Grammatica §9 Congruentie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leerdoelen voor deze paragraaf

• Je leert congruentie herkennen.

In zinnen komt de persoonsvorm in persoon en getal overeen met het onderwerp.
Dat heet congruentie. 

Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm. --> Ik loop

Bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm. --> wij lopen

Meestal is dat niet moeilijk, maar er zijn een paar lastige gevallen:

• Bij woordgroepen met een enkelvoudige kern en een meervoudige nabepaling richt de persoonsvorm zich naar de kern:
  
  – Het merendeel (kern: enkelvoud) van de docenten (nabepaling: meervoud) controleert regelmatig het huiswerk.

   – De groep (kern: enkelvoud) betogers (nabepaling: meervoud) wandelde naar het centrum.

• Als het onderwerp een verzamelnaam is voor personen, dieren en dingen, is de persoonsvorm enkelvoudig:
  
  – De overheid waarschuwt je tijdens noodsituaties via NL-Alert.

 

    – De jeugd heeft de toekomst. 

• In de constructie een van de + meervoudig woord + die volgt in de bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm: een van de … die; op de puntjes vul je een meervoudig woord in:
  
   – Een van de patiënten, die naar een ander ziekenhuis verhuisden, was mijn moeder.

    – Een van de Groningers die naar Amerika
       emigreerden.

• Bij meervoudige titels van boeken, films enzovoort volgt een enkelvoudige persoonsvorm:
  
   – Sprookjes van Moeder de Gans is een verzameling volksverhalen van de Franse schrijver Charles Perrault.
  – De Hongerspelen is een prachtig boek.

• Na een rekeneenheid, zoals meter, liter, dozijn, procent, kilo, euro, volgt een enkelvoudige persoonsvorm:
  
  – Tien euro per maand is niet duur voor een krantenabonnement.

    – Twee kilo kaas kost tegenwoordig meer dan tien
      euro.

Tien procent van de wereldbevolking
.......... ouder dan 65 jaar.

1. is
2. zijn

De film Oorlogsgeheimen ........
grotendeels opgenomen in België en Luxemburg.

1. werd
2. werden

105 kilometer per uur ........​
de topsnelheid van een cheeta.

1. is
2. zijn

Door Egypte ........ een van de langste rivieren ter wereld

1. stroomt
2. stromen

De afspeellijst Liedjes uit grootmoeders tijd ......... uit de vijftig mooiste kinderliedjes van vroeger.

1. bestaat
2. bestaan

Toen de politie hard op de ramen .........
(bonken), werd Javier meteen klaarwakker.

Vier kilo appels ...... (wegen) net zo veel als acht pond sinaasappels.

Een groot deel van de feestvierders ....... (vinden - VT) ten onrechte klappen te hebben gekregen van de ME.

De abonnees van KPN ...... (worden) een nieuw modem gestuurd.