Week 4 Angststoornissen en psychose

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Angststoornissen

Angststoornissen

Waar ben jij bang voor?

3 Hoofdgroepen

Angststoornissen​

Obsessief compulsieve en verwante stoornissen​

Trauma en stressgerelateerde stoornissen​

Wat voel jij in je lijf als je angstig bent/schrikt?

Verschijnselen van angst en paniek

• Hartkloppingen​
  
• Pijn of beklemd gevoel op de borst​
  
• Zweten​
  
• Ademnood het gevoel te stikken​
• Duizeligheid of het gevoel flauw te vallen​
  
• Snel en hijgend ademhalen​

• Trillen of beven​
  
• Misselijkheid of diarree​
  
• Een doof gevoel of tintelingen in de ledematen​
• Een gevoel van onwerkelijkheid, alsof men naar een film kijkt​
  
• Mensen denken vaak zelf dat ze een hartaanval krijgen.​
• Hyperventilatie​

Angst

Overlevingsmechanisme

Selectieve waarneming

Vervorming

Opdracht: 15 minuten

- wat is een angststoornis

- wat is een fobie

- wat is het verschil tussen angst en een fobie

Wat is het verschil tussen angst en vrees?

Wat is het verschil tussen primaire en secundaire angst?

Belangrijkste angststoornissen

• Paniekstoornis​
  
• Fobie​
  
• Gegeneraliseerde angststoornis​
  
• Dwangstoornis – obsessief, compulsief​
  
• Ptss​

Paniekstoornis

• Uitzonderlijke irrationele angst.​
  
• Aanvallen​ 
• Lichamelijke kenmerken​ 
• Angst om de angst.​

Fobie

Hevige of onredelijke angst voor een bepaald object of situatie, waardoor normale functioneren belemmerd wordt.​

Welke fobieën ken je?

Fobieën in hoofdgroepen

Enkelvoudige fobieën​

Hypochondrie​ 

Sociale fobie​ 

Straatvrees​

Gegeneraliseerde angststoornis

• Doorlopend angstig, nerveus​
  
• Geen ontspanning​ 
• Behoefte aan geruststelling​ 
• Voelt zich vaak -beschaamd​ 

                               -schuldig​

Dwangstoornis

Obsessie = dwanggedachte​

Compulsie = dwanghandeling​ 

Zorgvrager ervaart het zelf ook vaak als absurd, maar kan het toch niet onderdrukken​

PTSS

Post-Traumatische-Stress-Stoornis​

Gebaseerd op reële gronden!​

Hoe langer het trauma duurt en hoe minder invloed het slachtoffer ervaart hoe groter het trauma. 

Opvang naderhand speelt ook een rol

Trauma

Als de gebeurtenis leidt tot blijvende gevolgen. ​

Trauma= wond​ 

Extreem verlies aan controle. ​ 

Ontwrichting​

Reacties op (extreme) angst

• Waakzaamheid​
  
• Hechtingsgedrag​
  
• Vluchten​
  
• Vechten​
  
• Bevriezen​
  
• Dood houden of totale overgave​

Gevolgen (extreme) angst

Gevaarlijke situaties vermijden​

Hoe enger, hoe preciezer opgeslagen​

Snelle activatie van eerder opgeslagen angstige ervaringen​

Behandeling angststoornissen

Farmacotherapie​

Cogniteve gedragstherapie​

Exposure therapie (VR)

EMDR​

Wat kun je doen als iemand extreem angstig is?

Wat te doen bij angst/paniekaanval

• Vroegtijdig signalen herkennen​
  
• Probeer angst in te schatten​
  
• Afspraken (maken) kom ze na!​
  
• Blijf zelf kalm​
  
• Blijf bij de zorgvrager​

Vandaag heb ik geleerd

Psychose en Schizofrenie

Welke droom herinner je je van vannacht?

Psychose

Een toestandsbeeld met stoornissen in het denken, de zintuiglijke waarneming en het handelen.

Positieve symptomen

Symptomen die opvallend aanwezig zijn​

Formele denkstoornissen​(sneller, langzamer)

Inhoudelijke denkstoornissen​ (wanen)

hallucinaties​ 

Ilusies​ 

Katatonie

Negatieve symptomen

Symptomen die opvallen door afwezigheid van normaal gedrag. ​

initiatiefverlies en apathie​ 

affectvervlakking​ 

gedachte en spraakarmoede​ 

Anhedonie (geen vreugde kunnen voelen)

Waan

Denkbeeld dat niet overeenkomt met geaccepteerde opvattingen/ideeën

Voorbeelden

Vergiftigingswaan;​

Paranoïdie:

Betrekkingswaan;​

Achtervolgingswaan;​

Grootheidswaan;

Hallucinaties

Een hallucinatie is een zintuiglijke waarneming die als werkelijkheid wordt ervaren door degene die hallucineert, maar die niet overeenkomt met wat er in de werkelijkheid gebeurt ​

Voorbeelden

Visuele/gezichts hallucinaties; 

Akoestische, auditieve of gehoorshallucinaties;​

Reukhallucinaties; ​

Smaakhallucinaties

gevoelshalluciniaties​

Illusies

Zintuigelijke vervalsingen, vergelijkbaar met hallucinaties

Katatonie

Een toestand met specifieke bewegingsstoornissen/motorische symptomen. ​

NegatieveSymptomen

Ontbreken van gedrag dat normaal wel aanwezig is

Voorbeelden

Initiatiefverlies en apathie

Affectvervlakking (geen emoties kunnen voelen)

Gedachten armoede

Spraakarmoede

Anhedonie (innerlijke leegte, geen interesses hebben)

Gevolgen Psychose

Controleverlies​

Functionele cognitieve problemen​ 

Emotionele afvlakking​ 

Sociale cognitieve problemen​ 

Depressieve stemmingsklachten​ 

Angst, agitatie en agressie​ 

Sociale uitsluiting​ 

Verlies van vaardigheden​ 

stigmatisering​

Schizofrenie

Chronisch verloop van meerdere psychoses

Noem een positief symptoom bij psychose

1. Anhedonie
2. Grootheidswaan
3. Initiatiefverlies
4. Katatonie

Oefenen a.d.h.v. casuïstiek

- Oefen in tweetallen

- Om welke stoornis gaat het? 

Kies uit; 

Persoonlijkheidsstoornis

Psychose

 Angststoornis

 Depressie 

- Bedenk welke begeleiding je moet toepassen bij de stoornis

- Wat wil je bereiken in het gesprek? Wat is je doel?

10 minuten per casus - daarna bespreken met elkaar!

Casus 1

Yvonne de Graaf (58 jaar) is al jaren in zorg bij de thuiszorg. Ze heeft een slechte gezondheid en rookt en drinkt erg veel. Ze is bijna niet meer in staat om te lopen omdat ze een jaar geleden een nieuwe knie heeft gehad, maar ze er niet op wilde lopen vanwege de pijn. He werkt sinds een paar weken bij mw. Ze doet erg lief en aardig en geeft je regelmatig een reep chocolade. Ook vraagt ze veel naar je familie. Je hebt vandaag de zorg afgerond en schrijft je laatste rapportage op. Yvonne vraagt of je nog even wilt blijven voor de gezelligheid. Je legt uit dat dit niet kan omdat het erg druk is, maar je bent nog maar amper uitgesproken of Yvonne loopt rood aan en begint keihard te schreeuwen. Ze slingert allerlei verwensingen naar je hoofd en blokkeert vervolgens de voordeur met haar scootmobiel. Ze schreeuwt; `Je gaat me sowieso al die chocoladerepen teruggeven, vuile profiteur!' En als je dat niet doet dien ik een klacht in dat je me dwingt om je cadeautjes te geven.

Persoonlijkheidsstoornis

Casus 2

Aukje Stiksma is een 76- jarige vrouw, afkomstig uit het noorden van het land. Ze is 30 jaar geleden naar de regio Rotterdam verhuisd voor het werk van haar man, die inmiddels is overleden. Samen hebben ze drie kinderen, die vroeger echter stelselmatig werden mishandeld door haar man. Ook Aukje zelf was regelmatig slachtoffer. De kinderen hebben lang geen contact gehad maar sinds het overlijden van haar man is dat hersteld. Aukje is in zorg bij de thuiszorg voor wondzorg in verband met een diabeteswond. Ze doet echter vaak de deur niet open. Zodra verzorgenden tegen haar praten prevelt ze onophoudelijk roomse gebedjes en geeft ze zelden antwoord. Doorgaans kijkt ze iedereen aan met grote, bange ogen. Ook klaagt ze over vergeetachtigheid en zware vermoeidheid. Je bent inmiddels bij Aukje binnen en je loopt naar haar toe voor de wondzorg. Opeens zie je dat ze overeind schiet en achter je wijst. O ja.... je was vergeten vooraf te melden dat je een mannelijke stagiaire mee zou nemen vandaag.....

Casus 3

Stil ligt ze in bed. Volkomen uitdrukkingsloos staart mw. Jansma naar het plafond. Alle moed en energie ontbreekt haar om uit bed te komen. Als je haar vraagt uit bed te komen zegt ze stamelend: Ik heb het niet goed gedaan, ik kan het niet, hoe moet het? Ik ben zo slecht, heb zoveel schuld. Ik weet het niet. Mijn man houdt ook niet meer van me. Ik weet niets meer. Jij weet dat haar man elke dag op bezoek komt en alles in het werk stelt om zijn vrouw nog zo gelukkig mogelijk te maken. Je merkt op: 'U voelt zich vandaag erg somber`. Even kijkt mw. Jansma je aan. `Och... laat me maar gewoon liggen.... voor altijd`.

Je wandelt met Wouter door het park. Wouter is al jaren opgenomen in een instelling voor gehandicaptenzorg en jij bent zijn persoonlijk begeleider. Hij kijk gefascineerd naar de bomen en blijft praten over al de verschillende kleuren groen die hij ziet. Plotseling kijk hij op zijn horloge. ‘Het is 5 voor half 3! We moeten nu gaan want over 5 minuten moet ik koffiedrinken met Roger’. Je zegt; ‘dat halen we niet, want het is nog zeker een kwartier lopen voor we op de afdeling terug zijn. Kunnen we niet whatsappen dat je 10 minuten later bent?’. Wouter kijkt ongerust naar je; ‘nee natuurlijk niet. Laten we gaan rennen!

Dhr. de Jong is 68 jaar en opgenomen in een verpleeghuis. Hij heeft al 35 jaar schizofrenie, maar ook al 20 jaar stabiel door depotmedicatie. De verpleeghuisarts heeft een paar weken geleden het depot gestopt omdat hij dacht dat dhr. dit niet meer nodig zou hebben. Dhr. is nu behoorlijk achterdochtig en het is heel lastig contact maken met dhr. omdat hij niemand meer vertrouwt. Dhr. zit al de hele dienst op zijn kamer en je wil graag dat hij even koffie komt drinken in de huiskamer. Je gaat naar hem toe om hem daarvoor uit te nodigen.

Yvonne (26) is drie dagen bevallen van haar tweede kindje, Eva. Bij haar eerste kind (Ben) heeft ze last gehad van een postnatale depressie (PND) die bijna 2 jaar duurde. Je komt ’s morgens aan en vraagt Yvonne hoe het gaat. ‘’Mwah, al 2 nachten niet zo best geslapen. Ik voel me een beetje machteloos. Het kindje is zo klein hè, zou ik het wel goed doen?”. Je houdt een kort gesprekje met Yvonne en begint met de ochtendroutine. Een paar uur later tref je Yvonne aan boven het bedje van Eva. Ze heeft een vreemde, strakke uitdrukking op haar gezicht. Als ze merkt dat je er bent draait ze zich om; “ik kan het niet. Ik…, ik raak uitgeput. Ik kan dit niet, andere moeders zijn veel beter als ik”.