5.4 De Evolutietheorie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Boek op tafel

- Ik weet hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

- Ik kan omschrijven wat een mutatie is. 

Ik kan de evolutietheorie beschrijven.

Met LessonUp

BK: lezen blz 148 t/m 155, maken opdr: 1 t/m 7

KGT: lezen blz 138 t/m 145, maken opdr: 1, 2, 3, 5, 6, 7

Ik kan antwoord geven op het lesdoel

Mutaties

• Een mutatie = een plotselinge verandering van een deel van het chromosoom, waardoor het genotype veranderd
• mutatie in een lichaamscel is niet zichtbaar in het fenotype
  
• mutatie in een bevruchte eicel is meestal wel zichtbaar
  
• mutatie zichtbaar--> mutant
  

Kanker

De snelheid waarmee celdelingen in het lichaam plaatsvinden, wordt geregeld door het DNA. Maar soms gaan cellen zich ongeremd delen. Dat wordt veroorzaakt door mutaties in genen die betrokken zijn bij het regelen van de celdeling. Er ontstaat dan een gezwel of tumor. 

Kanker

Sommige tumoren groeien langzaam en verstoren de bouw van de weefsels niet. Deze tumoren zijn goedaardig. Als ze te groot worden, kunnen ze operatief worden verwijderd. Andere tumoren zijn kwaadaardig. Een kwaadaardige tumor groeit snel en verstoort de bouw van de weefsels (zie afbeelding 6). Een kwaadaardige tumor wordt kanker genoemd.

Deze les:

Doel: Ik kan de evolutietheorie beschrijven.

De evolutietheorie

De evolutietheorie is vanaf de 18e eeuw ontwikkeld door Charles Darwin. 

De theorie is niet te bewijzen. Er zijn wel veel feiten de de theorie ondersteunen. 

De feiten zijn de argumenten voor de evolutietheorie. 

De evolutietheorie gaat uit van:

- variatie in genotypen 

- natuurlijke selectie

- het ontstaan van nieuwe soorten

Variatie in genotype

De meeste planten en dieren planten zich geslachtelijk voort. Bij geslachtelijke voortplanting ontstaat variatie in genotypen. Ook door mutaties kan variatie in genotypen ontstaan. Als nieuwe genotypen ontstaan, kan dat leiden tot nieuwe fenotypen (zie afbeelding 2).

Aanpassing aan het milieu

Een dier dat goed aan zijn milieu aanpast, heeft een grote overlevingskans. Van dit dier zullen waarschijnlijk veel nakomelingen in leven blijven en zich voortplanten. De eigenschappen die gunstig zijn om te overleven, worden doorgegeven aan de nakomelingen.

Een dier dat slecht aan het milieu is aangepast, krijgt waarschijnlijk weinig of geen nakomelingen. Het ongunstige genotype wordt zo vrijwel niet doorgegeven aan de nakomelingen.

Aanpassing aan het milieu

Een dier dat slecht aan het milieu is aangepast, krijgt waarschijnlijk weinig of geen nakomelingen. Het ongunstige genotype wordt zo vrijwel niet doorgegeven aan de nakomelingen.

Door geslachtelijke voortplanting ontstaan steeds nieuwe genotypen (variatie), en de omstandigheden voor een soort kunnen keer op keer veranderen. Door natuurlijke selectie kunnen soorten dus voortdurend veranderen.

Een giraffe die een iets langere nek heeft dan andere giraffen, kan meer blaadjes van bomen eten. Hij heeft meer kans om te overleven en nakomelingen te krijgen, die ook weer een langere nek hebben. Zo kunnen er steeds meer giraffen komen met een langere nek, die blaadjes kunnen eten waar andere soorten niet bij kunnen. De soort verandert en is dan beter aangepast aan de omstandigheden.

Lezen blz. 137

Aan de slag:

BK: lezen blz 148 t/m 155, maken opdr: 1 t/m 7

KGT: lezen blz 138 t/m 145, maken opdr: 1, 2, 3, 5, 6, 7

Klaar = zelfstandig nakijken