24-25_MC 2_G-route_Wetenschappelijk onderzoek 'Het spijsverteringsstelsel'

• Natuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

Week 2 - MC 2 - Het spijsverteringsstelsel

Human Body

Week 1 - Van cel tot organisme

Week 2 - Spijsvertering

Week 3 - Ademhaling

Week 4 - Uitscheiding

Week 5 -> Bloedsomloop + samenhang stelsels

Week 6 -> Toets + jury

Overzicht van de inhouden = verkennen van de leerstof in dit project.

Hoe komt ons lichaam aan voedingsstoffen?

Bekijk de verpakking van het voedingsmiddel op jullie bank. Lees het etiket.

Daarop staan verschillende voedingsstoffen vermeld. Noteer op de volgende slide al de verschillende voedingsstoffen.

Noteer al de verschillende voedingsstoffen.
Noteer ze allemaal in één keer.

Jullie zagen juist in het filmpje dat de cel voedingsstoffen opneemt, voedingsstoffen die we nodig hebben om te kunnen functioneren.

Voedingsstoffen halen we uit onze voeding.

Voedingsstoffen delen we in 3 grote categorieën in.

Voedingsstoffen halen we uit onze voeding.

De belangrijkste voedingsstoffen zijn: 

Eiwitten

Koolhydraten

Vetten

Water

Mineralen

Vitaminen

Voedingsvezels

Voedingsmiddel of voedingsstof?

Sleep de termen naar de juiste categorie

voedingsmiddel

voedingsstof

vitamine C

sinaasappelsap

aardappel

koolhydraat

boterham

eiwit

Wat is spijsvertering?

1. Het proces waarbij voedsel wordt afgebroken en opgenomen.
2. De opslag van voedsel in het lichaam.
3. Het transport van voedsel door het lichaam.
4. Het kauwen en slikken van voedsel.

Slokdarm

Lever

Dikke darm

Galblaas

Maag

Alvleesklier

Dunne darm

Endeldarm

Blinde darm

Stap 1: de mond

In de mond vinden twee soorten verkleiningen plaats:

   1) Mechanische verkleining => stof blijft hetzelfde

   2) Chemische verkleining => er vindt een stofomzetting plaats

Proefje

Neem een stukje wit brood.

Test op de aanwezigheid van glucose en zetmeel.

Stop een stukje wit brood in je mond en meng met speeksel.

Test opnieuw op de aanwezigheid van glucose en zetmeel.

Wat stel je vast? 

Speeksel breekt lange zetmeelketens af naar glucose.
Dit is een voorbeeld van ...

1. Stofomzetting
2. Stofuitwisseling
3. Energieomzetting
4. Er is geen juist antwoord

Stap 3: de maag

Na de slokdarm komt de maag 

• ligt onder het middenrif
• de maag kneedt het voedsel
• de maag heeft verteringsklieren 
•                      => maagsap

Hoe ontstaat de knorrende maag?

1. Door het samenpersen van de maag en de darmen
2. Doordat je honger hebt

Als je buik knort dan...

1. heb je zeker iets gegeten
2. heb je zeker niets gegeten

Stap 4: de twaalfvingerige darm

Lever

Galblaas

Twaalfvingerige darm

Alvleesklier

Maag

Lees eerst de tekst, bekijk het schema en beantwoord de vragen op volgende slide.

Welk orgaan maakt galsap aan?

1. de galblaas
2. de pancreas
3. de lever
4. de gal

Alvleessap verteert ...

1. eiwitten, koolhydraten, vetten
2. eiwitten, koolhydraten, mineralen
3. eiwitten, koolhydraten, suikers
4. koolhydraten, vetten, vitaminen

Hoe lang is de twaalfvingerige darm

1. 6 a 7 meter
2. 1 meter
3. ca. 0,5 meter
4. ca. 25 cm

Bij welke verteringssap gebeurt er geen stofomzetting?

1. Alvleessap
2. Darmsap
3. Maagsap
4. Galsap

Stap 5: de dunne darm

Opgelet!

We hebben in voorgaande organen voedingsstoffen al deels afgebroken tot een kleinere vorm. 

In de dunne darm komt er nog een laatste sap inwerken op de voedingstoffen.

Darmsap gaat het afgebroken zetmeel verder afbreken tot glucose, eiwitten tot aminozuren en vetten tot glycerol en vetzuren.

Nu dat de voedingsstoffen afgebroken zijn tot hun kleinste vorm kunnen ze door de darmwand opgenomen worden in het bloed = absorptie.

Hier komen we terug aan bij ons celfabriekje. De voedingsstoffen en
glucose worden opgenomen in het bloed, die deze transporteert naar
de cel. Hier wordt de chemische energie uit het voedsel omgezet in
bewegings- en warmte-energie = energieomzetting.

Stap 5: de dunne darm

Functie darmplooien & darmvlokken

A4 blad

Geplooid blad

Door het blad te plooien maken we het contactoppervlak groter.

Als je een knikker over het A4 blad gooit gaat die sneller het einde bereiken dan dat we dit doen bij het geplooide blad.

Dit geldt ook voor de voedingsstoffen in onze dunne darm.

meer voedingsstoffen opnemen

Voedingsstoffen langer onderweg

Stap 6: de dikke darm, endeldarm, aars

- onttrekken van vocht aan de ontlasting

Wanneer de voedselresten in de dikke darm aankomen zijn de voedingstoffen er al uitgehaald door de dunne darm. Er zit nog wel veel vocht in de voedselbrij. De functie van je dikke darm is het onttrekken van vocht aan de ontlasting. Ook de dikke darm stuwt de voedselbrij, we spreken inmiddels van ontlasting, voort middels peristaltische bewegingen. Deze bewegingen worden versterkt door eten. Daarom is het eten van een ontbijt zo belangrijk. Door ’s ochtends wat te eten wordt de dikke darm in beweging gezet en de spijsvertering geactiveerd.

                          Scheetkunde bij dieren. 

Scheten ontstaan in je darmen.

Er komt zuurstof in je darmen door

- drinken met een rietje

- praten tijdens eten

- door de spijsvertering

De lucht zakt meteen naar je darmen.

Wist je dat... een konijn  geen boeren kan laten? Al het gas dat in zijn lijfje terechtkomt, gaat er via zijn poepgat uit. 

Welk dier laat geen scheten?

1. Honden
2. Katten
3. Goudvissen
4. Vogels

Omdat de spijsvertering bij een vogel zodanig snel gaat, moet hij op gezette tijden wat ruimte vrijmaken: wat eruit moet, moet eruit en wel nu! Tussen haakjes, dit is ook de reden waarom vogels geen scheten laten: hun voedsel heeft simpelweg geen tijd om te fermenteren in de maag

Vertering

Stofomzetting

Omzetten van 

voedingsmiddelen in voedingsstoffen

Verteringssappen:

• speeksel
• maagsap
• lever en afvlees-sap
• darmsap

Stofuitwisseling

dunne darm -> het bloed

Tijd voor actie

Onderzoek

1) Welke functie hebben ons gebit, tong en speeksel bij de opname van voedingsmiddelen en voedingsstoffen in ons lichaam?

2) Hoe lang duurt de reis van het voedsel doorheen je spijsverteringsstelsel?

Aan de slag!

Werk nauwkeurig, antwoord op de vraag,...

Spijsverteringssappen > afbreken van voedsel tot kleine deeltjes

Mondholte

Speekselkier maakt speeksel

Maagwand

Maagsapklier maakt maagsap

Lever

De lever maakt gal

Alvleesklier

De alvleesklier maakt alvleeskliersap

Dunne darm

De dunne darm maakt darmsap

Spijsverteringssappen bevatten enzymen  > versnellen de vertering

Wat is spijsvertering?

1. Het proces waarbij voedsel wordt afgebroken en opgenomen.
2. De opslag van voedsel in het lichaam.
3. Het transport van voedsel door het lichaam.
4. Het kauwen en slikken van voedsel.

celademhaling = verbrandingsreactie

Stofomzetting

Stofuitwisseling

Nadat de voedingsstoffen in kleine stukjes zijn geknipt kunnen ze via de dunne darm worden opgenomen.

Via de dikke darm wordt vocht/water opgenomen uit de overschot van voedsel.

- voedingsstoffen (glucose) =  chemische energie

- chemische energie => beweging (kinetische energie) + 

                                              warmte (thermische energie)

Energieomzetting

Vertering

Stofomzetting

Omzetten van 

voedingsmiddelen in voedingsstoffen

Verteringssappen:

• speeksel
• maagsap
• lever en afvlees-sap
• darmsap

Stofuitwisseling

dunne darm -> het bloed

Tijd voor actie

Onderzoek

1) Welke functie hebben ons gebit, tong en speeksel bij de opname van voedingsmiddelen en voedingsstoffen in ons lichaam?

2) Hoe lang duurt de reis van het voedsel doorheen je spijsverteringsstelsel?

Aan de slag!

Werk nauwkeurig, antwoord op de vraag,...