Project Angstzweet lessen 2 en 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1,2

Lesdoel

Aan het eind van de les weet je welke elementen  in schrijfstijl een verhaal spannend en levendig maken.

Een hangmat vol beloften

Luister. En lees mee.

Lezen

  tempo

ritme

flashbacks 

vooruitwijzingen (flashforward)

manier waarop de handeling wordt aangekondigd

rol van de omgeving

Spanning ontstaat door...

• informatie die achtergehouden wordt
• personage die verandert tijdens het verhaal
• versnelling 
• vertraging
• een tikkende klok (bom, computer, ...)
• cliffhanger
• open plekken of spannende ruimte
• actie of karakter/dialoog

Wat vond je goed aan het verhaal?
En waarom?

Wat vond je minder goed aan het verhaal?

En waarom?

Realistisch of onrealistisch? Leg je keuze uit met eventueel voorbeelden uit de tekst.

Vanuit wiens blik wordt het verhaal verteld?

Hoe wordt duidelijk de levensfase (puberteit) de hoofdpersoon duidelijk?

Noem minimaal 3 voorbeelden uit het verhaal.

De l

Hoe wordt de spanning opgebouwd?
Beschrijf zo concreet mogelijk en gebruik de tekst.

Geef minimaal twee voorbeelden.

Elke keer als hij dichtbij komt is ze ongrijpbaar.

Tot drie keer toe.

De derde keer verdwijnt ze in de zee, in een onweersbui.

Wat kan je zeggen over de hoofdpersoon(en)?

Er wordt veel gebruik gemaakt van beelden.

Ook personificaties en vergelijkingen. Kun je voorbeelden geven uit de tekst?

geluid als versierinkjes 

een gordijn van regen

dikke prop winkelende toeristen

140 - bliksemflitsen ranselden de golven en de donder gromde onophoudelijk en triomfantelijk.

Ze verdween...een hoge golf die haar als een boosaardige, monsterachtige krul opat. 

Waar verwijst de titel naar?

Welke elementen verhoogden de spanning in het verhaal? Geef voorbeelden.

Spanning

Trucs die de schrijver gebruikt:

• Open plekken: er worden vragen opgeroepen bij de lezer;
  
• Informatievoorsprong of informatie wordt achtergehouden (uitstel en vertraging);
  
• Dwaalsporen en verkeerde vermoedens;

Spanning

• Meerdere verhaallijnen;
  
• Gevaarlijke situaties of gevaarlijke omgeving;
  
• Onverwachte gebeurtenissen/wendingen;
• Inbouwen cliffhangers.

Soorten spanning

Globale spanning: de vraag die je bezighoudt tijdens het lezen:

• op het verleden gericht;
  
• op de toekomst gericht.
  

Lokale spanning: spanning die maar even duurt.

Spanningsboog: de periode tussen het begin en het einde van de spanning.

Spanning ontstaat door...

• informatie die achtergehouden wordt
• personage dat verandert tijdens het verhaal
• versnelling 
• vertraging
• een tikkende klok (bom, computer, ...)
• Cliffhanger
• open plekken of spannende ruimte
• actie of karakter/dialoog

Welke elementen vond jij nog meer opvallend in het verhaal? Geef voorbeelden.

  tempo

ritme

flashbacks 

vooruitwijzingen

manier waarop de handeling wordt aangekondigd

rol van de omgeving

Wat denk jij...heeft de schrijver iets met tempo ( versnellen of vertragen) in de tekst of de beleving van de tijd gedaan?

Geef de bladzijde en tekst aan.

Wat denk jij...heeft de schrijver iets met ritme ( alsof het een muziekstuk/rap is) in de tekst of de beleving van de tijd gedaan?
Geef de bladzijde en tekst aan.

Is er sprake van een flashback? Of een vooruitwijzing?
Geef een voorbeeld.

Worden op een bepaalde manier handelingen/gebeurtenissen aangekondigd?

Wat is de rol van de omgeving?
Geef voorbeelden.

Flashback of Flashforward

Flashback = terugkijken

Flashforward = vooruit kijken

Let op: een flashback of -forward kan een zin zijn, maar ook een heel hoofdstuk of langer. Dan wordt de 'chronologie' verbroken. 

Een flashback

• Een tijdsprong terug in de tijd heet een terugblik, ofwel flashback.
• Een flashback onderbreekt het verhaal een poosje.
• Schrijvers gebruiken een flashback om een belangrijke gebeurtenis uit het verleden te laten zien.

Aan de slag

1. Werk in groepjes van 4.
2. Lees elkaars verhalen, geef elkaar feedback.
3. Vertel wat goed is en waar je nog tips hebt.
4. Concentreer je op de spanning en of je meegenomen wordt in het verhaal.

Hoe kan je karakter geven aan je eigen hoofdpersoon?

Ontwikkeling van een personage

De hoofdpersoon maakt een ontwikkeling door in een boek. Hij of zij doet dingen die zij normaal niet doet en daardoor groeit zij als persoon.

In een verhaal moet dit realistisch opgebouwd zijn.

Aan de slag

Maak een tijdlijn en probeer eens je eigen ontwikkeling van jouw karakter tijdens de basisschool weer te geven. In het begin was je misschien verlegen en nu ben je een druktemaker. Welke stappen zaten daar tussen?

In tweetallen

Bekijk elkaars tijdlijn. Bespreek deze met elkaar/ Waar zit de groei, welke gebeurtenis zorgde daarvoor?

Was het in kaart brengen van je eigen ontwikkeling moeilijk?

Tot de volgende keer!

Les 3 project Angstzweet

Kijkopdracht

Waardoor ontstaat de spanning?

Wat is hier de flashback?

Spelen met tijd

• Chronologisch. Schrijver volgt de tijd.
• Flashforwards: Vooruitblikken in de tijd.
  
• Flashbacks: terugkijken in de tijd.
  

Een hangmat vol beloften

Luister. Er komen verschillende tekstkenmerken in voor en deze worden behandeld. Tempo, flashback, rol van de omgeving. de docent neemt je op sleeptouw.

Lees het spannende verhaal

• In groepjes van 3, verdeel de rollen: schrijver, presentator, leider
• Lees eerst individueel het verhaal en geef in de tekst aan waar je spanning voelt in het verhaal  en waardoor
• Als iedereen klaar is, bespreek je wat jullie gevonden hebben met je groepje
• Schrijver: schrijft op waardoor het verhaal spannend is
• Presentator: vertelt het tijdens de klassikale bespreking
• Leider: geeft beurten, houdt de tijd in de gaten, vraagt door bij onduidelijkheden

https://docplayer.nl/18628252-Voor-vrienden-door-het-vuur.html

Criteria voor spanning  op een rij

Vul de lijst in je schrift aan!

Spanning ontstaat door...

• informatie die achtergehouden wordt
• personage die verandert tijdens het verhaal
• versnelling 
• vertraging
• een tikkende klok (bom, computer, ...)
• cliffhanger
• open plekken of spannende ruimte
• actie of karakter/dialoog

Kijkopdracht

Voldoet de volgende trailer aan de 

criteria voor spanning?

Leerdoel gehaald?

• Welke elementen gebruik je als je zelf een spannend verhaal gaat schrijven?

Afsluiting

Vooruitblik: volgende les beginnen met schrijven van spannende verhaal