3.2 Overeenkomst en verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

3.2 Overeenkomst & Verwantschap

Boek, laptop, schrift/jdw-map op tafel

log in op Lesson-up

Wat zijn de twee hoofdgroepen voor al het leven op aarde?

1. Bacteriën en Archaea
2. Prokaryoten en Rijken
3. Prokaryoten en Eukaryoten
4. Planten en Dieren

Wat is het verschil tussen Eukaryoten en Prokaryoten?

1. Prokaryoten hebben een celwand en Eukaryoten niet
2. Prokaryoten bestaan uit een cel en Eukaryoten uit meerdere
3. Prokaryoten hebben een celkern en Eukaryoten niet
4. Prokaryoten hebben geen celkern en Eukaryoten wel

Organismen zijn ingedeeld in groepen

• Alle organismen zijn verdeeld in twee hoofdgroepen: Prokaryoten en Eukaryoten.
• De hoofdgroepen zijn weer verdeeld in 7 rijken.

Rijken kunnen weer onderverdeeld worden in stammen...

Bekijk de afbeelding.
Bij welke rijk hoort deze cel?

1. Planten
2. Schimmels
3. Dieren
4. Chromista

Zet de volgende groepen van klein naar groot

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Rijken

Stammen

Klassen

Orden

Families

Geslachten

Soorten

Vragen over het huiswerk??

Opdrachten 2 t/m 6

bladzijde 170 tm 172

Boek, laptop, schrift/jdw-map op tafel

log in op Lesson-up

3.2 Overeenkomst en verwantschap

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wanneer organismen tot dezelfde soort behoren.
• Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap. 

Overeenkomst

Organismen die tot hetzelfde geslacht behoren vertonen veel overeenkomst.

Organismen die tot hetzelfde rijk behoren, vertonen veel minder overeenkomst.

Een leeuw en een tijger behoren tot hetzelfde geslacht (panters) en lijken veel op elkaar

• Een zeester en een roofvogel behoren alleen tot hetzelfde rijk (dieren) en lijken helemaal niet op elkaar. 
• Hoe meer overeenkomst twee organismen vertonen, hoe meer ze bij dezelfde groepen worden ingedeeld.

Verwantschap

• De overeenkomst in DNA en uiterlijk van verschillende organismen.

Een soort

• Soort is de kleinste groep waarin je organismen kunt indelen.
  
  
• Wanneer horen dieren tot dezelfde soort?

Een soort

• Organismen horen bij dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en de nakomelingen vruchtbaar zijn.
  
  
• Als organismen op elkaar lijken, betekent dat NIET dat ze tot hetzelfde soort horen.

Orde van de slurfdieren en familie van de olifant, maar NIET tot dezelfde soort

Een soort kan bestaan uit verschillende rassen die zich wel onderling kunnen voortplanten

Wanneer behoort een organisme tot een soort?

Behoren een labrador,
een poedel en labradoedel
tot dezelfde soort?

1. Ja
2. Nee
3. Dat kun je niet weten

Verschillen in dieren van dezelfde soort

• Organismen die tot dezelfde soort behoren, hebben veel overeenkomsten maar hebben soms ook kleine verschillen.
• Kleine verschillen tussen organismen => variatie

Verschillen in dieren van dezelfde soort

• Kleine verschillen van dezelfde soort kan ervoor zorgen dat organismen beter overleven in een bepaalde omgeving.
• Donkere slakken vallen minder op, op een donkere bodem en worden door minder vogels gegeten => hogere overlevingskans.

Selectie

Dieren of planten die het beste zijn aangepast aan hun omgeving, een grotere kans hebben om te overleven en zich voort te planten.

Proces waarbij meer nakomelingen overleven van één variant dan van andere varianten

Donkere vlinder is het best aangepast > grootste overlevingskans > meeste nakomelingen

Dieren of planten die het beste zijn aangepast aan hun omgeving, een grotere kans hebben om te overleven en zich voort te planten. Hierdoor worden bepaalde eigenschappen steeds vaker doorgegeven aan de volgende generaties. 

Evolutie

Soorten ontstaan door evolutie

Door variatie en selectie kunnen soorten langzaam veranderen. Evolutie: soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

Evolutie

• Door variatie en selectie kunnen soorten langzaam veranderen. Een soort kan zelfs helemaal verdwijnen, maar er kunnen ook nieuwe soorten ontstaan.
• De ontwikkeling van leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen => evolutie

Kleine verschillen tussen organismen van dezelfde soort

Het proces waarbij niet alle organismen van dezelfde soort hetzelfde aantal nakomelingen krijgt.

De overeenkomst in DNA en uiterlijk van verschillende organismen.

Verwantschap

Variatie

Selectie

01:47

Wat is een beer?

1. Amfibie
2. Geleedpotige
3. Zoogdier
4. Reptiel

01:57

Waarom is dat niet handig als de beer wilt jagen?

02:52

"Survival of the fittest". Dit is een andere omschrijving voor ...

1. Variatie
2. Selectie
3. Evolutie

04:14

Hoe noem je de verschillen in een soort?
Zoals de snavels van deze vinken

1. Variatie
2. Selectie
3. Evolutie

05:20

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

05:56

Wat is een schildpad?

1. Zoogdier
2. Geleedpotige
3. Reptiel
4. Weekdier

Huiswerk

• Lezen basisstof 2
• Maken opdrachten basisstof 2 
• Opdracht 1 t/m 7.
• blz 178 - 180