Tekstdoel en leesdoel

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Planning

• Huiswerk: Sollicitatiebrief --> Inleveren in Taal Integraal!
• Overzicht + korte herhaling onderdeel hoofdgedachte en onderwerp
• Uitleg tekstdoel/ leesdoel/ leesstrategieën
• Aan de slag!
• Huiswerk: bovenstaande onderdelen klaar!

Tekstgeraamte

De ‘buitenkant’ van een tekst noemen we het tekstgeraamte. Het is verstandig om een tekst niet meteen te gaan lezen, maar eerst het tekstgeraamte goed te bekijken. 

Waaruit bestaat het tekstgeraamte?

• titel
  
• tussenkopjes
  
• afbeeldingen
  
• tabel en/of grafiek
  
• bron
  
• inleiding
  
• laatste alinea

wat is het onderwerp van een tekst?

1. de titel
2. wat de schrijver wil vertellen over de tekst
3. daar waar de tekst over gaat in enkele woorden
4. de kernzin

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?
Wat is een hoofdgedachte?

1. gedachte uit je hoofd
2. samenvatting van een tekst in 1 zin
3. samenvatting van een tekst
4. 1 zin in de tekst

De hoofdgedachte

De hoofdgedachte is een heel korte samenvatting in één zin. Het is het belangrijkste wat de schrijver wil vertellen. 

• De hoofdgedachte = het onderwerp + dat wat daarover verteld wordt.  

• Om de hoofdgedachte te formuleren moet je dus eerst het onderwerp bepalen. 

• Het onderwerp = waar de tekst over gaat. Dat kun je vaak met één of enkele woorden zeggen.

Waar vind je de hoofdgedachte?

• Meestal in de eerste alinea of in het slot van een tekst. 
  

• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan. 
  

• Let op! Twee teksten met hetzelfde onderwerp kunnen heel goed twee verschillende hoofdgedachtes hebben.

DOEL van een tekst?

DOEL van een tekst

- De schrijver wil bij de lezer iets bereiken, daarom heeft een tekst een DOEL

Welke doelen weet je nog?

DOEL:

Instrueren

DOEL:

Instrueren

De schrijver wil uitleggen hoe je iets moet doen

DOEL:

Amuseren

DOEL:

Amuseren

De schrijver wil je vermaken

DOEL:

Informeren

DOEL:

Informeren

De schrijver wil dat je iets te weten komt

DOEL:

Activeren

DOEL:

Activeren

De schrijver wil dat je iets WEL gaat doen

DOEL:

Overtuigen

DOEL:

Overtuigen

De schrijver wil zijn mening geven

Publiek 

Een schrijver moet met zijn publiek rekening houden, als hij zijn tekstdoel wil bereiken.  Lezers hebben ook een leesdoel: 

Je kunt heel gemakkelijk bepalen wat je leesdoel is. Vraag jezelf af wat je te weten wil komen:

Wil je informatie, dan is je leesdoel informeren.

Wil je uitleg krijgen, dan is je leesdoel instructie krijgen.

Etc. 

Publiek

(Lezers)publiek = een bepaalde groep mensen die de schrijver wilt bereiken: kinderen; jongeren; ouderen; sportliefhebbers etc.

(Kijk naar: onderwerp, bron, lay-out en taalgebruik!)  Waarom?

Voor welk publiek zijn de artikelen in het tijdschrift 'Voetbal International' geschreven?

Tekst en publiek

bron(en)

1. Mannen en vrouwen
2. Mannen en vrouwen die interesse hebben in voetbal
3. Jongens en meisjes die interesse hebben in voetbal
4. Iedereen die interesse heeft in voetbal

Wat is de hoofdgedachte?

Hoofdgedachte ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Wat voor tekstsoort zou een reclame over een nieuw soort speelgoed zijn?

1. Amuserende tekst
2. Informerende tekst
3. Activerende / aansporende tekst
4. Betogende tekst

Wat wil men weten als er wordt gevraagd naar de aanleiding van het schrijven van de tekst?

1. Hoe de schrijver op het idee is gekomen om de tekst te gaan schrijven
2. Voor wie de tekst bedoeld is (publiek)
3. Wat het doel is van de tekst
4. Welke tekstsoort het is

Aan de slag!

Afmaken: sollicitatiebrief (inleveren)/ onderdeel hoofdgedachte en onderwerp

Maken: onderdeel tekstsoort en tekstdoel