NN7 - Meer dan lezen §5 - Hoofd- en bijzaken - 2V

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofd- en bijzaken

NN7 - Meer dan lezen §5 - 2V

Wat je gaat leren

• Je leert hoofdzaken en bijzaken onderscheiden in de tekst.

We lezen na de uitleg tekst 1 met elkaar. Je hebt dus behalve je laptop ook je lesboek nodig plus een pen. 

De belangrijkste informatie in een tekst noemen we de hoofdzaken. 

Wat minder belangrijk is, zoals een anekdote, een toelichting (voorbeeld) of een vergelijking, zijn de bijzaken. 

De hoofdzaken van een tekst vind je vaak 

op voorkeursplaatsen, zoals de inleiding 

en het slot van een tekst en het begin of 

het einde van een alinea. 

Zet het maar uit je hoofd-zaak

De zin die de hoofdzaak van een alinea bevat, is de kernzin. Dat is meestal de eerste zin en soms de laatste. 

Ook de tweede zin is weleens de kernzin. In dat geval is de eerste zin een inleidende zin en/of geeft hij het verband met de vorige alinea(’s) aan. 

Soms heeft een alinea geen kernzin. Je moet de hoofdzaak dan zelf bepalen.

Als je een tekst moet onthouden, kun je de hoofdzaken in een samenvatting zetten of in een schema.

Zo maak je een samenvatting van een tekst

• Lees de tekst precies.
  
  

1. Onderstreep tijdens het lezen de hoofdzaken. Let op de voorkeursplaatsen. Kijk ook goed naar opvallend gedrukte woorden en signaalwoorden die een tekstverband aangeven.
   
   
2. Neem de kernzinnen en andere hoofdzaken over. Maak er een samenhangende tekst van door verbanden te leggen en die aan te geven met signaalwoorden.

Zo maak je een schema van een tekst

• Lees de tekst goed door.
  

1. Onderstreep tijdens het lezen de hoofdzaken. Let op de voorkeursplaatsen. Kijk ook goed naar opvallend gedrukte woorden en signaalwoorden die een tekstverband aangeven.
   
   
2. Noteer tijdens het lezen de belangrijkste informatie uit de tekst. Geef opsommende verbanden aan met nummers (1, 2, 3), dots (•) of streepjes (–); gebruik pijltjes voor oorzaak-gevolg (→) en tegenstelling (↔).

We lezen straks tekst 1. Om de tekst goed te kunnen begrijpen, moet je weten wat de cursief gedrukte woorden betekenen. Sleep op de volgende dia de woorden naar de juiste zin.

Het gaat om deze woorden:

bevindingen – cognitief – justitiële context – onthuld – subtiele – wantrouwig. 

1. De schrijver verbeterde naar eigen zeggen zijn verhaal, maar het waren zulke .............. veranderingen dat de uitgeverij niet akkoord ging.

2. Toen de leraar Jeffrey vertelde wat hij in zes weken allemaal moest doen voor het vak geschiedenis, raakte de jongen ........  overbelast.

3. Wanneer onze hond iemand niet kent, is hij eerst altijd een beetje ......

4. Tijdens het microscopisch onderzoek moesten we eerst data verzamelen en vervolgens onze ...... noteren.

5. Vorige week werd, tijdens de opening van het zwembad, de glijbaan in het peuterbad ......

6. Een leugentje om bestwil mag natuurlijk wel, maar in een ..... is dat uit den boze.

subtiele

cognitief

wantrouwig

bevindingen

onthuld

justitiële context

Onderstaande zes woorden staan ook onderstreept in tekst 1. Om de tekst goed te kunnen begrijpen, moet je weten wat ze betekenen. Maak de juiste combinaties.

gevolgen

zulke

beschadigd; niet waargemaakt

belangrijk; ter zake doende

waarbij meer (hersen)gebieden moeten samenwerken

wat je graag wilt; raadzaam

consequenties (al. 5)

dergelijke (al. 5)

beschaamd (al. 5)

relevant (al. 6)

interactionele (al. 6)

wenselijk (al. 7)

Ga naar je e-book door op deze link te klikken.

We lezen nu Tekst 1 - Leugenaars ontmaskerd op blz. 33/34.

Wat is het onderwerp van deze tekst?

Het doel van deze tekst is...

1. amuseren
2. activeren
3. informeren
4. overtuigen

Is alinea 1 een goede inleiding? Waarom (niet)?

Wat is volgens Van der Zee het voordeel van sommige leugens?

Waarom is er een verschil tussen het privédomein en het opsporings- of juridische domein?

Leg in je eigen woorden uit wat de tweede conclusie inhoudt: ‘Automatische processen … Zee verder.’ (al. 6)

Ga nu naar de digitale methode en maak van
§5 opdracht 2 - alleen vraag 4 en 5 (zie digitale planning).

Voor vraag 5 moet je een schema downloaden van de site. 

Tot zover weer!!!