6.4 Een nieuw land OOW

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Programma

• Terugblik
• Uitleg 6.4
• Aan de slag

De vorige les heb je geleerd:

• Waarom in 1566 de Beeldenstorm plaatsvond

• Welke gevolgen de Beeldenstorm had voor de Nederlanden

6.4 Een nieuw land

Deze les leer je:

Hoe en waarom de Nederlandse gewesten een nieuw land werden

Hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werden bestuurd

De Oorlog begint

• Willem van Oranje wil de legers van Alva aanvallen en de Nederlanden bevrijden.

• De eerste poging mislukt: Willem moet met zijn leger vluchten.

• Alva gebruikte terreur om opstandige steden bang te maken

Succes voor de opstandelingen 

• In 1572 probeert Willem van Oranje opnieuw de legers van Alva aan te vallen.
  
  
• Dit keer is er wel succes: de watergeuzen helpen hem
  
  
  
• Vanaf dat moment durven meer steden voor de Prins van Oranje te kiezen, en hem ook (met geld) te steunen

Belegerd en uitgemoord

• Steden werden maandenlang belegerd.

• Gaf een stad zich over, dan werd deze geplunderd

• Leiden en Alkmaar hadden geluk: ze werden ontzet.

Moord!

10 juli 1584

• Filips II had Willem van Oranje in 1580 vogelvrij verklaard: iedereen mocht hem ongestraft vermoorden en zou daarvoor goed worden beloond.
• Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.

Balthasar begaf zich op dinsdag 10 juli 1584 rond het middaguur naar het Prinsenhof met de mededeling dat hij Willem wilde spreken. Willems vrouw Louise van Coligny schijnt nog bezorgd te hebben gevraagd wie dat ongure type wel was, maar werd gerustgesteld. 

Willem meldde Balthasar dat hij hem na het middageten te woord zou staan. Balthasar keerde terug naar herberg De Diamant om zijn pistolen te halen.

Rond half twee verliet het gezelschap de eetzaal. Toen Willem van Oranje zijn voet op de eerste trede van de trap zette schoot Balthasar hem van dichtbij in de borst en de zij. De prins zakte in elkaar en sprak - volgens het officiële verslag - zijn beroemde laatste woorden: "Mon Dieu, ayez pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple!", vertaald als: "Mijn God, heb medelijden met mij en mijn arme volk!". 

Volgens recente onderzoeken zou hij op slag dood moeten zijn geweest en heeft hij deze woorden niet gezegd.

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

• Bij gebrek aan een geschikte kandidaat als vorst of koning, besluiten de Noordelijke Nederlanden verder te gaan als Republiek.

• De 'baas' in de Republiek werd de Staten-Generaal

Wat zijn watergeuzen?

1. Zeevarende kooplieden
2. Gewapende protestanten op zee.
3. Spaanse huurlingen op zee.
4. Zeilschepen

Wie was Willem van Oranje

1. De leider van de Nederlandse opstand
2. De koning van Nederland
3. De leider van Spanje
4. Stadhouder van Nederland

Wie wordt er 'aan de kant gezet' in het plakkaat van Verlatinghe?

1. Fillips II
2. Karel V
3. Willem van Oranje
4. Prins Maurits

1

2

3

4

5

Beeldenstorm

Einde Tachtigjarige oorlog

Filips II wordt koning

Hertog van Alva naar NL

Ontstaan republiek

1560

1570

1580

1590

1600

1610

1620

1630

1640

➤Sleep de gebeurtenis van de Tachtigjarige Oorlog naar de juiste plaats op de kaart. 

1566

1581

1588

1572

Beeldenstorm

Acte van Verlatinghe 

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 

Inname van Den Briel door de Watergeuzen

Wie heeft Willem van Oranje vermoord?

1. De graaf van Egmond
2. Balthasar Gerards
3. Margaretha van Parma
4. Johannes Calvijn

Aan de slag

• Maken 6.4             vraag 1,2,4,5,6,7,9

bladzijde 151 + 153