Les 2: De bouw van organismen

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

	Vak: Biologie Hoofdstuk: 1 les 2 De bouw van organismen
1.	Lesopening
2.	Terugblik
3.	Lesdoel
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

Pak je boek van biologie-verzorging voor je. 

Laat je boek nog even dicht op tafel liggen. 

2. Terugblik.

- Welke levensverschijnselen kun je nog benoemen?

- Wat zijn innerlijke- en uiterlijke kenmerken?

- Leg uit wat levend/dood/levenloos is. 

3. Lesdoel

1.  Je leert wat een orgaan is en voorbeelden geven

2.  Je leert wat een orgaanstelsel is en voorbeelden geven

3.  Je leert wat een cel is en voorbeelden geven

4.  Je leert van een torso de belangrijkste organen en kunt deze benoemen

4. INSTRUCTIE

Een orgaan is een deel van een organisme met één of meer functies.

Voorbeelden van organen:

maag, lever, hart, huid, oog, long

Organen

In de afbeelding zie je een model van een romp van de vrouw. Je noemt dat een torso. 

Je ziet hoe de verschillende organen er uitzien en waar ze liggen in de romp. Organen zijn delen van een organisme die bepaalde taken (functies) uitvoeren. Enkele voorbeelden zijn:

- Het hart en de bloedvaten: het bloed kan door het 

  lichaam stromen

- De huid: geeft bescherming van het lichaam

Een plant heeft ook organen, welke? Klik op de button.

Leer alleen de organen 2 t/m 7 en nr. 10 

Je weet waar ze in het torso liggen. 

Long

2

hart

3

Organen van planten

Wortel, stengel, blad, bloem

lever

4

maag

5

dikke darm

6

dunne darm

7

nier

10

Een orgaanstelsel is een groep organen die samen een bepaalde functie hebben.

Voorbeelden van organenstelsels:

verteringssteles, bloedvatenstelsel, bottenstelsel, zenuwstelsel

Organenstelsels

Organen werken vaak samen met meerdere andere organen. Zo'n groep organen die samenwerken noem je een organenstelsel. Op de afbeelding zie je het verteringsstelsel.

Leer de organenstelsels

Je kunt enkele organen noemen

verteringsstelsel

slokdarm, lever maag dunne darm  dikke darm

bloedvatenstelsel

hart aorta holle ader bloedvaten

Bottenstelsel

Schedel rib wervelkolom dijbeen teenkootjes 

en nog veel meer

Zenuwstelsel

Hersenen  ruggenmerg  zenuwen

Organenstelsels

Bloedvatenstelsel

Bottenstelsel

Zenuwstelsel

functie

Vervoeren van bloed door het lichaam

functie

Vorm en stevigheid voor het lichaam.

Bescherming en aanhechting van pezen.

functie

Doorgeven van signalen

Een cel is een bouwsteen van een organisme.

Bouwsteen = een erg klein deel

Soorten cellen

De vorm van de cel 

heeft te maken met de functie van de cel. 

rode bloedcel

Vorm: rond

Kan makkelijk door bloedvat

zenuwcel

Vorm: met lange uitlopers

Kan makkelijk contact maken met verschillende cellen

Botcel

Spiercel

Soorten cellen

Cellen kun je bekijken door een microscoop te gebruiken.

Ze lijken plat in de afbeelding maar jij weet inmiddels dat dit in werkelijkheid niet het geval is. 

6. Zelfstandig werken

Je maakt zelfstandig, in stilte:

opdr. 13 t/m 19.

Ben je klaar?

1. Laat het de juf zien! Kijk zorgvuldig na + verbeter waar nodig.

2. Huiswerk ander vak afmaken. 

3. Lezen of tekenen. 

7. Evaluatie

- Welke organen kun je opnoemen?

- Noem een organenstelsel.

- Wat is een cel?

Huiswerk: 

Donderdag 23 september 2021 --> Les 1.2 opdr. 13 t/m 19.

nr. 2

1. Long
2. Hart
3. Nier
4. Maag

nr. 5

1. Long
2. Hart
3. Nier
4. Maag

nr. 10

1. Long
2. Hart
3. Nier
4. Maag

nr. 6

1. Long
2. Dikke darm
3. Nier
4. Maag

Welke stelsels zie je?

1. bloedvatenstelsel zenuwstelsel
2. bottenstelsel zenuwstelsel
3. verteringsstelsel spierstelsel
4. je ziet alleen organen

Alle cellen in je lichaam hebben dezelfde vorm

1. ja
2. nee
3. dat verschilt per persoon
4. bij een mens wel, bij een dier niet

de huid

1. is een orgaan
2. is GEEN orgaan
3. is onderdeel van het bloedvatenstelsel
4. verteert je voedsel

Dit weet je nu

1.  Je kunt vertellen en uitleggen wat een orgaan is en voorbeelden geven

2.  Je kunt vertellen en uitleggen wat een orgaanstelsel is en voorbeelden geven

3.  Je kunt vertellen en uitleggen wat een cel is en voorbeelden geven

4.  Je kunt van een torso de belangrijkste organen aanwijzen en benoemen

Maak een samenvatting / schema over Cellen

Elke dag, elk uur, elke seconde, vindt in je lichaam een van de belangrijkste gebeurtenissen in het leven plaats – cellen zijn aan het delen. 

Als cellen delen maken ze nieuwe cellen. Een enkele cel deelt en maakt zo twee cellen. Als deze cellen delen zijn er vier cellen en als deze weer delen zijn er 8 cellen etc. 

We noemen dit proces ‘celdeling’ en ‘celvermeerdering’, omdat er nieuwe cellen gevormd worden doordat oude cellen delen. 

Het vermogen van cellen om te delen is uniek voor levende organismen.

 

Vervolg een samenvatting / schema over Cellen

Waarom delen cellen? Cellen delen om vele redenen. Als je je knie schaaft bijvoorbeeld, dan delen cellen om de oude, dode of kapotte cellen te vervangen. Cellen delen ook zodat levende dingen kunnen groeien. Als organismen groeien, dan is dit niet omdat cellen groter worden. Organismen groeien omdat cellen delen en zo meer en meer cellen maken. In het menselijk lichaam deelt er dagelijks bijna twee biljoen keer een cel.

Hoeveel cellen heeft je lichaam?

Jij en ik zijn begonnen als een enkele cel, de bevruchte eicel. Tegen de tijd dat je volwassen bent heb je biljoenen cellen. Dat aantal hangt af van hoe groot iemand is, maar biologen denken dat het rond de 37 biljoen cellen zijn. Zoekuit hoeveel nullen een biljoen is en verwerk dat in je samenvatting.

Tip:

duizend 1.000 (1 met 3 nullen)

miljoen 1.000.000 (1 met 6 nullen)

miljard 1.000.000.000 (1 met 9 nullen)

biljoen 1.000.000.000.000 (1 met ? nullen)

biljard 1.000.000.000.000.000 (1 met 15 nullen)

Vervolg: een samenvatting / schema over Cellen

Het is belangrijk dat cellen delen, want zo kan je groeien en kunnen je wondjes genezen. 

Het is ook belangrijk dat cellen op bepaalde momenten weer stoppen met delen. Als een cel niet meer kan stoppen met delen terwijl dit wel moet, dan kan dat leiden tot de ziekte kanker.   

Sommige cellen, zoals huidcellen, zijn constant aan het delen. We moeten constant nieuwe huidcellen maken om de cellen die we kwijtraken te vervangen. Wist je dat we elke minuut 30.000 tot 40.000 dode huidcellen verliezen? Dat betekent dat we elke dag zo’n 50 miljoen cellen kwijtraken. Dat zijn heel wat huidcellen die we moeten vervangen, dus daarom is celdeling van huidcellen zo belangrijk. 

Andere cellen, zoals zenuwcellen en hersencellen, delen veel minder vaak.