Les 5 geneesmiddelenleer

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Les geneesmiddelenleer

Naamgeving

Chemische naam en stofnaamDe generieke (= generische) naam of stofnaam van een medicijn is de verkorte chemische naam van de farmacologisch actieve (= werkzame) stof in dat medicijn (bijv. 'acetylsalicylzuur' is de generieke naam van de chemische stof '2-acetoxy-benzoëzuur', dat de werkzame stof is in 'Aspirine®'.

Merknaam – ® of TMDe fantasie-naam waaronder een nieuw medicijn door de fabrikant in de handel wordt gebracht. Aan het eind van de merknaam is een ® of TM toegevoegd om aan te geven dat het om een beschermde merknaam gaat (bijv. Xenical®, Prozac®, ZyprexaTM).

toedieningsvormen

Droge vormen

- poeders, tabletten, dragee, capsule

Natte vormen

- Dranken (heldere oplossingen, suspensies, emulsies), injectie/infusievloeistoffen, klysma

Vette vormen

zalf, crème, pasta, zetpil, pleister

Gas- en nevelvormen

- spray, äerosol, gas

Droge vormen

poeders,

tabletten,

dragee (bevat coating),

capsule (gelatinehulsje)

Retard tabletten (Retard, Durette, SR (Slow Release))- vertraagde afgifte

Bruistabletten

Zuigtabletten

Enteric-coated (EC of Entero)- coating waarmee de tabletten pas in de dunne darm uiteenvallen

Farmacodynamiek

Wat het medicijn met het lichaam doet

Agonist – binding van medicijn aan receptor en heeft een stimulerende werking, bijv. adrenaline

Antagonist – blokkeert activiteit van een receptor (blokkers/ remmers), bijv. Bèta-blokker.

Competitie werkzame stof vecht met lichaamseigen stoffen om plaats op receptor

Reversibiliteit – het effect is omkeerbaar

Irreversibiliteit – het effect is niet omkeerbaar

Distributie

Therapeutische breedte- het gebied tussen de minimaal effectieve concentratie (MEC) en de maximaal veilige concentratie (MVC)

Toxische spiegel  giftige (bij)werking = gebied boven de MVC

Eiwitbinding – binding aan albumine

First-passeffect- door omzetting van een deel van het medicijn door de lever in metabolieten is veel minder werkzaam medicijn beschikbaar

Halfwaardetijd – de tijd die nodig is om een medicijn de helft van de oorspronkelijk plasmaconcentratie te laten bereiken

Hoofdwerking, nevenwerking

Hoofdwerking= indicatie/ toepassing

De aandoening(en), klacht(en), verschijnsel(en) waartegen dit middel werkzaam is

Nevenwerking = nuttig effect naast de hoofdwerking

Bijv. Aspirine ® hoofdwerking: pijnstilling, koortsverlaging, ontstekingsremming

 nevenwerking: remmend op de bloedstolling

Bijwerkingen en interacties

Bijwerking: niet gewenst effect, bijv. anafylactische shock tgv allergie voor antibiotica (bijv. penicilline)

Interactie: wisselwerking ofwel beïnvloeden elkaars werking

- Antagonistische werking: gaan elkaars werking tegen, bijv anti-epileptica en de pil

- Additieve werking: de totale werking is de som van de werking van beide middelen afzonderlijk.

- Synergistische werking (synergisme): totale werking is sterker dan de som van beide middelen afzonderlijk

bijv. slaapmiddelen en alcohol

https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/

Contra-indicaties

Omstandigheden of aandoeningen die het gebruik van een bepaald medicijn gevaarlijk maken

Bijv door zwangerschap, borstvoeding, lever- en/of nieraandoeningen

Op een bijsluiter: ‘waarschuwingen en voorzorgen’

‘Niet gebruiken bij’ = absolute contra-indicatie

‘Oppassen bij’ = relatieve contra-indicatie

Opdracht

werk 2 medicijnen van je stage uit

indicatie, contra indicatie, bijwerkingen, interacties etc.

afsluiting

Vragen?

top 10 hersenaandoeningen

Beroerte. 

Traumatisch hersenletsel. 

Dementie. 

Depressie. 

Parkinson. 

Epilepsie. 

Migraine. .

Afasie.

Autisme

Dyslexie

Opdracht (2 tallen)

Maak een creatieve presentatie over een hersenaandoening uit de top 10 aan de hand van de rode loper.

Presenteer dit volgende week voor de klas