thema 6.4 Voortplanting bij planten en dieren: vruchten en zaden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

thema 6 Voortplanting bij planten en dieren

6.4 Vruchten en zaden

Video herhaling

https://schooltv.nl/video/hoe-groeit-een-tomaat-het-groeiproces-van-zaadje-tot-tomaat/

Sleep naar de goede plaats

stempel

Bloem bodem

stijl

Vrucht beginsel

Eicel

Zaad beginsel

grote

kroonbladeren

plakkerig 

stuifmeel

geen geur

vertakte

stampers

nectar

kleurige 

kroonbladeren

meeldraden buiten de bloem

geur

licht stuifmeel

onopvallende kroonbladeren

wind 

bestuiving

insecten 

bestuiving

Bij welk onderdeel vind de bestuiving plaats?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Bij welk onderdeel vind de bevruchting plaats?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kun je de veranderingen in het vruchtbeginsel na bevruchting beschrijven.

Inleiding

Na de bevruchting ontstaan in het vruchtbeginsel 1 of meerdere zaden. Het vruchtbeginsel is het begin van een vrucht.

Vruchten zijn er in alle soorten en maten.

6.4 Vruchten en zaden

Na de bevruchting verandert er veel in een bloem.

In het vruchtbeginsel beginnen 1 of meer zaadbeginsels te groeien.

Alleen de zaadbeginsels waarin de eicellen zijn bevrucht, groeien uit tot zaden.

De andere zaadbeginsels in het vruchtbeginsel verschrompelen.

6.4 Vruchten en zaden

Het vruchtbeginsel wordt groter.

Het groeit uit tot een vrucht.

De zaden bevinden zich in de vrucht.

6.4 Vruchten en zaden

De vrucht van een bonenplant heet een peulvrucht.

In de afbeelding op de vorige bladzijde zie je de veranderingen bij een bloem van een bonenplant.

We gaan deze veranderingen stap voor stap bekijken.

1: de bloem voor de bevruchting.

2: Na de bevruchting beginnen het vruchtbeginsel en de zaadbeginsels te groeien.

3. De kroonbladeren en de meeldraden vallen af, het vruchtbeginsel wordt steeds langer.

4. De bloemkelk verschrompelt, er blijft alleen een restant over. Ook van de stijl blijft alleen een restant over, ze zaadbeginsels worden groter.

5. Als de boon rijp is, wordt de zaadhuid donkerder.

Uiteindelijk breekt de vrucht open en komen de zaden vrij.

6.4 Vruchten en zaden

Sommige vruchten bevatten vruchtvlees: het zachte, soms eetbare gedeelte van de vrucht.

6.4 Vruchten en zaden

Appels, kersen, tomaten en peulen zijn vruchten.

Bonen, erwten en de pitten in appels, kersen en tomaten zijn zaden.

In sommige vruchten zit maar 1 zaad.

In andere vruchten zitten meerdere zaden.

6.7 Verspreiding van zaden

Doel van deze les:

Je kunt uit afbeeldigen van planten afleiden hoe de vruchten en zaden worden verspreid

Wat weet je nog?

Geslachtelijke voorplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Knollen

Bollen

Stamper

Meeldraad

Weefselkweek

Stekken

Bloem

Verspreiding van zaden

Uit bloemen onstaan vruchten met zaden. Elk zaad bevat een kiem, waaruit een nieuwe plant kan onstaan. Het zaad wordt op verschillende manieren verspreid

Verspreiding zaden:

• Door de plant zelf

• Door de wind
• Door dieren

In de video zie je planten die hun zaden kunnen wegschieten

De vruchten 'ontploffen' en de

zaden worden weggeslingerd!

Verspreiding door de plant zelf

Verspreiding door dieren (1)

Het vruchtvlees wordt door dieren opgegeten en de zaden worden op een andere plek uitgepoept

--> zaden kunnen ontkiemen

Verspreiding door dieren (2)

Sommige vruchten blijven plakken aan de vacht of huid van dieren

De vruchten vallen ergens anders neer

--> zaden kunnen ontkiemen

Verspreiding door dieren (3)

Verzamelaars brengen zaden naar andere plekken

Niet alles wordt opgegeten of ze worden vergeten

--> zaden kunnen ontkiemen

Verspreiding door wind

De wind neemt de zaden mee. Dit kan alleen als de zaden licht zijn. 

De verspreiding van zaden
is belangrijk omdat

1. er dan meer kans is dat zaden kiemen
2. er dan meer dieren de zaden kunnen vinden

Via welke manier van verspreiding kunnen zaden het verste weg komen?

1. Via verspreiding door de wind
2. Via verspreiding door dieren
3. Via verspreiding door zichzelf
4. Allemaal even ver

Tekst

Wind

Plant zelf

Dieren

Vruchten met haakjes

Vruchten zijn kleverig

Vruchten hebben een pluis

Vruchten hebben vleugels

Vruchten met veel vruchtvlees

Aan het werk

1. Lees basisstof 6.7 in je boek of digitaal (blz 192)
   
2. Maak basisstof 6.7 opdr 1 t/m 5