BS 3 Variatie in genotype

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen

Oefenen Bs1 en Bs2

Uitleg BS3

Opdrachten maken

de stof met de erfelijke informatie

proces waarbij een cel zich opsplits in twee nieuwe cellen

ontstaan van nieuw organisme met eigen genotype vanuit uit twee geslachtscellen met ieder hun eigen enkelvoudige genen

de zichtbare erfelijke eigenschappen

alle informatie over de erfelijke eigenschappen

een stukje van een chromosoom (of een stukje DNA) met informatie over één erfelijke eigenschap

een streng DNA waarin de informatie van meerdere erfelijke eigenschappen zit

Dat wat je van je ouders aan eigenschappen hebt meegekregen

erfelijkheid

genotype

fenotype

chromosoom

gen

DNA

celdeling

geslachtelijke voortplanting

DNA

Celkern + 

Chromosoom

Gen

Chromosoom

Michelle en Nico praten over chromosomen.
Michelle zegt dat chromosomen lange, dunne draden zijn.
Nico zegt dat chromosomen veel genen bevatten.

Wie heeft, of wie hebben gelijk?

1. alleen Nico
2. alleen Michelle
3. zowel Nico als Michelle

In geslachtscellen komen chromosomen en genen ......

1. Enkelvoudig voor
2. In paren voor

Bevat een chromosoom één gen of meerdere genen?

1. Een chromosoom bevat één gen
2. Een chromosoom bevat meerdere genen

BS 3 Variatie in genotype

Leerdoelen

5.3.5 Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

5.3.6 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

In een lichaamscel komen chromosomen in paren voor en in een geslachtscel enkelvoudig. Bij geslachtscellen komen veel verschillende genotypen voor.

Jij lijkt op?

Jouw kenmerken heten eigenschappen.

Erfelijke eigenschappen, zoals oogkleur, heb je van je ouders.

Sommige eigenschappen heb je of je hebt ze niet. Bijvoorbeeld de tongrol.

Genenpaar

Verschillende informatie voor een chromosomenpaar

Genenparen

Variatie in genotypen

- Geslachtelijke voortplanting leidt tot variatie in genotype

 - Variatie in genotype kan leiden tot variatie in fenotype

Bij geslachtelijke voortplanting ontstaat dus veel variatie in de genotypen, en hebben we dus allemaal een ander fenotype.

De lichaamscel in het midden dus met 6 chromosomen zie je rechts. Daaromheen zie je alle mogelijke verdelingen van hoe die chromosomen in de geslachtscellen terechtkomen van die persoon terecht kunnen komen. Zie ook afbeelding 14 in je boek.

Je kunt hier aan goed zien waarom jij en je zus/broer niet helemaal of soms helemaal niet op elkaar lijken! 

Mutaties

Plotselinge verandering van het genotype (natuurlijk)

Een mutagene stof zorgt voor een mutatie.

Een organisme waarbij de mutatie tot uiting
komt in het genotype noemen we mutant

Mutant

• Een mutatie in een lichaamscel is NIET zichtbaar in het fenotype.
• Mutatie in een geslachtscel kan wel zichtbaar zijn.
• Mutatie zichtbaar in fenotype --> mutant.
• Voorbeeld van een mutant

is een albino --> het lichaam maakt  geen pigment (melanine)

Wat is een mutant?

Een mutant is een organisme met een afwijkend genotype.

Leg uit dat mutanten kunnen ontstaan door mutaties.

Mutatie: een gen verandert

Niet alle mutaties zijn slecht. Mutatie zorgt voor aanpassingen in het lichaam. Blauwe ogen is een voorbeeld van een mutatie.

Voorbeeld van mutatie: 

Mutagene invloeden.

Mutagene invloeden zijn dingen die je DNA kunnen laten muteren.

Wat is kanker eigenlijk?

Kanker kan ontstaan door mutaties in het DNA.

 

Kankercel= Een cel die zich ongeremd deelt

Tumor= een kluitje of klompje cellen

Kwaadaardige tumor=  tumor maakt omgeving kapot en je wordt er ziek van. Je hebt dan kanker.

Uitzaaiing (metastase) = De kankercellen spreiden zich uit over het lichaam, via de vaten in het lichaam.

Kankercellen

Mutatie in celdeling -> cel gaat te vaak delen -> kankergezwel

Verschillen in de erfelijke info van organismen binnen een soort.

Invloed uit de omgeving die de kans op een mutatie vergroot.

Plotselinge verandering van het DNA.

Individu met een gemuteerd allel in het fenotype.

mutatie

variatie in genotypen

mutant

mutagene invloeden

                                                                                                  De evolutie theorie in het kort: (kies 4 van de 8 opties)

Variatie in genotypen ontstaat bij ................................   voortplanting.

Daardoor is het genotype van individuen van dezelfde soort 

......................................... precies hetzelfde.

De eigenschappen van individuen van één soort zijn daardoor 

............................................precies hetzelfde.

Eigenschappen waardoor een individu een grotere overlevingskans heeft, worden ...................................... doorgegeven aan nakomelingen. 

geslachtelijke

ongeslachtelijke

altijd

altijd

nooit

nooit

minder vaak

vaker

Leerdoelen

5.3.5 Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

5.3.6 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.