Vulkanen

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 7

Vulkanen

Lesdoel: Aan het einde van de les kunnen leerlingen uitleggen hoe magma ontstaat, hoe het naar boven komt en leren ze de begrippen magma, lava, magma kamer, en krater, kraterpijp, actieve vulkanen en dode vulkanen.

Vakgebied: Aardrijkskunde

Groep: 7

Didactisch model: Direct Instructie Model (DIM)

Werkvormen: invullen poll, bekijken video, sleepvragenquiz, open vragen, reflecteren

Het Directe Instructie Model (DIM) is een systematische lesopbouw waarin de leerkracht actieve begeleiding en sturing geeft bij het leerproces van de leerlingen. De les verloopt via vaste stappen, van uitleg naar toepassing, met veel ruimte voor actieve verwerking en feedback. Dit zijn de fasen van het DIM:

1. Terugblik

2. Instructie

3. Begeleide inoefening

4. Verwerking

5. Terugkoppeling

6. Evaluatie

Bjorn Bouma

390906

wat is een vulkaan?

Terugblik

Voorkennis activeren met poll

In de vorige les hebben de leerlingen voornamelijk geleerd over vulkanische eilanden en welke mensen er op deze eilanden wonen. In de vorige les is kort benoemd dat de eilanden zijn ontstaan door vulkanen.

Na het beantwoorden van de poll worden de gegeven antwoorden besproken.

Leerlingvaardigheden: Nadenken over bestaande kennis, begrippen herkennen uit eerdere lessen.

Leerkracht vaardigheden: Actief luisteren naar reacties, verbinden met eerdere lessen

Een grote rivier die lava door de bergen laat stromen.

een opening in de aarkorst waar lava, gas en as uitkomt

Een berg gemaakt van ijs en sneeuw die smelt in de zomer

Een oceaangrot waar dieren in wonen

Instructie

De leerlingen bekijken eerst een korte video over vulkanen. Na de video geeft de leerkracht uitleg uit welke onderdelen een vulkaan bestaat doormiddel van de uileg van de verschillende begrippen.

De begrippen die de leerlingen leren zijn: magma, lava, magma kamer, en krater, kraterpijp, actieve vulkanen en dode vulkanen.

Leerlingvaardigheden: Begrippen onthouden, relaties leggen (oorzaak → gevolg), luisteren & kijken tegelijk

Leerkrachtvaardigheden: 

Visualiseren, structureren (volgorde uitbarsting uitleggen), taalgebruik aanpassen aan niveau

Hoe werkt een vulkaan?

Aan het eind van deze les weet je wat de volgende begrippen beteken:

-magma

-lava

-magma kamer

-krater

-kraterpijp

-actieve vulkaan 

-dode vulkaan

Sleep de rode vakken aan de kant om de uitleg te weergeven.

Bespreek met de leerlingen de begrippen en geef een korte toelichting van de verschillende lage van de aarde.

De aarde bestaat uit verschillende lagen. onder de aardkorst zit de aardmantel. daaronder zit magma

Magma: Magma is heel heet, gesmolten gesteente dat zich                          diep onder de grond in de aarde bevindt.

Wat is het verschil tussen

magma en lava?

Magma: Gesmolten gesteente 

                onder de grond.

Lava: Magma dat uit de vulkaan                                                                       komt en niet meer in de aarde zit

Een kraterpijp is een soort buis in de vulkaan.

Hier stroomt het magma van de magmakamer naar boven richting de krater van de vulkaan.

Je kunt het vergelijken met een schoorsteen waar hete lava doorheen omhoog komt.

De krater is de opening bovenop de vulkaan, aan het einde van de kraterpijp.

Hier komt de lava, gas en as naar buiten bij een uitbarsting.

De krater ziet eruit als een soort kom of gat in de top van de vulkaan.

De magmakamer is een soort ondergrondse opslagruimte diep in de aarde.

Hier verzamelt zich magma, dat heet gesmolten gesteente is.

Bespreek met de leerlingen de begrippen

Wat is het verschil tussen een actieve en dode vulkaan?

Een actieve vulkaan is een vulkaan die nog leeft.

Dat betekent dat er magma onder de grond zit en dat de vulkaan kan uitbarsten.

Een dode vulkaan is een vulkaan die nooit meer zal uitbarsten.

Er is geen magma meer onder de grond, of de kraterpijp is helemaal verstopt.

De vulkaan is dan miljoenen jaren oud en niet meer gevaarlijk.

Discusseer eerst met de leerlingen wat ze denken. laat vervolgens de uitleg zien door de vakken weg te slepen

Begeleide inoefening

Sleep de begrippen naar de juiste nummers en controleer of de antwoorden goed zijn. Geef waar nodig extra toelichting bij begrippen.

1

2

3

4

Sleep de begrippen naar het juiste nummer

Krater

Kraterijp

Magma

Lava

Leg in je eigen woorden uit hoe een vulkaan werkt en gebruik minimaal 3 geleerde begrippen.

Zelfstandige verwerking

De leerlingen krijgen de opdracht om in eigen woorden uit te leggen hoe een vulkaan werkt. In hun uitleg moeten minimaal 3 begrippen naar voren komen die ze hebben geleerd.

Leerlingvaardigheden: Zelfstandig verwoorden, reflecteren op wat ze geleerd hebben, digitaal navigeren.

Leerkrachtvaardigheden: Ondersteunen zonder voor te zeggen, differentiëren bij hulpvragen.

Gebruik minimaal 3 geleerde begrippen.

terugkoppeling

Doormiddel van de poll geven de leerlingen aan hoe goed ze de vulkaan snappen. 

Vervolgens bespreekt de leerkracht de gegeven antwoorden met de leerlingen.

Leerlingvaardigheden: Zelfinzicht tonen, leren verwoorden wat ze snappen.

Leerkrachtvaardigheden: Feedback geven, Samenvatten van de lesinhoud.

Hoe goed snap jij vulkanen nu?

Heel goed

Een beetje

Niet goed

Ik wist alles over vulkanen al

Wat heb je vandaag geleerd?

Evaluatie

De leerlingen geven aan wat ze vandaag geleerd hebben. De leerkracht kan waar nodig nog ingaan op gegeven antwoorden van de leerlingen.

Gebruikte bronnen:

Clipphanger. (2016, 12 september). Waarom barst een vulkaan uit? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=LxOwjgx_rZA