les 9: landschapszones en landdegradatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Deze les

Welke 3 vormen van landdegradatie zijn er en waardoor ontstaan ze?

Hoe geef je volledig antwoord bij een oorzaak-gevolg relatie.

uitleg

oefening

formuleren

leren 3 v's

weektaak

tropische zone 2

savanne

klimaat: warm en vochtig maar met droge periode

temperatuur door breedteligging dichtbij evenaar

neerslag door itcz, lage druk = neerslag deel van het jaar niet boven het gebied.
plantengroei: savanne 

latosol

bodem: 

latosol =rode bodem

voedselarm doordat :

- planten voedsel uit gevallen bladeren diret weer opnemen

- veel neerslag zorgt voor wegspoelen voedingsstoffen diep in bodem

subtropen

overgang van tropische naar aride (=droge) zone

klimaat: 

middellands zeeklimaat (Cs): Warme, droge zomers, gematigde winters met neerslag.

Droge zomer doordat hoog luchtdrukgebied mee naar het noorden schuift (doordat ITCZ naar het noorden schuift)

aride zone 1

Steppeklimaat 250 - 400 mm neerslag

door ligging hoge luchtdrukgebied grootste deel van het jaar.

plantengroei: steppe (te droog voor bomen, alleen gras)

aride zone 2

woestijnklimaat minder dan 250 mm neerslag

door ligging hoge luchtdrukgebied.

plantengroei: geen (te droog voor gras, enkel plukje + cactus)

tropische zone 1

tropisch regenwoud

klimaat: warm en vochtig, hele jaar regen

temperatuur door breedteligging dichtbij evenaar

neerslag door hele jaar de itcz, lage druk = neerslag 
plantengroei: tropisch regenwoud

gematigde zone

klimaat: 

gematigd zeeklimaat

Koele zomers, milde winters, met voldoende neerslag voor bomen

(Doordat het verder weg ligt van de evenaar).

plantengroei: loofbomen

Boreale zone

klimaat: 

landklimaat

Warme zomers, koude winters. 

(Doordat het verder weg ligt van de evenaar).

plantengroei: taiga (= naaldbomen, de winters zijn te koud voor loofbomen).

polaire zone 1

klimaat: 

toendraklimaat (ET)

Hele jaar kouder dan 10 graden, zomer wel boven 0.

(Doordat het verder weg ligt van de evenaar)

plantengroei: toendra (= koud grasland, te koud voor loof- en naaldbomen)

polaire zone 2

klimaat: 

landijs (EF)

Hele jaar kouder dan 0 graden.

(Doordat het verder weg ligt van de evenaar)

plantengroei: geen, er ligt landijs.

Landdegradatie

De mens is slecht met het gebied omgegaan waardoor de grond minder oplevert.

Denk bij landdegradatie aan de 3 V's

- Verzilting

- Verwoestijning

- Versnelde bodemerosie

(de 3 belangrijkste vormen van landdegradatie)

Landdegradatie door Verzilting

Verzilting = het zouter worden van de bodem.

Dit is een vorm van landdegradatie omdat door het zout de landbouwgrond minder oogst oplevert.

Veel gewassen houden niet van zout.

Verzilting mogelijke oorzaak 1 (in warme gebieden)

1. verdamping van irrigatiewater

Irrigatiewater verdampt 

In zoet water zit ook een beetje zout.

Het zout blijft achter als het water verdampt.

De bodem wordt steeds zouter.

Voorkomen van verzilting:

1. druppelirrigatie toepassen

2. drainage toepassen

Verzilting mogelijke oorzaak 2 (in laaggelegen gebieden

2. binnendringen van zeewater als grondwater gebruikt wordt.

Grondwater is zoet. Zeewater is zout. 

Dat mengt gelukkig slecht.

Maar als je (te) veel grondwater uit de grond zuigt kan zout zeewater de plek van het zoete grondwater innemen. De bodem is dus zouter.

Landdegradatie door verwoestijning

Bij verwoestijning wordt een gebied droger (verdroging) waardoor de plantengroei verdwijnt en het gebied verandert in een woestijn.

Dit gebeurt vaak op 

plekken met waar

weinig neerslag valt 

en veel verdamping 

plaatsvindt.

oorzaken van verwoestijning

Verwoestijning wordt vaak veroorzaakt door overbeweiding/overbegrazing

ook genoemd als oorzaak bij versnelde bodemerosie

Mensen hebben honger

Laten meer vee grazen dan eigenlijk kan

het vee eet de bodem kaal

zon schijnt rechtstreeks op de bodem

het gebied is verwoestijnt

de bodem droogt uit

het gebied levert minder voedsel op

Maar andere oorzaken zijn ook:

- ontbossing

(te weinig schaduw dus water verdampt makkelijk)

- te veel grondwater gebruiken waardoor een gebied verdroogt
(voor irrigatie elders of toerisme)

Versnelde bodemerosie

erosie al geleerd

afslijten door transport

Schuine (kale) helling + hoge neerslag intensiteit zorgt voor snel afstromend water. Bij die snelle afspoeling wordt vruchtbare bodem weggespoeld. 

Versnelde bodemerosie kan leiden tot geulerosie

Noem de 3 vormen van landdegradatie.

Geef 3 omstandigheden waardoor er veel bodemerosie door afstromend water kan plaatsvinden.

Geef 2 oorzaken van verzilting

Hoe versterkt de mens de verwoestijning?

Je antwoord moet een oorzaak-gevolg relatie bevatten (2p).

Hoeveel punten voor dit antwoord?

 Hoe versterkt de mens de verwoestijning? 

Je antwoord moet een oorzaak-gevolg relatie bevatten (2p).

Oorzaak: De mens laat te veel vee in een gebied grazen 

Gevolg: waardoor de woestijn zich uitbreidt.

wat heb je geleerd?

Welke 3 vormen van landdegradatie zijn er en waardoor ontstaan ze?

Hoe geef je volledig antwoord bij een oorzaak-gevolg redenatie.

Leer uit je hoofd

Bij landdegradatie wordt de bodem minder waard, hij levert minder op.

Dat kan door:

- verzilting
(door te veel irrigatie -> veel verdamping water -> zout blijft achter)

- verwoestijning
(bodem kaal door bijv. overbeweiding -> zon droogt bodem uit)

- versnelde bodemerosie
(vruchtbare bodemlaag wordt weggewaaid/weggespoeld)