4. Indonesië wordt onafhankelijk: 1918 - 1949

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

4. Indonesië wordt onafhankelijk: 1918 - 1949

Planning:

• Terugblik/ Opdrachten
• Leerdoelen
• Start
• Uitleg
• Zelfstandig werken 

Ethische politiek

Rond 1900 kwam er kritiek op de manier waarop Nederland veel geld verdiende aan Nederlands-Indië. Steeds meer mensen in Nederland vonden dat Indië meer te zeggen moet krijgen over het bestuur van de kolonie.  

Met de ethische politiek (1901) wilde Nederland iets terugdoen (beschaving en welvaart brengen, christendom verspreiden) :

1. Onderwijs: er kwamen meer dorpsscholen en speciale scholen voor de kinderen van regenten.
2. Irrigatie: door betere irrigatie kon er meer rijst verbouwd worden en was er minder honger
3. Migratie: mensen van het dichtbevolkte Java naar andere gebieden laten emigreren. Hiervoor werd ook de infrastructuur verbeterd. 
4. Gezondheidszorg: Betere gezondheidszorg en inentingen. 

Opkomst nationalisme

Door de ethische politiek leerden de Indische studenten in Nederland over vrijheid en democratie: iets wat ze in hun land niet terugzagen. De ethische politiek had zo onbedoeld tot gevolg dat de Indische bevolking ging verlangen naar een eigen staat: nationalisme.

          

Door de verbeterde communicatiemiddelen hoorden zij dat er in Brits-Indië (nu India) een nationalistische partij, onder leiding van Gandhi, was opgericht.

In 1905 won Japan een oorlog van Rusland: de Europeanen waren dus toch niet onoverwinnelijk.

Mahatma Gandhi was een Indiase jurist en politicus, die nationaal en spiritueel leider van India werd. Hij staat bekend om zijn actieve geweldloosheid als midden voor een revolutie.

Gematigde nationalisten

• De eerste nationalisten wilden alleen maar meer zelfstandigheid, geen onafhankelijk land.
  
• Zij wilden samenwerken met het Nederlandse bestuur.
  
• Nederland richtte daarom de Volksraad op (1918), een vergadering van Indonesische vorsten en leiders die mochten meepraten over het bestuur.
  
• De nationalisten waren blij met de Volksraad, omdat ze dachten dat ze nu invloed zouden krijgen.
  
• Dit was niet het geval: ze mochten alleen advies geven.
  

Toen het in 1918 voor het eerst bij elkaar werd geroepen bestond deze uit 20 Europeanen en 15 Indonesiërs. 

Leg uit wat ethische politiek is.

Wat was een belangrijke reden voor het invoeren van de ethische politiek?

1. Bewoners van Nederlands-Indië eisten meer welvaart
2. Het invoeren van de ethische politiek zou zorgen voor nog meer winst
3. Grote kritiek op de winstverdeling; Nederland kreeg alles, de bewoners van Nederlands-Indië kregen niets
4. Het ging economisch heel goed in Nederlands-Indië

Welk van de volgende opties bevat de vier belangrijkste onderdelen van de Ethische Politiek die Nederland in Nederlands-Indië voerde?

1. Handel, defensie, rechtspraak en infrastructuur
2. Mijnbouw, scheepvaart, belastingen en openbare orde
3. Landbouw, industrialisatie, stadsplanning en cultuur
4. Onderwijs, irrigatie, emigratie en gezondheidszorg

Wat is nationalisme?

Betere infrastructuur

Oprichting nationalistische partij in Brits-Indië

Opkomst van Japan

Etische politiek

Dit liet andere onderdrukte volken zien dat ze zelf dingen konden regelen en organiseren zonder Europees toezicht

Daardoor kwam de Indische bevolking meer en sneller te weten wat er in de wereld gebeurde, zoals andere volken die zelfbestuur wenste.

Indische jongeren uit hogere klassen gingen een goede opleiding volgen. Ze leerde over vrijheid en gingen nadenken over hun eigen situatie.

Dit land liet zien dat de Europeanen te verslaan waren en dat gaf de Indische bevolking zelfvertrouwen.

Waarom noemen we de eerste nationalisten gematigd?

1. Ze streefden naar volledige en onmiddellijke onafhankelijkheid door middel van gewapend verzet.
2. Ze waren voornamelijk geïnteresseerd in economische hervormingen en niet in politieke veranderingen.
3. Ze wilden meer zelfstandigheid en inspraak binnen het bestaande systeem, maar nog geen volledige onafhankelijkheid.
4. Ze waren tegen elke vorm van nationalisme en pleitten voor het behoud van de status quo.

Waarom kan je zeggen dat de volksraad een gevolg was van de ethische politiek?

1. Omdat de Indonesiërs onafhankelijkheid eisten en Nederland die meteen wilde geven.
2. Omdat de ethische politiek erop gericht was Indonesiërs meer invloed te geven op het bestuur van de kolonie
3. Omdat Nederland economisch wilde profiteren van de inbreng van Indonesiërs in het bestuur.
4. Omdat de Volksraad de macht had om wetten te maken zonder toestemming van Nederland.

Deelvraag

1. Hoe werd Indonesië onafhankelijk?

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de nationalisten steeds radicaler werden.

2. Je kunt de twee radicale groepen en hun speerpunten omschrijven.

3. Je kunt uitleggen waarom sommige Indonesiërs blij waren met de komst van de Japanners in 1942.

4. Je kunt uitleggen welke gevolgen de Japanse bezetting had voor Indonesië.

5. Je kunt uitleggen met welke vier manieren Japan het nationalisme in Indonesië versterkte.

Teleurstelling bij Indonesische nationalisten

• De Volksraad heeft weinig invloed

• Jongeren krijgen meestal niet de goede baan waarvoor ze zijn opgeleid

• Uit alles blijkt: voorlopig nog geen onafhankelijkheid, het bevalt de Nederlanders wel in Indië (Tempo Doeloe)

Gevolgen

Radicalisering: geen samenwerking meer met de Nederlanders

• Partai Kommunis Indonesia (PKI)

• (Gewapende) strijd voor onafhankelijkheid, bijvoorbeeld met een opstand.

• Partai Nasional Indonesia (PNI)
•  Verschillende Indonesische groepen moeten samenwerken om onafhankelijk te worden

Reactie Nederland

• Partijen worden verboden: PKI (1927), PNI (1931)

• Leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta (PNI)

• Alleen gematigde groepen werden toegestaan

tot 1942 leek alles weer rustig....

Nieuwe bondgenoten

• Japan sluit bondgenootschap met Duitsland en Italië = Asmogendheden
•  Japan wil uitbreiden in Azië, tegen wens van de VS
• 1941: Japan bombardeert Pearl Harbor
• VS doet mee aan de oorlog 

Japanse bezetting

• Vanaf 1942 bezette Japan Nederlands-Indië.
  
• Japan probeerde steun te krijgen van de Indonesische bevolking. 
  
• Om hun goede bedoelingen te bewijzen, lieten de Japanners nationalistische leiders zoals Soekarno en Hatta vrij.
  
• De Nederlanders werden opgesloten in kampen, waar ze keihard moesten werken en slecht werden behandeld. Vele duizenden mensen stierven in deze kampen.
  
• Ook de Indonesiërs kregen het zwaar onder het Japanse bestuur. De vrijheid die was beloofd kwam niet. 
  
• Door uitputtende dwangarbeid en ondervoeding vielen miljoenen slachtoffers. 

Groeiend nationalisme

Tijdens de Japanse bezetting groeide het nationalisme:

1. De Japanse overwinning had laten zien dat je de Nederlanders kon verslaan.
   
2. Indonesiërs de posities van de Nederlanders te laten overnemen.
   
3. Herinneringen aan Nederland werden weggehaald, zoals standbeelden en Nederlandse plaatsnamen.
   
4. Grote organisaties werden opgericht waar jongeren anti-Nederlandse propaganda leerden en militaire training kregen.
   

De nationalistische leiders Soekarno en Hatta werkten volop samen met de Japanners en hoopten zo onafhankelijkheid te krijgen

In  1958 werd er een vredesverslag gesloten tussen Indonesië en Japan. 

	Wat	Paragraaf 4 opdracht : 3, 4, 6, 7 en 9 (pagina 54) Werk de leerdoelen uit.
	Tijd	15 min
	Hoe	De eerste 5 minuten in stilte. Daarna overleggen.
	Hulp	Je werkt samen bij vragen. De docent zal ook rondlopen.
	Klaar	Lees de tekst van paragraaf 4 en maak de andere opdrachten ook af.

4. Indonesië wordt onafhankelijk: 1918 - 1949

Planning:

• Terugblik/Opdrachten
• Leerdoelen
• Start
• Uitleg
• Zelfstandig werken 

Teleurstelling bij Indonesische nationalisten

• De Volksraad heeft weinig invloed

• Jongeren krijgen meestal niet de goede baan waarvoor ze zijn opgeleid

• Uit alles blijkt: voorlopig nog geen onafhankelijkheid, het bevalt de Nederlanders wel in Indië (Tempo Doeloe)

Gevolgen

Radicalisering: geen samenwerking meer met de Nederlanders

• Partai Kommunis Indonesia (PKI)

• (Gewapende) strijd voor onafhankelijkheid, bijvoorbeeld met een opstand.

• Partai Nasional Indonesia (PNI)
•  Verschillende Indonesische groepen moeten samenwerken om onafhankelijk te worden

Reactie Nederland

• Partijen worden verboden: PKI (1927), PNI (1931)

• Leiders worden gevangen gezet: Soekarno en Hatta (PNI)

• Alleen gematigde groepen werden toegestaan

tot 1942 leek alles weer rustig....

Japanse bezetting

• Vanaf 1942 bezette Japan Nederlands-Indië.
  
• Japan probeerde steun te krijgen van de Indonesische bevolking. 
  
• Om hun goede bedoelingen te bewijzen, lieten de Japanners nationalistische leiders zoals Soekarno en Hatta vrij.
  
• De Nederlanders werden opgesloten in kampen, waar ze keihard moesten werken en slecht werden behandeld. Vele duizenden mensen stierven in deze kampen.
  
• Ook de Indonesiërs kregen het zwaar onder het Japanse bestuur. De vrijheid die was beloofd kwam niet. 
  
• Door uitputtende dwangarbeid en ondervoeding vielen miljoenen slachtoffers. 

Groeiend nationalisme

Tijdens de Japanse bezetting groeide het nationalisme:

1. De Japanse overwinning had laten zien dat je de Nederlanders kon verslaan.
   
2. Indonesiërs de posities van de Nederlanders te laten overnemen.
   
3. Herinneringen aan Nederland werden weggehaald, zoals standbeelden en Nederlandse plaatsnamen.
   
4. Grote organisaties werden opgericht waar jongeren anti-Nederlandse propaganda leerden en militaire training kregen.
   

De nationalistische leiders Soekarno en Hatta werkten volop samen met de Japanners en hoopten zo onafhankelijkheid te krijgen

In  1958 werd er een vredesverslag gesloten tussen Indonesië en Japan. 

Gematigd nationalisme

Radicaal nationalisme

Geaccepteerd

Hard aangepakt

Leiders werden opgesloten in kampen, er was censuur en een opstand werd neergeslagen

De gematigde nationalisten werden met rust gelaten

Hoe dacht minister Welter over de onafhankelijkheid van Indonesië?

1. Hij wilde Indonesië helemaal geen onafhankelijkheid geven, ook niet in de verre toekomst.
2. De minister vond het nog te vroeg en er is nog een lange weg voordat de nationalisten het land zelfstandig kunnen besturen.
3. Hij vond dat Indonesië per direct onafhankelijk moest worden..
4. Hij vond dat Indonesië binnen een jaar onafhankelijk kon zijn.

Vergelijking Japanse overheersing en Nederlandse overheersing

Verschillen

Overeenkomsten

Nationalistische leiders vrij

Intresse in grondstoffen

Volk moet dwangarbeid verrichten

Nederlanders in concentratiekampen

Indonesiërs staan onder buitenlands bestuur

Indonesiërs krijgen hoge functies

Proberen steun te krijgen van de Indische bevolking

1. Hoe zagen de Indonesiërs de Japanse overheersing in het begin? Als een bevrijding/ als een wrede overheersing.
2. Hoe zagen de Indonesiërs die overheersing later? Als een bevrijding/ als een wrede overheersing.

Hoe dachten mensen in Nederland over de samenwerking van Soekarno en Hatta met de Japanners?

1. Ze waren er neutraal over, omdat het ver van Nederland gebeurde.
2. Ze zagen het als strategisch slim, om van Nederland af te komen.
3. A. Ze vonden het begrijpelijk, omdat Japan onafhankelijkheid beloofde.
4. Als landverraad, Japan was bovendien een bondgenoot van Duitsland dat Nederland bezet hield tijdens de Tweede Wereldoorlog

Deelvraag

1. Hoe werd Indonesië onafhankelijk?

Leerdoelen

6. Je kunt uitleggen welk gevolg het uitspreken van de Indonesische onafhankelijkheid had door Soekarno op 17 augustus 1945.

7. Je kunt uitleggen wie Soekarno is en wat hij heeft gedaan.

8. Je kunt vertellen welke vier punten in het akkoord van Linggadjati stond.

Soekarno roept de onafhankelijkheid uit.

• Op 17 augustus 1945, twee dagen na de overgave van Japan, riepen Soekarno en Hatta de onafhankelijke Republiek Indonesië uit.
  
• Soekarno werd de eerste president.
  
• In de eerste weken was het erg onrustig en gevaarlijk: in deze Bersiap-periode vielen gewapende radicale jongeren (pemoeda’s) buitenlanders en tegenstanders aan en plunderden huizen en wapenopslagplaatsen.
  
• Nederland erkende de onafhankelijkheid van Indonesië niet.
  
• In hun ogen was Soekarno een landverrader, waarmee niet werd gesproken.
  

Soekarno/ Sukarno

• Soekarno richtte in 1927 met enkele studiegenoten de PNI op.
  
• In 1933 werd Soekarno gevangengezet.
  
• Pas in 1942 werd hij door de Japanners bevrijd.
  
• Na zijn vrijlating besloot Soekarno samen te werken met de Japanners, omdat hij hoopte dat de Japanners zouden zorgen voor een onafhankelijk Indonesië.
  
• Roept op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid van Indonesië uit
• Toen Nederland op 27 december 1949 de macht overdroeg aan Indonesië, werd Soekarno de eerste president van Indonesië.
  
• In Indonesië wordt Soekarno meestal Bung Karno genoemd: Bung betekent ‘vader van de Indonesiërs’.
  

Onderhandelingen in Linggadjati.

• Omdat er nog geen Nederlandse soldaten waren, moest Nederland wel onderhandelen met de Republiek Indonesië.
  
• De onderhandelingen leidden tot het Akkoord van Linggadjati (oktober 1946):
  

1. Er kwam een wapenstilstand.
   
2. Nederland erkende het bestuur van de Republiek op Java en Sumatra.
   
3. De Republiek zou onderdeel worden van de Verenigde Staten van Indonesië
   
4. Deze VSI bleef met Nederland verbonden in een unie onder leiding van koningin Wilhelmina.
   

	Wat	Paragraaf 4 opdracht : 11, 12, 13 en 14 (pagina 55)
	Tijd	Werk de leerdoelen uit.
	Hoe	De eerste 5 minuten in stilte. Daarna overleggen.
	Hulp	Je werkt samen bij vragen. De docent zal ook rondlopen.
	Klaar	Werk het kennen en kunnen lijstje uit Maak de opdrachten die je nog niet af hebt Maak de zelftoetsen van de paragraaf.

4. Indonesië wordt onafhankelijk: 1918 - 1949

Planning:

• Terugblik/Opdrachten
• Leerdoelen
• Start
• Uitleg
• Zelfstandig werken 

Soekarno roept de onafhankelijkheid uit.

• Op 17 augustus 1945, twee dagen na de overgave van Japan, riepen Soekarno en Hatta de onafhankelijke Republiek Indonesië uit.
  
• Soekarno werd de eerste president.
  
• In de eerste weken was het erg onrustig en gevaarlijk: in deze Bersiap-periode vielen gewapende radicale jongeren (pemoeda’s) buitenlanders en tegenstanders aan en plunderden huizen en wapenopslagplaatsen.
  
• Nederland erkende de onafhankelijkheid van Indonesië niet.
  
• In hun ogen was Soekarno een landverrader, waarmee niet werd gesproken.
  

Soekarno/ Sukarno

• Soekarno richtte in 1927 met enkele studiegenoten de PNI op.
  
• In 1933 werd Soekarno gevangengezet.
  
• Pas in 1942 werd hij door de Japanners bevrijd.
  
• Na zijn vrijlating besloot Soekarno samen te werken met de Japanners, omdat hij hoopte dat de Japanners zouden zorgen voor een onafhankelijk Indonesië.
  
• Roept op 17 augustus 1945 de onafhankelijkheid van Indonesië uit
• Toen Nederland op 27 december 1949 de macht overdroeg aan Indonesië, werd Soekarno de eerste president van Indonesië.
  
• In Indonesië wordt Soekarno meestal Bung Karno genoemd: Bung betekent ‘vader van de Indonesiërs’.
  

Onderhandelingen in Linggadjati.

• Omdat er nog geen Nederlandse soldaten waren, moest Nederland wel onderhandelen met de Republiek Indonesië.
  
• De onderhandelingen leidden tot het Akkoord van Linggadjati (oktober 1946):
  

1. Er kwam een wapenstilstand.
   
2. Nederland erkende het bestuur van de Republiek op Java en Sumatra.
   
3. De Republiek zou onderdeel worden van de Verenigde Staten van Indonesië
   
4. Deze VSI bleef met Nederland verbonden in een unie onder leiding van koningin Wilhelmina.
   

Waarom was het voor de nationalisten makkelijk om na de Japanse overgave meteen de onafhankelijkheid uit te roepen?

1. Omdat Japan hen had beloofd dat zij het bestuur zouden overnemen.
2. Omdat de Nederlanders vrijwillig de macht overdroegen.
3. Nederlanders verbleven nog in de Japanse concentratiekampen en het Nederlandse leger was nog niet aanwezig
4. Omdat de geallieerden Indonesië al als onafhankelijk land hadden erkend.

Leg in je eigen woorden uit wat pemoeda's zijn

1. Geef een reden waarom Nederlanders voor de Tweede Wereldoorlog negatief waren over Soekarno.
2. Geef een reden waarom Nederlanders na de Tweede Wereldoorlog nog negatiever waren over Soekarno.

Linggadjati

Wel afgesproken

Niet afgesproken

Wapenstilstand

Per direct volledige onafhankelijkheid

Eigen koning benoemen als staatshoofd

Erkenning van bestuur

Onderdeel worden van de VSI

Nederlandse troepen per direct vertrekken uit Indonesië

Indonesië krijgt volledige zeggenschap over alle Nederlandse koloniën, ook over Suriname en Antillen

Verbonden in een unie met koningin Wilhelmina als staatshoofd

De eerste politionele actie

• Beide partijen waren niet blij met het akkoord. Nederland hield zich niet aan de afspraken. 
  
• Hierdoor ontstond er opnieuw geweld in Indonesië tegen de Nederlanders. 
• In juli 1947 begon Nederland de eerste politionele actie: Nederland viel de Republiek Indonesië binnen om haar gezag te herstellen en om de Nederlandse, economische belangen te beschermen.
  
• Hoewel het militair een succes was, bleef de Republiek bestaan en kreeg Nederland veel kritiek uit het buitenland.
  
• De Veiligheidsraad van de VN eiste een staakt-het-vuren en zorgde dat er een bemiddelaar kwam.
  

Onafhankelijkheid

• De Republiek bleef guerrilla-aanvallen uitvoeren. Daarom besloot Nederland tot een tweede politionele actie. Deze begon in december 1948.
  
• Nederland veroverde veel gebied en alle Republikeinse leiders werden gevangengenomen.
  
• Opnieuw was er veel internationale kritiek: de Verenigde Staten dreigden zelfs de Marshallhulp in te trekken.
  

Onafhankelijkheid

• Nederland gaf toe en ging onderhandelen over de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesië.
  
• Op 27 december 1949 droeg Nederland de macht over en werd Indonesië onafhankelijk.
  
• Soekarno werd de eerste president.
  

nos.nl

	Wat	Paragraaf 4 opdracht : 15, 17, en 20 (pagina 57)
	Tijd	15 min
	Hoe	De eerste 5 minuten in stilte. Daarna overleggen.
	Hulp	Je werkt samen bij vragen. De docent zal ook rondlopen.
	Klaar	Werk het kennen en kunnen lijstje uit Maak de opdrachten die je nog niet af hebt Maak de zelftoetsen van de paragraaf.

Volgende week.

Les 1: 

Opdrachten paragraaf 6

Les 2: 

Begrippen, personen toets (bladzijde 40-41) 

60%goed is een V 

80% goed is een G

Les 3: 

Vragen stellen/Quizlet oid.

4. Indonesië wordt onafhankelijk: 1918 - 1949

Planning:

• Leerdoelen
• Zelfstandig werken 
• Eindtoets paragraaf 4

Deelvraag

1. Hoe werd Indonesië onafhankelijk?

Leerdoelen

1. Je kunt omschrijven waarom de nationalisten steeds radicaler werden.
   
2. Je kunt de twee radicale groepen en hun speerpunten omschrijven
3. Je kunt omschrijven waarom sommige Indonesiërs blij waren met de komst van de Japanners in 1942.
   
4. Je kunt omschrijven welke gevolgen de Japanse bezetting had voor Indië.
5. Je kunt de vier manieren vertellen waarom Japan het nationalisme in Indonesië versterkte.
   

Leerdoelen

1. Je kunt omschrijven welk gevolg het uitspreken van Indonesische onafhankelijkheid had door Soekarno op 17 augustus 1945.
2. Je kunt vertellen wie Soekarno is en wat hij heeft gedaan.
3. Je kunt vertellen welke vier punten er in het akkoord van Linggadjati stond.
4. Je weet waarom de eerste politionele actie ontstond.
5. Je kunt vertellen of de eerste politionele actie een succes was voor Nederland.
6. Je kunt omschrijven waarom Nederland uiteindelijk Indonesië zijn onafhankelijkheid gaf.
7. Je kunt benoemen wanneer Indonesië onafhankelijk werd.

	Wat	Maak opdracht 2, 4, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 16, 21. Werk de kennen en kunnen vragen uit Maak de begrippenlijst
	Tijd	40 min
	Hoe	De eerste 5 minuten in stilte. Daarna overleggen.
	Hulp	Je werkt samen bij vragen. De docent zal ook rondlopen.
	Klaar	Maak opdracht 22 Makkelijk? Maak 24 Maak de oefentoets van paragraaf 1,2,3,4

	Wat	Maak de eindtoets van paragraaf 4. Ondertussen controleer ik de leerdoelen.
	Tijd	15 min
	Hoe	De eerste 5 minuten in stilte. Daarna overleggen.
	Hulp	Je werkt samen bij vragen. De docent zal ook rondlopen.
	Klaar	Maak de opdrachten/ leerdoelen af. Ga vast bladzijde 40-41 leren.