7.4 Verteren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken op blz 43

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 7.4.

Kun je de leerdoelen hiernaast uitleggen?

Uitleg 

Opdrachten 

Afsluiting 

Leerdoelen 7.4

- Je kunt uitleggen hoe je voedsel wordt verteerd

- Je kunt uitleggen hoe enzymen werken

- Je kunt beschrijven hoe je voedsel door het verteringsstelsel gaat

- Je kunt beschrijven waar vertering in je lichaam gebeurt

- Je kunt uitleggen hoe de voedingsstoffen in je bloed komen

- Je kunt uitleggen wat er na de vertering met de voedselresten gebeurt.

Terugblik

• Wat is het verschil tussen een voedingsmiddel en voedingsstof?
• Wat zijn de zes voedingsstoffen?
• In welke drie groepen zijn de voedingsstoffen op te delen? 

Vertering en verteringssappen

Voedingsstoffen moeten vanuit het voedsel in 

het bloed komen. Water, mineralen, vitaminen en glucose 

zijn klein genoeg om in het bloed opgenomen te worden.

Eiwitten, vetten en de meeste koolhydraten moeten eerst kleiner gemaakt worden.

Vertering = klein maken van voedingsstoffen zodat ze kunnen worden opgenomen in het bloed.

Vertering

Vertering is het omzetten van voedingsstoffen in verteringsproducten.

Verteringsklieren maken verteringssappen:

• speekselklieren
• maagsapklieren
• lever en afvleesklier
• darmsapklieren (in de dunne darm)

Deze sappen zetten voedingsstoffen om in verteringsproducten. 

Die laatste worden vanuit de dunne darm opgenomen in het bloed.

In verschillende organen zitten cellen die verteringssappen maken.

 

--> bevatten enzymen voor het verkleinen van grote voedingsstoffen

--> Enzymen 'knippen' de grote voedingsstoffen in stukken.

Enzym = een eiwit

- Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

Voor elk soort voedingsstof is er een
apart enzym met een speciale vorm. 

1. Het enzym bindt zich aan de voedingsstof.
2. Het enzym knipt de voedingsstof in tweeën. 
3. Het enzym laat los en kan opnieuw dezelfde 

soort voedingsstof afbreken. 

Optimumtemperatuur

< 10: werkt het niet

37: optimaal, het snelst

> 45: stuk

Voedsel komt binnen

Mondholte - keelholte - slokdarm

De huig sluit je neusholte af en 

het strotklepje je luchtpijp. 
-> voedsel de juiste weg, 

namelijk de slokdarm in

Werkt het afsluiten niet goed? -->Voedsel schiet 

luchtpijp in. Wat gebeurt er dan?

Peristaltische beweging

3 = kringspieren

4 = lengtespieren

5 = voedselbrij

Peristaltische bewegingen

De voedselbrij doet er enige tijd over om het hele verteringsstelsel te

passeren. Hierbij spelen peristaltische bewegingen een rol. 

Spierbewegingen in de wand van organen van je verteringsstelsel die de voedselbrij voortduwen.

Samengevat!

Vier verteringssappen, bevat enzymen:

• Speeksel: zetmeel
• Maagsap: zetmeel en eiwitten
• Alvleessap: zetmeel, eiwitten en vetten
• Darmsap: zetmeel, eiwitten

Gal is geen verteringssap, maar 

emulgeert vetten. Gemaakt door de lever.

7.4

Maken opdr 1 t/m 13 

 

Nakijken. 

Hoe zorg je dat je de stof voor de toets bijhoudt?

Pak de leerdoelen erbij

Kun je ze uitleggen? 

Na de opdrachten:

Keuze mogelijkheden om te werken aan leerdoelen:

• Samenvatting boek gebruiken/ zelf een samenvatting maken
  
• Kijk goed naar de bronnen!!
  
• Leren, hoe? begrippen opschrijven?
  
• Aantekeningen leren
  
• Oefenen met test jezelf/ oefentoets: In je boek/online.
  
• werkboekvragen doornemen, welke vond je moeilijk? Snap je ze nu?
  
• LessonUp lessen doornemen
  
• ??
  

Leerdoelencheck 

Maak de volgende slides met vragen 

om te controleren of je de leerdoelen kent. 

Moet WEL verteerd worden

Hoeft NIET verteerd te worden

Wordt niet verteerd

     (1 antwoord)

Eiwit

Water

Koolhydraat

Voedingsvezel

Vetten

Mineralen

Vitamine

De peristaltische bewegingen
vinden plaats in .......
kies het beste antwoord

1. de mond, de dikke darm
2. de darmen en de slokdarm
3. de maag en de slokdarm
4. de mond en de maag

Wat is de goede volgorde van je spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, mondholte, maag

Wat doen enzymen?

1. Zorgen ervoor dat voedingsmiddelen worden afgebroken.
2. Zorgen ervoor dat voedingsstoffen niet worden afgebroken.
3. Zorgen ervoor dat voedingsstoffen worden afgebroken.
4. Zorgen ervoor dat het oppervlak vergroot wordt.

Enzymen zijn gevoelig voor temperatuur.
Wat gebeurt er met het enzym als deze boven de maximumtemperatuur komt?

1. Het enzym gaat sneller werken.
2. Het enzym gaat langzamer werken.
3. Het enzym gaat kapot.
4. Het enzym werkt niet meer.

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken op blz 48

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 7.4.

Kun je de leerdoelen hiernaast uitleggen?

Uitleg 

Opdrachten 

Afsluiting 

Leerdoelen 7.4

- Je kunt uitleggen hoe je voedsel wordt verteerd

- Je kunt uitleggen hoe enzymen werken

- Je kunt beschrijven hoe je voedsel door het verteringsstelsel gaat

- Je kunt beschrijven waar vertering in je lichaam gebeurt

- Je kunt uitleggen hoe de voedingsstoffen in je bloed komen

- Je kunt uitleggen wat er na de vertering met de voedselresten gebeurt.

Wat weet je nog?

De voedselbrij doet er enige tijd over om het hele verteringsstelsel te
passeren. Hierbij spelen peristaltische bewegingen een rol.
In de darmwand bevinden zich kringspieren en lengtespieren.
Welke van deze spieren zijn betrokken bij de peristaltische bewegingen?

1. geen van beide typen spieren
2. alleen kringspieren
3. alleen kringspieren
4. zowel kringspieren als lengtespieren

Hoe heet de temperatuur waarbij enzymen het beste werken?

Wat is onderdeel Q?

Wat is onderdeel R? (let op: zo precies mogelijk)

In een onderdeel van het verteringsstelsel worden de meeste verteerde voedingsstoffen opgenomen in het bloed.
Hoe heet dit onderdeel?

1. Maag
2. Twaalfvingerige darm
3. Dunne darm
4. Dikke darm

Wat wordt bij het slikken door de huig afgesloten?

1. keelholte
2. luchtpijp
3. neusholte
4. slokdarm

Waar en door wat wordt je voedsel verteerd?

• Mondholte: speeksel 
• Maag: maagsap
• 12 vingerige darm: alvleessap
•  Dunne darm: darmsap

GAL IS HULPSTOF !!

Vet afbreken 

• De lever produceert gal. De gal wordt in de galblaas opgeslagen (bewaard).

Als er vet verteerd moet worden, komt er gal vanuit de galblaas bij de voedselbrij waar vet in zit. Gal maakt van grote vetdruppels kleine vetdruppeltjes.

Die kleine vetdruppeltjes kunnen daarna opgenomen worden in het bloed.

Waar komen de voedingsstoffen in het bloed?

In de dunne darm zijn de voedingsstoffen klein genoeg om in het bloed te worden opgenomen.
De dunne darmwand is erg dun en bevat veel haarvaten. De voedingsstoffen kunnen gemakkelijk door de wand heen (bron 10).
Door de darmplooien met darmvlokken is het oppervlakte van de dunne darmwand erg groot.

Dikke darm

In de dikke darm word het water uit de voedselbrij gehaald.

De onverteerbare resten worden ingedikt en tot poep gemaakt.

Wat blijft er over na vertering?

1. Waterige pap komt in de dikke darm.
2. Water terug het bloed in.
3. Darmflora verteert nog deel van onverteerde resten eten.
4. Ontlasting, oftewel poep blijft over.

7.4

Maken opdr 14 t/m 26

 

Nakijken. 

Hoe zorg je dat je de stof voor de toets bijhoudt?

Laatste 10 minuten: leerdoelencheck!

Na de opdrachten:

Keuze mogelijkheden om te werken aan leerdoelen:

• Samenvatting boek gebruiken/ zelf een samenvatting maken
  
• Kijk goed naar de bronnen!!
  
• Leren, hoe? begrippen opschrijven?
  
• Aantekeningen leren
  
• Oefenen met test jezelf/ oefentoets: In je boek/online.
  
• werkboekvragen doornemen, welke vond je moeilijk? Snap je ze nu?
  
• LessonUp lessen doornemen
  
• ??
  

Welke van onderstaande voedingsstoffen kunnen direct in het bloed worden opgenomen zonder eerst verteerd te worden?

1. Eiwitten
2. Glucose
3. Vetten
4. Zetmeel

Wat is zetmeel?

1. Koolhydraat
2. Eiwit
3. Vet
4. Vitamine

Naast enzymen wordt er ook gal aan het voedsel toegevoegd.

In welk deel van het verteringskanaal wordt gal aan het voedsel toegevoegd?

1. in de slokdarm
2. in de dunne darm
3. in de dikke darm
4. in de 12 vingerige darm

1. Vanuit de dikke darm worden water en
voedingsvezel aan het bloed toegevoegd
2.De niet-verteerde voedselresten verlaten het
lichaam via de anus

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 niet waar
4. 1 niet waar 2 waar

Wat is vertering?

1. Energie in voedingsstoffen gebruiken om te bewegen.
2. Voedingsstoffen gebruiken om cellen te bouwen.
3. Voedingsstoffen klein maken zodat ze in het bloed kunnen worden opgenomen.
4. Voedingsstoffen onbruikbaar maken

Wat is de functie van speeksel?

1. Verteren van zetmeel
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Geeft smaak aan het eten
4. Verteren van eiwitten

Slokdarm

Lever

Dikke darm

Galblaas

Maag

Alvleesklier

Dunne darm

Anus

Blinde darm

Waar worden geen verteringsappen aan de voedselbrij toegevoegd?

1. Maag
2. Twaalfvingerige darm
3. Dunne darm
4. Dikke darm

Door welk verteringssap of door welke verteringssappen worden eiwitten verteerd?

1. speeksel, maagsap, dunne darmsap
2. speeksel, alvleessap, dunne darmsap
3. alvleessap, maagsap
4. alvleessap, maagsap, dunne darmsap

Wat is GEEN verteringssap?

1. Speeksel
2. Gal
3. Alvleessap
4. Darmsap

Welk verteringssap kan zetmeel verteren?

1. speeksel, maagsap, darmsap
2. speeksel, alvleessap, darmsap
3. maagsap, alvleessap, darmsap