Herhalingsles Leesvaardigheid 3TL

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Herhalingsles Leesvaardigheid 3TL

Herhalingles begrippen leesvaardigheid

Je weet wat er bedoeld wordt met:

  opbouw tekst 

onderwerp tekst - tekstsoort- tekstdoel

- kernzin -  hoofdgedachte - signaalwoorden - tekstverbanden - feit- mening - argument - conclusie - betrouwbaarheid - bron

Hoe vind je het onderwerp van een tekst?

Het onderwerp van een tekst

Opbouw van een tekst

	Wat lees je hier?	Waar vind je ze?
Inleiding	Kennismaken met het onderwerp van de tekst	De eerste alinea (soms eerste twee)
Middenstuk	Verdieping van het onderwerp in deelonderwerpen	Meerdere alinea's
Slot	Herhaling van het belangrijkste uit de tekst / conclusie	De laatste alinea

De opbouw van de tekst 

titel

inleiding

alinea

bron

plaatje

inleiding

middenstuk

slot

deelonderwerpen

anekdote

samenvatting

tussenkopjes

advies

aanleiding

wens

vraag stellen

meerdere alinea's

deskundige introduceren

conclusie

Wat is GEEN onderdeel van de opbouw van een tekst?

1. Inleiding
2. Afbeelding/plaatje
3. Slot
4. Middenstuk

Wat is de functie van deze afbeelding?

1. aandacht trekken
2. nieuwe informatie toevoegen
3. is nodig om de tekst te begrijpen
4. overtuigen

KERNZINNEN

De belangrijkste informatie van een alinea.

Waar staat de kernzin? 

• De 1e zin is de kernzin.
• De 2e zin van een alinea is de kernzin.
• De laatste zin van de alinea is de kernzin.

Als je zelf schrijft, moet je dus zelf kernzinnen bedenken rondom je deelonderwerpen

hoofdzaak

bijzaak

kernzin

functie van andere alinea's 

uitleg / voorbeelden

belangrijkste informatie

hierin staat de hoofdzaak / belangrijkste informatie

minder belangrijke informatie

Dankzij technologische ontwikkelingen kunnen burgers de politie steeds beter helpen.

Zo hebben veel mensen al apps waarmee ze hun gestolen telefoon kunnen opsporen.

Kernzin

Toelichting

Wat is de kernzin van deze alinea?

1. Stikstof is het grootste bestanddeel van onze lucht.
2. Stikstof zelf is het probleem ook niet.
3. Dat zijn stikstofoxiden en ammoniak wel, twee stoffen waar stikstof in zit.
4. Maar van nature komen ze veel minder voor dan dat ze nu te vinden zijn.

Hoofdgedachte

Wat de schrijver van de tekst over een onderwerp schrijft,

noem je de HOOFDGEDACHTE.

Met andere woorden: de hoofdgedachte is het onderwerp + dat wat daarover verteld wordt.

Wat is een hoofdgedachte?

1. Dat wat de hoofdpersoon denkt.
2. Wat de schrijver over het onderwerp te zeggen heeft.
3. De reden waarom de schrijver de tekst heeft geschreven.
4. De mening van de hoofdpersoon.

Welke tekstdoelen zijn er?

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel

Activeren

Overtuigen

Amuseren

Welke tekstdoelen en tekstsoorten horen bij elkaar?

Stripverhaal

Recept 

Uitnodiging voor een feest

Krantenbericht

Recensie 

Amuseren

Instrueren

Informeren

Activeren

Overtuigen

Verbanden en signaalwoorden

1. Opsomming: zaken die bij elkaar horen worden achter elkaar opgenoemd
2. Tegenstelling: zaken die in de tekst tegenovergesteld zijn
3. Voorbeeld/toelichting: geeft meer info over een uitspraak die erbij staat
4.  Chronologie: geeft tijdsvolgorde van gebeurtenissen aan
5. Oorzaak-gevolg: noemt oorzaken en gevolgen van iets
6. Voorwaarde: geeft aan wat er moet gebeuren voordat er iets anders kan gebeuren.
7. Redengevend: geeft aan waarom iemand iets vindt of doet

Signaalwoorden geven aan om welk tekstverband het gaat.
Welke signaalwoorden horen NIET bij elkaar?

1. omdat, daarom, om die reden
2. toch, maar, echter
3. eerst, ook, bijvoorbeeld
4. als...dan, op voorwaarde dat, mits

Welk tekstverband tref je aan in het begin
van deze tekst?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorwaarde
4. oorzaak-gevolg

Om welk 

tekstverband gaat

het in deze tekst? 

1. chronologie
2. opsomming
3. reden
4. toelichting

FEIT (objectief)

- Uitspraak over iets wat waar of niet waar is

- Een feit kan je controleren

Voorbeeld van een feit:

De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt €50,00 kleedgeld per maand.

Noteer een feit over 4 of 5 mei

Mening (subjectief) en argument

Als je iets vindt, is dat je mening.

Te herkennen aan woorden als:

Ik vind

Mijn mening is....

Mijns inziens...

Om je mening te ondersteunen, gebruik je argumenten. (redenen waarom je iets vindt)

Conclusie:

Als een schrijver in een tekst zijn mening en argumenten weergeeft (of meningen en argumenten van anderen), dan sluit hij vaak af met een conclusie. 

Hij herhaalt dan vaak in het kort zijn mening en argumenten. 

Een conclusie herken je aan signaalwoorden zoals: dus, concluderend, dat betekent, kortom, al met al ...

	Handbal is een vermoeiende sport.
	Bij handbal is het rechthoekige speelveld 40 meter lang en 20 meter breed.
	... , want je moet minstens drie sets lang springen en heen en weer rennen.

Mening

Feit

Argument

Staat hier een feit, mening of argument?

Omdat hij vreemde ideeën heeft.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Controlerende vragen voor het beoordelen van de betrouwbaarheid van bronnen:

• Wanneer is de bron gemaakt?  Hoe minder tijd tussen de gebeurtenis en het maken van de bron, hoe betrouwbaarder.

• Hoe is de maker aan zijn informatie gekomen? Hoe minder tussenschakels, hoe betrouwbaarder.

• Welke bedoeling heeft de maker van de bron? Hoe minder persoonlijk en partijdig, hoe betrouwbaarder.

Wat is een betrouwbare bron?

1. Een persoonlijke mening
2. Een ongeverifieerde blog
3. Een boek van een expert
4. Een wetenschappelijk artikel

Waarom is bronvermelding belangrijk?

1. Het kost tijd
2. Is alleen voor academisch werk
3. Geeft inzicht in de oorsprong
4. Verhoogt de geloofwaardigheid

Wat maakt een bron onbetrouwbaar?

1. Peer-reviewed artikelen
2. Geen referenties
3. Verouderde informatie
4. Recente gegevens

Hoe goed beheers je
de behandelde lesdoelen bij leesvaardigheid?

😒🙁😐🙂😃