1.3 Werkplaats van de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Havo 5 Historische context: Het Britse rijk

1.3 Werkplaats van de wereld (1750-1900)

Lesdoelen:

In deze les leer je:

- welke sociaaleconomische ontwikkelingen plaatsvonden in Groot-Brittannië door de industriële revolutie.

Leidende vraag

Welke rol speelden de koloniën in sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

1.3 Werkplaats van de wereld (1750-1900)

Economie en samenleving

1801: Verenigd koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland --> 1927 alleen nog Noord-Ierland in UK.

Vanaf 1859 begint in Groot-Brittannië de industriële revolutie.

Oorzaken ontstaan industriële revolutie:

1. uitvindingen: - Spinning Jenny James Hagreaves 1764

                              - Stoommachine James Watt 1784

2. bevolkingsgroei: door verbeteringen in de landbouw en ziektebestrijding groeide de bevolking van 2,2 in 1500 naar 6 miljoen in 1750 en 30 miljoen in 1900.

- ontstaan goedkope arbeidskrachten

- vraag naar kleding en producten steeg sterk.

                              

Video stoommachine

Video

1.3 Werkplaats van de wereld (1750-1900)

Economie en samenleving

3. verbetering van transport: - 1760 kanalen

                                                  - 1830 spoorwegen

Fabrieken konden nu grondstoffen en steenkool aanvoeren en eindproducten afvoeren.

Gevolgen industriële revolutie:

1. Door de industrialisatie groeide de steden. In 1900 woonde 75% v/d bevolking in de steden.

2. Vroegmoderne tijd: handelskapitalisme --> moderne tijd: industrieel kapitalisme.

Deze ondernemers kregen veel invloed in de samenleving en politiek.

- streven naar een liberale markteconomie binnen het Britse rijk: vrije handel en weinig overheidsbemoeienis.

Kaart van de Engelse en Schotse spoorlijnen van 1850

De Liverpool and Manchester Railway (L&MR), geopend op 15 september 1830, was ‘s werelds eerste spoorverbinding tussen twee grote steden en de eerste openbare spoorlijn waarop passagiers en post per stoomtrein en volgens een vaste dienstregeling werden vervoerd.

Wat is geen reden voor het feit dat de industriële revolutie in GB begon?

1. Er was kapitaal in GB beschikbaar.
2. IJzererts en steenkool waren in GB aanwezig.
3. Na de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten kwam het centrum van de koloniale macht in India te liggen.
4. Bevolkingsgroei zorgde in GB voor goedkope arbeidskrachten.

Wat is een oorzaak van de industrialisatie?

1. urbanisatie
2. industrieel kapitalisme
3. bevolkingsgroei
4. uitbreiding spoorwegennetwerk

1.3 Werkplaats van de wereld (1750-1900)

Economie en samenleving

Liberale invloed werd geholpen door de Reform Bill 1832 (hervorming kiesrecht) en de uitbreiding van het kiesrecht.

Brits districtenstelsel in het voordeel van de landsadel, doordat de districten vanaf de middeleeuwen hetzelfde waren.

dunbevolkt <--> dichtbevolkt

Plattelandsdistricten werden samengevoegd of opgeheven. Industriesteden kregen meer zetels.

--> meer invloed ondernemers.

1.3 Werkplaats van de wereld (1750-1900)

Economie en samenleving

fabriekseigenaren <----> industriearbeiders.

Uitzondering: Robert Owen

Deze socialistische fabriekseigenaar zorgde voor goede werk-

omstandigheden in zijn Schotse textielfabriek. Hij streed tegen kinderarbeid en steunde de vorming van vakbonden. In de loop van de 19e eeuw raakte de arbeidersklasse dan ook beter georganiseerd. 

Vanaf 1867 kregen arbeiders geleidelijk kiesrecht.

In 1833 kwam de eerste Factory act: nachtwerk voor 

kinderen verboden.

Factory act 1847: vrouwen en kinderen tot 18 jaar 

in de textielindustrie 10 urige werkdag.

Welke twee nieuwe sociale klassen ontstonden er door de industriële revolutie in Engeland?

1. adel en boeren
2. adel en arbeiders
3. nouveau riche en boeren
4. kapitalisten en arbeiders