Beeldspraak en stijlfiguren les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat heb  je nodig?

• Schriftje + potlood/pen
• Wisbordje + stift
• Laptop: lessonup.com

Wat verwacht ik tijdens de les?

• Je denkt actief mee.
• Je antwoord zoveel mogelijk in hele zinnen.
• Samen met je schoudermaatje verantwoordelijk dat je het snapt.

Beeldspraak en stijlfiguren

Activeren voorkennis.

1. 20 seconde zelf.
2. Overleggen met buurman
3. Samen invullen op computer

Doelen van de les

1. Aan het einde van de les kun je de drie beeldspraakvormen: vergelijking, metafoor en personificatie herkennen

• Beeldspraak: figuurlijk taalgebruik.
• Stijlfiguur een manier van schrijven om het aantrekkelijker te maken. Soms verkeerd gebruikt dan een stijlfout.
• Herkennen. Dus je kunt einde van de les bij een zin vertellen welk stijlfiguur of beeldspraak er is gebruikt.

0

Welke drie soorten beeldspraak hebben we gehoord?

Beeldspraak

1. Vergelijking: Je benoemt het beeld, de eigenschap en het object.
De keeper van de tegenstander is zo groot als een reus.

2. Metafoor: Je benoemt het beeld, maar niet de eigenschap/object.

Die reus pakt alle ballen uit de hoek.

3.Personificatie: Iets levenloos krijgt een menselijke eigenschap.

Het gevaar loert op de straathoek.

• Ik de voorbeelden bespreken
• Aantekeningen!
• Klaar?
• Probeer zelf eens een vergelijking, metafoor of personificatie te bedenken.

vergelijking

metafoor

personificatie

De wandelende encyclopedie gaf het goede antwoord.

Hij lacht als een boer met kiespijn 

 Toen we op de alpenweide lagen, hoorden we in de verte een beekje murmelen

Wij- samen!

Vergelijking

Metafoor

Personificatie

Je kamer vraagt om een schoonmaakbeurt

Je kamer lijkt wel een zwijnenstal

Ruim die zwijnenstal nou eens op

Jullie samen (in tweetallen)

vergelijking

metafoor

personificatie

De toekomst lachte haar tegemoet.

Hij is zo trots als een pauw op zijn werk.

Die ezel laat zich alweer beetnemen.

Jij alleen!

Welke 'beelden'/metaforen werden hier gebruikt?

Even tussentijds checken..

• Aan het einde van de les kun je de drie beeldspraakvormen: vergelijking, metafoor en personificatie herkennen.
• Op naar het volgende doel:
  
• Aan het einde van de les kun je de stijlfiguren/stijlfouten pleonasme, tautologie en contaminatie herkennen.

Eerste doel gehad. Welk cijfer zou je jezelf geven tot nu toe?

Op naar de stijlfiguren/stijlfouten.

04:23

• Er worden een hoop metaforen in dit filmpje gebruikt. Welk beeld werd er net genoemd?

 

• Schrijf zo samen met je buurman zoveel mogelijk beelden op uit het filmpje! 

prezi.com

Stijlfiguren/stijlfouten

• Pleonasme: Eigenschap van een woord wordt benadrukt. 

De ronde bal.

• Tautologie: Je gebruikt twee synoniemen die precies hetzelfde betekenen. (huhhh?! waar is het voorbeeld meester?!)

• Contaminatie: Je haalt woorden door elkaar. 

Ik irriteer mij aan. Komt van ergeren aan.

Ik- fase!

Veelvoorkomende pleonasmen

• aanwezige bezoekers
• als eerste beginnen
• hardop voorlezen
• naar beneden dalen
• nieuwe aanwinst
• ruiters te paard
• vieze stank
• weer herhalen

Veelvoorkomende tautologieën:

• Want dat is immers duidelijk.
• Voordat u zich inschrijft, moet u eerst de voorwaarden lezen.
• Maar dat is echter niet waar.
• Tot dusver hebben we dit niet eerder gezien.

Bedenk eens samen met je buurman waarom het pleonasmen zijn en waarom tautologieën? Dus aanwezige bezoekers. Omdat bezoekers altijd aanwezig zijn. Want en Immers betekent precies hetzelfde dus is een tautologie.

Contaminatie

Tautologie

Pleonasme

Eigenschap van een woord wordt benadrukt.

Je haalt twee woorden door elkaar.

Twee woorden die precies hetzelfde betekenen.

Wij

Wat is hier een pleonasme?

1. gele kanariepiet
2. mooi boek
3. natte tranen
4. prima start

Jullie

Wat is hier een tautologie?

1. Ik snoep meestal in de nacht
2. Ik drink nooit tijdens het rijden
3. Ik eet enkel en alleen friet
4. Ik slaap meer dan acht uur

Jullie

In welke staat geen tautologie?

1. Niettemin ben ik toch tevreden
2. We wisten dit reeds weken al.
3. De wielrenner is vliegensvlug omhoog gestegen.
4. Want dat is immers duidelijk.

Jullie

De witte sneeuw.

Een kind kan de strijk doen.

Tautologie

Pleonasme

Contaminatie

Jij!

Waar is dit woord een contaminatie van: uitprinten

1. printen, inprinten
2. uitdraaien, printen
3. afdrukken, uitdraaien
4. uitdraaien, afprinten

Jij

Waar is dit woord een contaminatie van: 'door de war zijn'

1. in de war zijn, door zijn
2. door de war zijn, in de war halen
3. in de war zijn, door elkaar halen
4. in de war halen, door de war zijn

Jij

Waar is dit woord een contaminatie van: irriteren aan

1. ergeren aan, irriteren aan
2. irriteren aan, ergeren
3. ergeren aan, irriteren
4. irriteren, ergeren

Jij

Hoe goed weten we het?

1. Aan het einde van de les kun je de drie beeldspraakvormen: vergelijking, metafoor en personificatie herkennen.
2. Aan het einde van de les kun je de stijlfiguren/stijlfouten pleonasme, tautologie en contaminatie herkennen.

Welk cijfer geef je jezelf voor het laatste doel? Waarom? Wat kan beter? Wat gaat al goed?

Vergelijking

Metafoor

Pesonificatie

Er ligt gevaar op de loer

De wandelende encyclopedie wist het antwoord.

Het schip van de woestijn drinkt water.

De toekomst lacht mij toe

Hij heeft handen als kolenschoppen

Hij heeft honger als een paard

tautologie

contaminatie

pleonasme

Geraakt en aangedaan nam moeder afscheid van de gasten

Hyperbool

•  schrijver gebruikt bepaalde woorden, zodat ze versterkt of   verzwakt worden.
•  bij een hyperbool-> de werkelijkheid wordt overdreven
•  hyperbool heeft humoristisch effect
•  hyperbolen zijn vaak uitdrukkingen
• Voorbeeld: Dat heb ik al 100 keer gezegd!!

Understatement

- Met een understatement zwak je de mededeling af.

- Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in

   werkelijkheid.

Dat klimaatsysteem heeft best een paar centjes gekost.

Eufemisme

- Een eufemisme is een manier om iets verzacht uit te drukken. -   Door een eufemisme te gebruiken kan je iets wat onaardig is 

  zeggen of schrijven zonder dat het onaardig, gruwelijk of vies

  klinkt. 

Hij is helaas niet meer onder ons.

Eufemisme

In 1953 had Zeeland wat wateroverlast.

= understatement

1. juist
2. onjuist

In welke zin zit understatement?

1. Je hebt een tien, geweldig!
2. Toen Jan een schrammetje op zijn vinger had, zei zijn broer: "Nou nou, als je maar niet doodbloedt!"
3. Toen oma was overleden zei opa dat ze teruggegeven was aan het universum.
4. Toen Lara een 1 had voor haar proefwerk, zei de leraar: "Het kon beter."

Hyperbool of understatement?

1. Hyperbool: ik heb helemaal niets om aan te trekken!
2. Hyperbool: Ze was een tikje vermoeid na het lopen van de marathon,
3. Understatement: Ik heb helemaal niets om aan te trekken!
4. Understatement: ze was een tikje vermoeid na het lopen van de marathon.

In welke zin staat een Understatement?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter sterft van de honger.

Hyperbool

Understatement

Eufemisme

Litotes

Dat vind ik echt geen verkeerd plan!

Tekenen is niet mijn grootste talent.

In Nederland regent het 320 van de 365 dagen.

Karin werkt als interieurverzorgster.

Hyperbool

Understatement

Eufemisme

Met deze film heeft Dwayne Johnson weer wat extra centjes verdiend

Ik ga dood van de honger!

Voor haar bruiloft is ze afgevallen, maar mijn nicht was altijd volslank.

Deze stijlfiguur gebruik je om minder hard over te komen.

Deze stijlfiguur gebruik je om iets af te zwakken.

Deze stijlfiguur gebruik je als je overdrijft.

Dit is een vorm van een understatement, waarbij je het tegenovergestelde ontkent.

Hyperbool

Understatement

Litotes

Eufemisme

hyperbool

hyperbool

understatement

eufemisme

understatement

eufemisme

Deze stijlfiguur gebruik je om minder hard over te komen.

Deze stijlfiguur gebruik je om iets af te zwakken.

Deze stijlfiguur gebruik je als je overdrijft.

Dit is een vorm van een understatement, waarbij je het tegenovergestelde ontkent.

Hyberbool

Understatement

Litotes

Eufemisme

Benoem de stijlfiguur

1. De fans gingen compleet uit hun dak toen Adele het podium betrad.

2. Vroeger was Frans slank, maar nu is hij weldoorvoed.

3. Game jij tien uur per dag? Dat is aardig wat.

4. Tijdens de eerste les NL, werden we doodgegooid met huiswerk.

eufemisme

understate-ment

hyperbool