H8: De Poolgebieden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H8 De Poolgebieden

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs

 Deelvraag: Wat zijn de aardrijkskundige kenmerken van de poolgebieden?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

 • wat de verschillen zijn tussen het noordpool- en het zuidpoolgebied

 • de verklaring van het klimaat in de poolgebieden

 • de verklaring voor de lengte van dag en nacht in de poolgebieden

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs 
Wat moet je specifiek weten:
-Waar (welke breedtegraden) liggen de polen? Welke andere type grenzen kan je ook aanhouden (boomgrens)
-Welke invloed heeft de zoninvalshoek (B44 en B48) op de temperatuur en het dag- en nachtritme (Pooldag en Poolnacht)?
-Verschillen van (en ontstaan van) zee-ijs, pakijs en landijs.

-Invloed van de gebergtes in het binnenland en de zeestromen rondom Antarctica op het extreem koude klimaat van Antarctica.  

 

Planning 8.1:
Land van sneeuw en ijs

-Introductievideo
-Lezen 8.1: Arctica en Antarctica
-Uitleg: Zoninvalshoek, Pooldag en -nacht en Invloeden op Klimaat Noord- 
en Zuidpool.

-Verwerkingsopdracht

Waarom is klimaatverandering in de Noordpool (Arctica) vervelend?

Lezen 8.1:
Land van sneeuw en ijs

-Lezen 8.1: Arctica en Antarctica

Open op Word of een andere toepassing je aantekeningen.
Noem het bestand:
Aantekeningen Aardrijkskunde Hoofdstuk 8 De Poolgebieden.

Kopieer de gelezen tekst in ChatGPT en vraag aan AI om de tekst samen te vatten.
Plak de samenvatting in je aantekingen.

Noordpool/Arctica

Noordpool/Arctica:
-Begrenst door de noordpoolcirkel
(661⁄2° N.B).
-Stukken van Rusland,
de Verenigde Staten, Canada, Groenland,
Noorwegen, Zweden, Finland, IJsland
-Zee-ijs en Pakijs
-Bewoont door Inuit (Eskimo) 

Zuidpool/Antarctica

-Is een continent, want ijs op land
-90% van al het ijs op de wereld
-Geen grote dieren, behalve vogels en pinguïns
-Geen inheemse bewoners, alleen
wetenschappers.
-Vuistregel: de zomer in Antarctica is even koud
als de winter in het noordpoolgebied. 
- min 40 tot min 60 graden

www.biointeractive.org

Waarom is het pakijs Op de Noordpool het meest uitgebreid in december?

Waarom is het pakijs Op de Zuidpool het meest uitgebreid in juni?

(Pakijs=Massa op elkaar geschoven losse brokken zee-ijs)

www.earthspacelab.com

werktijd 8.1:
Land van sneeuw en ijs

Wat maak je:

1, Open op Word of een andere toepassing je aantekeningen.
Kopieer de gelezen tekst in ChatGPT en vraag aan AI om de tekst samen te vatten.
Plak de samenvatting in je aantekingen.

2, Maak vraag 2 en 3

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 1: hoge breedtegraad (66,5 tot 90 N.B/Z.B) schuine zoninvalshoek:

Zonnestralen een groter oppervlakte verwarmen dus lagere temperatuur.

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 2: IJs zorgt voor sterk Albedo-effect
(witte oppervlakten weerkaatst meer zonlicht)  
(volgende les krijg je nog een paar redenen)

werktijd 8.1:
Land van sneeuw en ijs

Wat maak je:

1, Open op Word of een andere toepassing je aantekeningen.
Kopieer de tekst ''Het poolklimaat'' in ChatGPT en vraag aan AI om de tekst samen te vatten.
Plak de samenvatting in je aantekingen.

2, Maak vraag 2, 3, 4A en 5AB

Planning 8.1 Les 2:
Land van sneeuw en ijs

-Introductievideo
-Kort herhalen
-Lezen 8.1: Het Poolklimaat
-Uitleg: Invloeden op Klimaat Noord- en Zuidpool/waarom zo koud?!

-Werktijd

Noordpoolgebied

Zuidpoolgebied

Zee-ijs

Landijs

Pinguïns 

IJsberen 

Extreem koud

Wel bevolking

Geen bevolking

Continent

Een ander woord voor het noorpoolgebied is...

1. Arctica
2. Antarctica

Wat is het albedo effect?

1. Een warme zeestroming
2. Zonlicht dat weerkaatst wordt op het ijs
3. Een bergachtig gebied
4. Een hoeveelheid zonlicht op iets

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 1: hoge breedtegraad (66,5 tot 90 N.B/Z.B) schuine zoninvalshoek:

Zonnestralen een groter oppervlakte verwarmen dus een lagere temperatuur.

Aantekening:
Waarom is het zo koud op de polen?

Reden 2: IJs zorgt voor sterk Albedo-effect
(witte oppervlakten weerkaatsten meer zonlicht)  
(volgende les krijg je nog een paar redenen)

Aantekening:
Waarom is de Noordpool warmer dan de Zuidpool

Reden 1: -Hoe kouder het oceaanwater, hoe hoger de dichtheid. Koud water zinkt en
warm water stijgt.
-Hoe zouter het oceaanwater, hoe hoger de dichtheid. Zout water zinkt, minder zout water stijgt. -Gevolg: koud zout water duwt warm water naar de Noordpool en niet naar de Zuidpool.

Aantekening:
Waarom is de Noordpool warmer dan de Zuidpool

Reden 2: Noordpool krijgt warme westenwinddrift, want op noordelijkhalfrond
buigt wind naar rechts.
Zuidpool krijgt koude westenwinddrift. Zuidpool heeft een soort koud afweerschild.

Redenen waarom permanent wonen in de 
Zuidpool (Antarctica) klote is.

Reden 1: Koude westenwinddrift-->koude dalende lucht
-->hoge luchtdruk=droge koude lucht.
Het sneeuwt dus amper tot niet in de Zuidpool!
Sommige sneeuw is al miljoenen jaren oud dus

Reden 2: Geen voedsel of drinkwater

Er groeit bijna niets op de Zuidpool:
geen bomen, planten of dieren

Samen maken 8.1 vraag: 4A en 5C

Planning 8.1 Les 2:
Land van sneeuw en ijs

-Introductievideo
-Kort herhalen
-Lezen 8.1: Het Poolklimaat
-Uitleg: Invloeden op Klimaat Noord- en Zuidpool/waarom zo koud?!

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

-Informatiebron lezen

-Socrative opdracht maken
-AI-Chat quiz

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.1

§1 Land van sneeuw en ijs

 Deelvraag: Wat zijn de aardrijkskundige kenmerken van de poolgebieden?

 Leerdoelen – Wat moet je kennen en kunnen?

 Theorie:

 • wat de verschillen zijn tussen het noordpool- en het zuidpoolgebied

 • de verklaring van het klimaat in de poolgebieden

 • de verklaring voor de lengte van dag en nacht in de poolgebieden

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

-Informatiebron lezen

-Socrative opdracht maken (plus uitleg)         Inlogcode: WOLFH2AB

Planning 8.1 Les 3:
Land van sneeuw en ijs

-Nakijken HW vraag: 3AB, 4B, 5AB

-Informatiebron lezen

-Socrative opdracht maken
-AI-Chat quiz 

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Planning 8.1 Les 4:
Land van sneeuw en ijs

-Kort herhalen 8.1

-Informatiebron lezen
-Korte video over Drake's Passage

-AI-Chat quiz 
-Toetsbespreking

-VWO HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5F.

Kies zelf vervolgens nog 5 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

-Havo HW: Iedereen verplicht vraag 2AB, 3ABC, 4AB, 5C, 5D, 5F, 6EF, 7A en 7B1.
Kies zelf vervolgens nog 2 opdrachten uit. Werk je goed in de les haal ik er wat vanaf.

Wat klopt over dit plaatje?

1. 1, Noordpool heeft hier pooldag. 2, Pakijs op de Noordpool kan nu smelten, want er is een minder schuine zoninvalshoek
2. 1, Noordpool heeft hier poolnacht. 2, Pakijs op de Zuidpool kan nu smelten, want er is een minder schuine zoninvalshoek
3. 1, Zuidpool heeft hier poolnacht. 2, Pakijs op de Noordpool kan nu smelten, want er is een minder schuine zoninvalshoek

Kouder

Koud

Koudst

Leg in een oorzaak-gevolg-redenatie uit
waarom de Zuidpool het koudst wordt.

(Tip: let op de waterstromingen)

Leg in een oorzaak-gevolg-redenatie uit
waarom het Oosten van Rusland kouder is dan de Noordpool

(Tip: Denk nu ook aan de windrichtingen)

Planning 8.1 Les 4:
Land van sneeuw en ijs

-Kort herhalen 8.1

-Informatiebron lezen
-Korte video over Drake's Passage

-AI-Chat quiz 
-Toetsbespreking 

planning les V2

-Lezen 8.1: Aurora Borealis of Aurora Australis
-Video'tje kijken
-Opdracht: Heeft Mnr. Wolf het Noorderlicht gezien in de Meivakantie
-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.2

§2 Antarctica

Je weet...:
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs
-Wat de relatie is tussen plaatbewegingen en de vorming van Antarctica 

Moeilijke woorden/begrippen:
-Schild (Een zeer oud stuk aardkorst van minstens 500 miljoen jaar.)
-Pangea (Naam voor het oercontinent toen alle werelddelen aan elkaar vast lagen (zo’n 245 miljoen jaar geleden). 
-Geologie (Wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan en de veranderingen van de aardkorst.)

 

Kouder

Koud

Koudst

Albedo

Heeft Mnr. Wolf het Noorderlicht gezien in de Meivakantie?

Bron: https://meteologix.com/nl/aurora/norway/20250420-0957z.html

Wat: Zoek op wat de kans is geweest dat ik het Noorderlicht heb gezien.
Hoe: Pas in de zoekbalk aan waar ik verbleef (tip: Tromsø).
Zet is de zoekbalk de tijd op 11:58 AM (=23:57) en datum op 5/02/2025 (=2 mei 2025)

Succes!

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Heeft Mnr. Wolf het Noorderlicht gezien in de Meivakantie?
Nope, maar het was wel mooi in Noorwegen!

planning les V2

-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Met of zonder ijs

Jura= 200 tot 150 Mil. jaar geleden= Jura
Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias

Leerslide!!

Met of zonder ijs

Maar hoe zijn de bergen ontstaan? --> Subductie

West-Antarctica en Zuid-Amerika rond 250 Mil. uit elkaar bewogen
Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias

Leerslide!!

Zoek de verschillen tussen
West-Antarctica en Oost-
Antarctica.

Passend leerdoel: Je weet..
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs

planning les V2

-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.
Wat: vul de tijdlijn aan op je A3 en bewaar deze als aantekening voor de toets.
Hoe: Samen of alleen met behulp van je aantekeningen, de slide foto en de link in Magister/huiswerk.
Waarom: Sluit aan bij de leerdoel over geologie van Antarctica en je hebt zo een overzichtelijk beeld van de ontstaansgeschiedenis van Antarctica.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Albedo

planning les H2

-Herhalen en afsluiten 8.1
-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met GoogleMaps of atlas), 3AB, 4, 5

Kennen en Kunnenlijst H8
P8.2

§2 Antarctica

Je weet...:
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs
-Wat de relatie is tussen plaatbewegingen en de vorming van Antarctica 

Moeilijke woorden/begrippen:
-Schild (Een zeer oud stuk aardkorst van minstens 500 miljoen jaar.)
-Pangea (Naam voor het oercontinent toen alle werelddelen aan elkaar vast lagen (zo’n 245 miljoen jaar geleden). 
-Geologie (Wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan en de veranderingen van de aardkorst.)

 

 → Sleep de volgende teksten naar de juiste plek in de afbeelding

Kouder, want schuine zoninvalshoek en opwarming van grotere oppervlakte

Poolnacht

Pooldag

Evenaar

Warmer, want rechte zoninvalshoek en opwarming van kleine oppervlakte

Noordpoolgebied

Zuidpoolgebied

Zee-ijs

Landijs

Pinguïns 

IJsberen 

Extreem koud

Wel bevolking

Geen bevolking

Continent

Kouder

Koud

Koudst

Afsluiten 8.1 Schrijf mee!

Vraag 1: Noem 3 verschillen tussen Arctica en Antarctica   
(tip: denk aan oppervlakte, mens en dier)

  

Vraag 2: Noem 2 gevolgen van het afsmelten van Antarctica. 

Vraag 3: Waarom is het kouder en droger in de Zuidpool?
(Tip: Denk aan windrichting en zeestroom)

Afsluiten 8.1 Schrijf mee!
Antwoorden

Vraag 1: Noem 3 verschillen tussen Arctica en Antarctica   
1, Permanent bewoond= Arctica (Noordpool).
2, Voornamelijk Zeeijs/pakijs= Arctica (Noordpool)
3, Veel dieren, zoals IJsberen en zeehonden= Arctica.
Antarctica heeft alleen vogels en pinguïns 

  

Vraag 2: Noem 2 gevolgen van het afsmelten van Antarctica.
Het is landijs en als dat smelt, dan stijgt de algehele zeespiegel erg
Albedo-effect van aarde neemt af, want minder ijs en dus minder weerkaatsing
-->hogere temperaturen wereldwijd.

Vraag 3: Waarom is het kouder en droger in de Zuidpool?
Westenwinddrift stuwt een erg koude waterstroming aan, wind wat langs dit water komt koelt af, waardoor er geen water verdampt en dus droge koude lucht naar Antarctica blaast.

planning les H2

-Lezen 8.2: Met of zonder ijs?
-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Met of zonder ijs

Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias
Jura= 200 tot 150 Mil. jaar geleden= Jura

Met of zonder ijs

Maar hoe zijn de bergen ontstaan? --> Subductie

West-Antarctica en Zuid-Amerika rond 250 Mil. uit elkaar bewogen
Pangea= 260/270 Mil. jaar geleden= Perm/Trias

Zoek de verschillen tussen
West-Antarctica en Oost-
Antarctica.

Passend leerdoel: Je weet..
-Wat de grote verschillen zijn tussen Antarctica met of zonder ijs

planning les H2

-Opstellen Tijdlijn met eerdere aantekeningen.
Wat: vul de tijdlijn aan op je A3 en bewaar deze als aantekening voor de toets.
Hoe: Samen of alleen met behulp van je aantekeningen, de slide foto en de link in Magister/huiswerk.
Waarom: Sluit aan bij de leerdoel over geologie van Antarctica en je hebt zo een overzichtelijk beeld van de ontstaansgeschiedenis van Antarctica.

-HW volgende les:
1:Tijdlijn af.
2:  8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

planning les 2 8.2

-Nakijken Tijdlijn opdracht.
-Uitleg platentektoniek en geologie van Antarctica.
-Socrative verwerkingsopdracht: Crack The Code.

-Nabespreken.

Kijk mee op Earth viewer

planning les 2 8.2

-Socrative verwerkingsopdracht: Crack The Code.
Prijs voor de winnaars.

Wat: Ga naar socrative, log in met je eigen naam en beantwoord de vragen.
Hoe: Behulp van aantekeningen, tekst uit 8.2 en Earthviewer
Doel: Maak met de letters van de juiste antwoorden het codewoord en wie weet win je de prijs.

-Nabespreken.

planning afronding 8.2/start 8.3
V2ACD

-Even alles kort herhalen
-Tijdlijn nakijken
-Verklaring leerdoel: Je kan het klimaat van Antarctica verklaren
-Samenwerkingsopdracht: Bescherm het IJs!

Wat moet op de lege plekken in deze zin:
-West-Antarctica is een_____en was onderdeel van het Andesgebergte.
-Oost-Antarctica is een_______van meer dan 500 Mil jaar oud.

1. -Gebergte -Plaat
2. -Eiland -Korst
3. -Schiereiland -Schild
4. -Kiereiland -Continent

Wat moet op de lege plekken staan:
Antarctica scheurde samen met Afrika, Zuid-Amerika, India en Oceanië rond_______los van Pangea en vormde samen het nieuwe supercontinent_______

1. -180 Mil jaar geleden -Gondwana
2. -270 Mil jaar geleden -Laurazië
3. -100 Mil jaar geleden -Gondwana
4. -35 Mil jaar geleden -Laurazië

Oost-Antarctica

• bestaat uit schild: zeer oud stuk aardkorst (500 milj. jaar).
  

door uiteenvallen supercontinent Pangea.

• In Jura > pangea in twee > Gondwana > later gebroken tot hoe we het nu kennen.

Uit elkaar

• West en Oost bewogen uit elkaar (divergentie) > breuken > magma omhoog > nieuwe aardkorst.

• Ontstaan vulkanen: Mount Erebus.

planning afronding 8.2/start 8.3
V2ACD

-Even alles kort herhalen
-Tijdlijn nakijken
-Verklaring leerdoel: Je kan het klimaat van Antarctica verklaren
-Samenwerkingsopdracht: Bescherm het IJs!

Belangrijkste redenen voor extreme kou

1: De Drake Passage (35-30 miljoen jaar geleden)

De opening van oceaanpassages  is het directe gevolg van plaattektoniek, waaronder divergentie en spreiding van oceaankorst.        -->   Gevolg: Westenwinddrift

1: Antarctica is een hoge luchtdrukgebied--> Aanlandige wind is droog en koud

Aan de slag...

Samenwerkingsopdracht: Bescherm het IJs! (gebaseerd op inhoud paragraaf 8.3)
Wat: Je maakt een promotieposter of een promotievlog/-video (max 6 minuten)
Hoe: Stap 1: Kies een gletsjergebied (Keuze: Zuidpool, Groenland of Gletsjers zoals Alpen en Scandinavisch hoogland)
Stap 2: Ga naar magister-->ELO-->opdracht: Bescherm het IJs!
en volg de aanwijzingen.
Wie: Maximaal 2 tot 3 personen (Schrijf in een taakverdeling wie wat maakt)
Wanneer af: Vrijdag 23 mei
(WANNEER JE INLEVERD ZET JE IN DE BESCHRIJVING MET WIE JE SAMEN HEBT GEWERKT!)

HW 8.2:Paragraaf 8.2 > 8.2 vraag 1D(met googlemaps of atlas), 3AB, 4, 5

Kies er vervolgens zelf nog even 7 uit die je wilt maken. (Waanneer af: Eind eerstvolgende les)

Albedo:

Weerkaatsing:

85% van de warmte wordt bij sneeuw terug gekaatst

20% van de warmte wordt bij bos teruggekaatst

10% van de warmte wordt door water teruggekaatst

Welke invloed heeft de zeestroom (Westenwinddrift) op het zuidpoolgebied?

1. Het is een warme zeestroom waardoor de Zuidpool warme wind krijgt
2. Het is een koude zeestroom waardoor de Zuidpool koude wind krijgt
3. Deze zeestroom heeft geen invloed op het zuidpoolgebied