Werkwoorden in samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica woordsoorten

Volgende week donderdag

13 april - repetitie woordsoorten

Vandaag: 

Uitleg + aantekeningen maken

zelfstandig werken

Uitleg TL (dan is havo stil)

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van de les:

- hoe je werkwoorden kunt benoemen in samengestelde zinnen.

Werkwoorden benoemen in samengestelde zinnen

Zoals we weten zijn er drie soorten werkwoorden: hulpwerkwoorden, zelfstandige werkwoorden en koppelwerkwoorden.

Sommige mensen vinden het lastig om deze werkwoorden te benoemen als er sprake is van een samengestelde zin.

Voorbeeld

Ik ben gister verkouden geworden. 

Ben = hww

geworden = kww

Voorbeeld 

Vanmorgen heeft er een vrachtwagen naar mij getoeterd.

Heeft = hww

getoeterd = zww

In een samengestelde zin

staan meerdere persoonsvormen. Elke zin heeft zijn eigen gezegde. 

Hoe gaan we te werk?

Als er sprake is van een samengestelde zin, maken we er enkelvoudige zinnen van. Dit doen we door de zin(nen) in een andere tijd te zetten. Op die manier veranderen de persoonsvormen. Er zijn evenveel zinnen als persoonsvormen. Vervolgens verdelen we de samengestelde zin in enkelvoudige zinnen.

En dan?

Als het belangrijkste werkwoord een vorm is, van zijn, worden, schijnen, blijven, blijken, lijken is het belangrijkste werkwoord een koppelwerkwoord. Let op: Het moet iets zeggen over wat iemand IS of WORDT!

In alle andere gevallen is het belangrijkste werkwoord een zelfstandig werkwoord. Let op: Het moet iets zeggen over wat iemand DOET!

3 stappen (samengestelde zin)

Als scholieren blijven klagen over hun loon bij deze supermarkt, zal de directie de lonen moeten verhogen, zodat de winkel weer een aantrekkelijke werkgever wordt.

Stap 1: verdeel in enkelvoudige zinnen

De enkelvoudige zinnen:
Als scholieren blijven klagen over hun loon bij deze supermarkt (1)
zal de directie de lonen moeten verhogen (2)
zodat de winkel weer een aantrekkelijke werkgever wordt (3)

Stap 2: stel het gezegde vast

zin 1: wg = blijven klagen
zin 2: wg = zal moeten verhogen
zin 3: ng = wordt [een aantrekkelijke werkgever]

Stap 3: benoem werkwoorden

zin 1: wg met twee werkwoorden → blijven = hww, klagen = zww
zin 2: wg met drie werkwoorden → zal = hww, moeten = hww, verhogen = zww
zin 3: ng met één werkwoord → wordt = kww

Als Sneeuwwitje niet van de giftige appel had gegeten, dan was ze nooit zo ziek geworden.

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Als Sneeuwwitje niet van de giftige appel had gegeten, dan was ze nooit zo ziek geworden.

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Als Sneeuwwitje niet van de giftige appel had gegeten, dan was ze nooit zo ziek geworden.

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Als Sneeuwwitje niet van de giftige appel had gegeten, dan was ze nooit zo ziek geworden.

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Terwijl hij uit het raam keek, zag hij dat zijn collega aangereden werd. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Terwijl hij uit het raam keek, zag hij dat zijn collega aangereden werd. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Terwijl hij uit het raam keek, zag hij dat zijn collega aangereden werd. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Terwijl hij uit het raam keek, zag hij dat zijn collega aangereden werd. 

1. Hulpwerkwoord
2. Zelfstandig werkwoord
3. Koppelwerkwoord

Wat moet je tot nu toe kunnen:

zn, blw, olw, bn, zww, hww, kww, aanw.vnw, vr.vnw, pers.vnw, bez.vnw, vz, bw, bep.hoofdtelw, onbep.hoofdtelw, bep.rangtelw, onbep.rangtelw.

Zinnen in enkelvoudige zinnen verdelen.

Bij alles een zin kunnen maken

Oefening

Kies uit: zn – bn – bw – zww – hww – kww – ns.vgw en os.vgw.

1 De naam ‘april’ komt van het Latijnse woord aperire, dat openen betekent. 2 Waarschijnlijk refereert het aan de groei van de vele planten en bloemen in de lente. 

Aan de slag

havo: hoofdstuk 6 grammatica - woordsoorten; 1-5

vwo: hoofdstuk 6 grammatica-woordsoorten; opdracht 1 - 6