 / 19
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 4

This lesson contains 19 slides, with text slides.

Items in this lesson

Sociale zekerheid en de verzorgingsstaat


2. Crisis, ellende en vernedering

Slide 1 - Slide

Planning
herhalen H1
Uitleg H2 deel 1
Opdrachten/samenvatting maken

Uitleg H2 deel 2
Samenvatting H1 of opdrachten H2 maken

Slide 2 - Slide

Herhaling H1
Hoe werden armen rond 1850 geholpen?
Industrialisatie?
Hoe kunnen arbeiders hun omstandigheden verbeteren?
Sociale kwestie?
Liberalen, confessionelen en sociaaldemocraten

Slide 3 - Slide


Eerste sociale wetten

  • Ongevallenwet (1901)
  • Woningwet (1901)
  • Leerplichtwet (1901)
  • Invaliditeitswet, Ouderdomswet, Ziektewet (1913)
  • Werkloosheidsbesluit (1917)

Slide 4 - Slide

Deelvraag
Welke gevolgen had de crisis van de jaren 30 voor de armenzorg in Nederland?

Slide 5 - Slide


Crisis in de Verenigde Staten
1929


Beurskrach
  • Overproductie van fabrieken
  • Kopen op afbetaling
  • Teveel vertrouwen in aandelenhandel





Slide 6 - Slide


Crisis in Nederland


  • Nederland wordt zwaar door de crisis geraakt: de handel met de VS en Duitsland komt vrijwel stil te staan.
  • Bedrijven en fabrieken moeten de deuren sluiten.
  • Tussen 1929 en 1935 stijgt de werkloosheid van 22.000 naar 500.000
Een werkloze bakker uit het Gelderse Twello 'verkoopt' zichzelf op een marktplein in Deventer (Overijssel).

Slide 7 - Slide


Stempelen voor 'de Steun'

  • Sommige arbeiders hebben een werkloosheidsverzekering: 60 dagen een uitkering, waarna ze alsnog moeten aankloppen bij de overheid
  • Vanuit de overheid is er nauwelijks steun: alleen werklozen tussen 21 en 60 jaar krijgen de steunuitkering.
  • Hiervoor moeten ze 2 keer per dag in de rij staan om te stempelen. 
  • Dit is vooral bedoeld om zwartwerken en fraude te voorkomen.

Slide 8 - Slide


Werkverschaffingsprojecten


  • Net als in andere landen probeert de overheid werklozen aan werk te helpen met werkverschaffingsprojecten.
  • Grote projecten zoals het Amsterdams Bos en de Afsluitdijk helpen mannen aan werk en een beetje inkomen.

Slide 9 - Slide


Vernedering


  • De steun is vaak te laag, daarom moeten mensen ook andere hulp krijgen.
  • Zo krijg je bijvoorbeeld kleding, maar daar staat wél een stempel in: iedereen kan dat zien.
  • Je hoeft geen rijwielbelasting te betalen, maar ook dát kan iedereen zien: er is een gat geboord in het belastingplaatje.
Een belastingplaatje van iemand die geen belasting kon betalen: er is een gat in geboord.

Slide 10 - Slide

Aan de slag!
Wat: Maak de opdrachten van H1 af en de opdrachten van H2
                                                          H1 :1 t/m 5,8,10,11 en 13 t/m 16 en 19
                                                          H2 :1,4,5,6 en 9 t/m 11, 13 en 14
            Of maak een samenvatting
Hoe: Fluisterend
           Muziek luisteren mag, maar één keer een playlist aanzetten
Hulp: Buurman/buurvrouw, boek, docent

                      

Slide 11 - Slide


Aanpassingspolitiek
1934


  • De Nederlandse regering van minister-president Colijn besluit dat er minder uitgaven moeten zijn, omdat er minder inkomsten zijn: Nederland moet zich aanpassen
  • Lonen van ambtenaren en bij de werkverschaffing gaan omlaag, net als de steunuitkering. Het maakt de problemen alleen maar groter...

Slide 12 - Slide


Doel van de aanpassingspolitiek



  • Door lagere lonen worden producten goedkoper: de export neemt toe
  • Als de inkomsten en uitgaven gelijk zijn, dan heeft regering geen schulden
  • Uitzieken van de crisis’, aldus de regering
  • De aanpassingspolitiek mislukt: Nederland blijft een duur land

Minister-president Colijn houdt een toespraak in de Tweede Kamer in 1935. (Colijn links op foto, staand met zijn handen steunend op de tafel.)

Slide 13 - Slide




Zo ziet Colijn zich graag: de leider die Nederland door de storm (crisis) heen stuurt...

Slide 14 - Slide



...en zo zien sommige Nederlanders hem: als iemand die helemaal niet helpt, maar mensen laat verzuipen!

'Colijn is een zwijn!', zeggen sommige mensen.

Toch is er berusting bij de meeste Nederlanders. Hoewel niet altijd...

Slide 15 - Slide


Jordaanoproer
1934



  • De verlaging van de steun én de verhoging van de huur zorgen voor rellen in de Amsterdamse wijk De Jordaan. Vijf mensen komen om het leven. 
  • De verlaging blijft. Er verandert maar één ding: de straten krijgen asfalt, zodat er niet meer met stenen kan worden gegooid. 

Slide 16 - Slide


Plan van de Arbeid 
1935


  • De SDAP vond dat de overheid niet moest bezuinigen, maar juist geld uitgeven om de werkloosheid en de crisis op te lossen. 
  • Meer werkverschaffingsprojecten en hogere lonen zouden de arbeiders meer geld te besteden hebben.
  • Omdat de SDAP niet in de regering zat, kwam er weinig van terecht.

Slide 17 - Slide


Andere oplossingen?


  • Ook in Nederland zijn er anti-democratische groepen die vinden dat de oplossing voor de crisis buiten de democratie moet worden gevonden.
  • De Nationaal-Socialistische Beweging van Anton Mussert is een partij die geïnspireerd is door de NSDAP van Hitler.

Slide 18 - Slide

Aan de slag!

Wat: Maak de opdrachten van H1 af en de opdrachten van H2
                                                          H1 :1 t/m 5,8,10,11 en 13 t/m 16 en 19
                                                          H2 :1,4,5,6 en 9 t/m 11, 13 en 14
            Of een samenvattig
Hoe: In stilte
           Muziek luisteren mag, maar één keer een playlist aanzetten
Hulp: Buurman/buurvrouw, boek, docent

                       

Slide 19 - Slide