3.6 geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom

Ga rustig zitten en pak je boeken voor je

Deze les

Leer je het verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting en leer je voorbeelden kennen en hoe beide kunnen worden toegepast in de landbouw en veeteelt.

uit een aardappel groeit een nieuwe plant

Geslachtelijk of ongeslachtelijk?

Geslachtelijke en ongeslachtelijke overerving

- Geslachtelijk -> door samensmelting van geslachtscellen met de helft van de chromosomen

- Ongeslachtelijk -> door gewone celdeling. Ontstaan van nieuwe individuen met hetzelfde DNA

Geslachtelijke voortplanting

- Nieuwe generatie heeft eigenschappen van beide ouders

- Ieder jong is uniek

- Soms is paring nodig, maar niet altijd. Bijvoorbeeld vissen of planten

Herkennen

Ongeslachtelijke voortplanting

- Door gewone celdeling

- Zelfde DNA als eerste individu

Stel je bent boer

- Wat is het voordeel van stekken?

- Wat is het voordeel van geslachtelijke voortplanting?

Kunstmatige selectie

Steeds individuen kruisen met bepaalde eigenschappen.
Deze individuen worden 'geselecteerd'

Veredeling

Kiezen van individuen met gewenste eigenschappen en deze kruisen. Bijvoorbeeld plantje met rode tomaten en met grote tomaten. Nieuwe generatie: grote, rode tomaten.

Aan de slag

Keuze 1: Maken opdrachten bij paragraaf 6. Samenvatting mag bij deze paragraaf ook

Keuze 2: Meedoen oefenopgaven kruisingen op het bord

Oefenvraag 1

Joost is drager voor het gen van een erfelijke ziekte. Hij is getrouwd met een vrouw die zelf ook drager is. Hoe groot is de kans dat zij een ziek kind zullen krijgen?

Oefenvraag 2

Bij mensen is het gen voor bruine ogen dominant over het gen van blauwe ogen. De vader van Juul en Jacques heeft blauwe ogen. Moeder heeft bruine ogen. Juul heeft blauwe ogen.

Hoe groot is de kans dat Jacques bruine ogen heeft?

Oefenvraag 3

Het gen voor kleurenblindheid is een recessief gen op het X chromosoom. 

a) Leg uit waarom jongens meer kans hebben op kleurenblindheid

b) Davids moeder is kleurenblind. Hoe groot is de kans dat hij zelf ook kleurenblind is?

Oefenvraag 4

De bloemen van het leeuwenbekje  komen voor in paars (ApAp),

wit (AwAw) en de intermediaire kleur roze: (ApAw).
Een paars en een roze leeuwenbekje worden gekruisd. Wat is de verhouding van de nakomelingen?

vraag 1: welk geslacht heeft nummer 8?

vraag 2: welke eigenschap is dominant?

vraag 3: maak een kruisingsschema van 14 en 15