Werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

We herhalen vandaag:

- Het verschil tussen sterke en zwakke werkwoorden

- De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

- De persoonsvorm in de verleden tijd

Sterke en zwakke werkwoorden

- Werkwoorden zijn doe-woorden.

- Een werkwoord kun je vervoegen.

Sterke werkwoorden

- Sterke werkwoorden veranderen van klank in de verleden tijd:

''Gaan'' wordt ''gingen''

'' Lopen'' wordt ''liepen''

'' Drinken'' wordt ''dronken''

Zwakke werkwoorden

Er zijn twee soorten zwakke werkwoorden:

- Werkwoorden die in de verleden tijd –de of – den achter de ik-vorm krijgen. ''Werken'' wordt ''werkten''.

- Werkwoorden die in de verleden tijd –te of –ten achter de ik-vorm krijgen. ''Gooien'' wordt ''gooiden''.

Is het een zwak of een sterk werkwoord?

Worden

1. Sterk werkwoord
2. Zwak werkwoord

Is het een zwak of een sterk werkwoord?

Koken

1. Sterk werkwoord
2. Zwak werkwoord

Is het een zwak of een sterk werkwoord?

Spelen

1. Sterk werkwoord
2. Zwak werkwoord

Is het een zwak of een sterk werkwoord?

Geven

1. Sterk werkwoord
2. Zwak werkwoord

Is het een zwak of een sterk werkwoord?

Rennen

1. Sterk werkwoord
2. Zwak werkwoord

Persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

Werkwoorden kun je VERVOEGEN, zodat ze passen bij het onderwerp van de zin. Bijvoorbeeld:

- Ik loop

- Jij loopt

- Hij of zij loopt

- Wij lopen

- Jullie lopen

- Zij lopen

Persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

- De ik-vorm van een werkwoord noemen we soms de STAM

- De ik-vorm kun je meestal vinden door van het werkwoord de laatste -en weg te laten:

branden - ik brand

schaatsen - ik schaats

brengen -ik breng

Soms is dat niet logisch:

Bijvoorbeeld:

- Lopen is niet “ik lop”, maar “ik loop”

- Slapen is niet “ik slap”, maar “ik slaap”

- Zwemmen is niet “ik zwemm”, maar “ik zwem”

- Draven is niet “ik drav”, maar “ik draaf”

- De JIJ- en HIJ-vorm van een werkwoord is ik-vorm + T

Bijvoorbeeld:

Schaatsen – ik schaats – jij schaatst- hij schaatst

Zwemmen – ik zwem – jij zwemt – hij zwemt

Er is één belangrijke uitzondering!

Als “JE” Of “JIJ” áchter de persoonsvorm staat schrijf je alleen de IK-vorm.

Bijvoorbeeld:

Ik loop – jij loopt…. Maar: loop jij?

Ik fiets – jij fietst…. Maar: fiets jij?

Ik help – jij helpt … Maar: help jij?

Niet zo moeilijk toch?

Het probleem zit hem in werkwoorden waarvan de ik-vorm op een -d of een -t eindigt:

- Eten

- Vergeten

- Branden

- Antwoorden

- Redden

Woorden waarvan de ik-vorm eindigt op een –T zijn heel eenvoudig. De IK-vorm, de JIJ-vorm en de HIJ-vorm zijn hetzelfde:

eten – ik eet – jij eet – hij eet

vergeten – ik vergeet – jij vergeet – hij vergeet

Voor werkwoorden waarvan de ik-vorm eindigt op een -d gelden dezelfde regels als voor alle andere werkwoorden.

- De IK-vorm: alleen bij ik of je/jij achter de pv

- De JIJ- en HIJ-vorm: ik-vorm + T

branden – ik brand – jij brandt – zij brandt

antwoorden – ik antwoord – jij antwoordt – hij antwoordt

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Hij .... (vinden) dat ik moet stoppen.

1. Vind
2. Vindt

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

(onthouden) ..... je dat tot morgen?

1. Onthoud
2. Onthoudt

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Ik ......(geven) het terug.

1. Geef
2. Geeft

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Jij (bereiden) het eten voor.

1. bereid
2. bereidt

Persoonsvorm verleden tijd

- Sterke werkwoorden veranderen in de verleden tijd van klank.

- Zwakke werkwoorden krijgen in de verleden tijd –te(n) of –de(n) achter de stam.

Je hebt 2 soorten zwakke werkwoorden:

Je hebt 2 soorten zwakke werkwoorden:

1. zwakke werkwoorden die in de verleden tijd –den of –de achter de stam krijgen. Voorbeeld: roeien –> stam = (ik) roei verleden tijd: (ik, jij, hij) roeide of (wij, jullie, zij)roeiden

2. zwakke werkwoorden die in de verleden tijd –ten of –te achter de stam krijgen. Voorbeeld: werken -> stam = (ik) werk verleden tijd: (ik, jij, hij) werkte of (wij, jullie, zij) werkten

’T X-KOFSCHIP

Je gebruikt ’T X-KOFSCHIP als:

- Je twijfelt of je een zwak werkwoord nu met –ten of met –den

moet schrijven.

- Je het niet kunt horen.

’T X-KOFSCHIP

De regel is:

Als de stam van een werkwoord eindigt op één van

de medeklinkers van ’t x-kofschip (dus op t – x – k - f - s – c – h of p) schrijf je bij zwakke werkwoorden in de verleden tijd –te of –ten.

Bijvoorbeeld:

Je twijfelt of het nu kruisden of kruisten is. Dan pak je de regel van ‘t KOFSCHIP erbij:

kruisen ---- > de stam is (ik) kruis

KRUIS eindigt op een S. De S zit in T ‘X-KOFSCHIP

Dus schrijf je in de verleden tijd: KRUISTEN

Maar nu komt het moeilijkste!

Het probleem zit wéér bij werkwoorden waarvan de STAM eindigt op een –d of een –t …

(Dat zijn gewoon lastige werkwoorden!)

Ook voor werkwoorden waarvan de stam eindigt op een –d of een –t gelden de gewone regels voor de verleden tijd van zwakke werkwoorden!

DUS: DE STAM + -TEN of –DEN!

Twijfel je?

Gebruik de regel van ’t x-Kofschip!!

Voorbeeld:

Heten: STAM = (ik) heet.

Heet eindigt op een T. De T zit in ’t x -Kofschip.

Dus de verleden tijd is (wij, zij, jullie) heetten of (ik, jij, hij) heette.

Voorbeeld:

Braden: STAM = (ik) braad.

Braad eindigt op een D. De D zit NIET in ’t x-Kofschip.

Dus de verleden tijd van braden is (wij, zij, jullie) braadden of (ik, jij, hij) braadde

Uitzondering!

Werkwoorden met een –z- of een –v- in het midden krijgen in de verleden tijd –de of –den.

Bijvoorbeeld:

Verhuizen – verhuisde of verhuisden

Durven – durfde of durfden

Sterke werkwoorden

Sterke werkwoorden veranderen van klank in de verleden tijd.

Ik zing het liedje.

Ik zong het liedje.

Ik blaas de kaars uit.

Ik blies de kaars uit.

De persoonsvorm in de verleden tijd van sterke werkwoorden schrijft je zo kort mogelijk

Wij winnen de prijs.

Wij wonnen de prijs.

Ik breng iets lekkers mee.

Ik bracht iets lekkers mee.

Gebruik alleen dubbele letters (zoals -dd) als dat nodig is voor de uitspraak

Wij hebben.

Wij hadden.

Wij winnen.

Wij wonnen.

Wij klimmen.

Wij klommen.

Persoonsvorm verleden tijd

Zij .... (vergeet) wat ze mee moest nemen.

1. Vergat
2. Vergeette

Persoonsvorm verleden tijd

Het vliegtuig .... (landen) gisteren pas laat op Schiphol.

1. Landte
2. Landde

Persoonsvorm verleden tijd

Mijn auto .... (starten) vanmorgen niet.

1. Startte
2. Stardde