3.4 Het laatste oorlogsjaar en vrede

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De Eerste Wereldoorlog

Het laatste oorlogsjaar en vrede 

H3 §4 

G3b

Belangrijk:

•  Als ik praat zijn jullie stil 
• Heb je een vraag, steek je je vinger op 
•  Maak geen misbruik van je telefoon 

Wie zijn jullie? 

Maak een naamkaartje 

Bewaar deze goed voor de volgende les

Planning van deze les: 

- Herhaling vorige les 

- De deelname van de VS in WO I

-  Aantekening 

- Filmpje 

tijd van wereldoorlogen 1900-1950 

wheeldecide.com

Welke bondgenootschappen ontstonden er? 

Centraal Europa in 1914. Dit waren de landen en de grootmachten. 

Welke landen zie je?

- Duitsland (groot rijk)

- Oostenrijk-Hongarije

- Rusland

- Italië

- Frankrijk

- Engeland

Bondgenootschappen: 

Triple entente: Engeland, Frankrijk, Rusland (later de VS)

Triple Alliantie (Dreibund): Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië

CENTRALEN: (Ligt centraal in Europa) Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Italië

GEALLIEERDEN: Frankrijk, Engeland, Rusland, (later) VS

Bondgenootschap houdt in: Als er één land werd aangevallen, ontstond er direct een grote Europese oorlog. Dat is precies wat er uiteindelijk gebeurde. 

Wat was de aanleiding voor WO I?

Wat is het von Schlieffenplan?

Welk land groef zich als eerste in? Waarom?

Wat is een totale oorlog?

Oorlog waarin ook burgers betrokken worden. 

Niet alleen lichamelijk, ook trauma's maakte de mensen psychisch kapot --> Shelshock 

Keerpuntjaar 1917

De Verenigde Staten 

raken betrokken bij de oorlog april 1917

Niet alleen in de loopgraven, ook op zee...

Onbeperkte duikbotenoorlog; Elk vijandig schip wordt aangevallen.

Lusitania  (US) wordt tot zinken gebracht, waardoor de Amerikanen zich in de strijd mengen

Duitsland had als gevolg van een totale geallieerde blokkade op zee steeds meer te kampen met schaarste en hongersnood. Aan het begin van 1917 besloot een wanhopig Duitsland daarom tot het uitbreiden van hun onderzeebootoffensief tot een onbeperkte onderzeebootoorlog. Het was de bedoeling om daarmee de (handels)blokkade te doorbreken. Dat de kans op escalatie en het betrekken van de Verenigde Staten bij de oorlog zo groter werd, namen de Duitse leiders op de koop toe.

Hierbij kwamen 1201 opvarenden om. Onder hen waren 128 Amerikanen. De 

Amerikaanse president Woodrow Wilson verklaarde naar aanleiding van het incident met de Lusitania dat Amerika ‘te trots was om oorlog te voeren’. Hij wilde dat zijn land neutraal bleef.

Oorzaken

• Het liefst zouden de Amerikanen niets met deze 'Europese' oorlog te maken willen hebben, maar...

• ...inmiddels is het 8e schip door de Duitsers getorpedeerd...

• ...en is ontdekt dat de Duitsers bezig zijn met het ophitsen van Mexico  tegen de VS (Zimmerman-telegram)

Zimmermantelegram 

De situatie werd nog erger toen de inhoud van het Zimmerman-telegram bekend werd nadat het onderschept was door de Britse geheime dienst. Dit telegram was door de Duitse minister van buitenlandse zaken Arthur Zimmerman op 16 januari 1917 naar de ambassadeur van Mexico gestuurd. Duitsland beloofde hierin steun aan Mexico wanneer dat land de Verenigde Staten zou aanvallen om de eerder verloren gebieden Texas, New Mexico en Arizona terug te winnen.

Hoewel de Amerikanen pas vanaf augustus 1918 meevechten, betekent de enorme hoeveelheid nieuwe soldaten en wapens de doorslag.

Nu werd het een echte wereldoorlog. Het koste nog een jaar voor Amerika om te mobiliseren en de Amerikaanse legers over de oceaan te verschepen.

Aantekening: Hoe raakte Amerika betrokken bij de oorlog?

• Amerikaanse schepen werden door de Duitsers in de onbeperkte duikbootoorlog tot zinken gebracht. 

Aantekening: Hoe raakte Amerika betrokken bij de oorlog?

• Amerikaanse schepen werden door de Duitsers in de onbeperkte duikbootoorlog tot zinken gebracht. 
•  De Amerikaanse president Wilson wilde de wereld veilig maken voor democratie. 

Aantekening: Hoe raakte Amerika betrokken bij de oorlog?

• Amerikaanse schepen werden door de Duitsers in de onbeperkte duikbootoorlog tot zinken gebracht. 
•  De Amerikaanse president Wilson wilde de wereld veilig maken voor democratie. 
• Het congres besloot in april 1917 de oorlog te verklaren aan Duitsland om Europa te bevrijden van alles wat niet democratisch was. 

Aantekening: Het Amerikaanse plan

• De Amerikaanse president bedacht het plan voor de Volkenbond
• Een 14 puntig plan als basis voor een toekomst met vrede 
• Na de oorlog werd dit plan ten dele uitgevoerd 
  

De Volkenbond moet een nieuwe internationale rechtsorde creëren, ter voorkoming van een nieuwe (wereld)oorlog. De bond maakt zich onder meer hard voor ontwapening en internationale samenwerking.

              Hoe liep het af met Rusland?

Russische Revolutie

1917

De tsaar (keizer) van Rusland, Nicolaas II, wordt afgezet

door de Communisten onder leiding van Dhr. Lenin.

De gekruiste hamer en sikkel zijn het bekendste symbool van het communisme. Het symboliseert de eenheid van arbeiders (de hamer) en boeren (de sikkel) in de strijd tegen het kapitalisme en grootgrondbezit.

Rusland verloor veel gebied

Duitsland voerde op twee fronten oorlog

Rusland verloor in het oosten veel gebied --> dit leidde tot een opstand

Rusland kreeg een nieuwe regering en sloot vrede met Duitsland

Duitsland hoefde nu alleen nog maar in het westen te vechten!

Vrede met Duitsland

Weg met de Tsaar!

Alle grond aan de boeren!

Alle fabrieken aan de arbeiders!

Hoe liep het af met Rusland?

• In februari 1917 voltrok zich een revolutie in Rusland
• De Tsaar werd afgezet omdat het volk vond dat hij gefaald had tijdens de oorlog (Februari revolutie) 
• In Oktober 1917 kwam er een 2e revolutie waardoor de communisten onder Lenin aan de macht kwamen in Rusland
• De Communisten sloten vrede met Duitsland --> vrede van Brest-Litovsk genoemd

Het verdere verloop...

•  Rusland deed niet meer mee in de oorlog.
  
• De VS schoot de geallieerden in de oorlog te hulp. 
• Duitsland verloor steeds meer soldaten, er waren niet genoeg wapens/voedsel geld.
• 11 november 1918: Duitsland geeft zich over! Einde WO I

Leervragen 

• Hoe raakte Amerika betrokken bij de Grote Oorlog?
• Waarom sloot Rusland vrede met de Duitsers?
• Wat is de Vrede van Brest-Litovsk?
• Hoe eindigde de WO I?
  

Opdracht 

MAKEN blz 69 in je werkboek 

Opdracht 1-2-3-4

In tweetallen

Fluisterend 

Niet omgedraaid 

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Welke landen?

• Engeland 
• Frankrijk 
• Verenigde Staten 
• Italië 

• Duitsland mocht als verliezer niet meepraten

• Rusland, dat zijn bondgenoten in de steek had gelaten, was ook niet uitgenodigd

Duitsland moet grote delen van het gebied in Europa weggeven. 

Duitsland moet miljarden betalen voor alle schade!

Duitsland mag niet mee doen met de 'Volkenbond'

Duitsland moet heel veel wapens inleveren en mag maar een klein legertje houden.

Duitsland moet al zijn Koloniën in het buitenland weggeven. 

Duitsland moest een deel van al z'n boten, voertuigen en machines weggeven. 

Jullie hebben de oorlog verloren! Teken het Verdrag van Versailles, je hebt geen keuze!

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Dit gebied wordt afgestaan aan Rusland! Alle wapens die je hier nog in de buurt hebt moeten weg!

Dit gebied moet je aan Denemarken geven!
"Huh maar Denemarken deed niet eens mee aan de oorlog?"
Maakt niet uit! Ze krijgen dit gebied!

Elzas-Lotharingen
Dit gebied krijgt Frankrijk, ook al wonen er heel veel Duitsers, het is nu van Frankrijk. 

België...
Heeft veel geleden tijdens de oorlog. Dit gebied is nu van België. 

Julie mogen een klein leger houden maar niet in de buurt komen van de Grens. Wij gaan dit scherp in de gaten houden met onze eigen soldaten!

Vóór...

...na

Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)

Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).

Duitsland werd zwaar gestraft voor de oorlog. Wat denk je dat dit in Duitsland deed?

1. Mensen begrepen dat ze iets fouts haddden gedaan
2. Mensen vonden dat ze niets fout hadden gedaan
3. Het zorgde voor meer haat en wraakgevoelens
4. Het maakte de mensen verdrietig

Sleep de gebeurtenissen naar de juiste plek. 

Je begint bij de gebeurtenis die het langst geleden is.

1

2

3

4

5

De oorlog is voorbij: 

op 11 november 1918

Kroonprins Frans-Ferdinand wordt vermoord door Gavrilo Princip.

De Vrede van Versailles 

wordt ondertekend

De Verenigde Staten gaan meedoen met de oorlog.

De Eerste Wereldoorlog begint.

Wat is er gek aan dat Duitsland land aan Denemarken moest geven?

1. Denemarken had niets met de oorlog te maken gehad
2. Denemarken hoorde tijdens de oorlog bij Duitsland
3. Denemarken wilde die grond helemaal niet hebben
4. Denemarken was onderdeel van Duitsland

Wapenstilstand 

In het voorjaar van 1918 hoopte Duitsland met de troepen uit het Oosten de beslisende slag te slaan. 

De geallieerden hadden nu alleen hulp gekregen van de Amerikanen

Dit zorgde ervoor dat Duitsland terrein verloor. Samen met de onvrede van het eigen volk dat in opstand kwam zorgde dit ervoor dat de Duitsers vrede zouden sluiten 

Eerst werd de wapenstilstand getekend op 8 november 1918

De vrede werd getekend op 11 november 1918

De Duitse Keizer vluchtte naar het neutrale Nederland en zo kwam er een einde aan de oorlog

Leervragen paragraaf

1. Je kan uitleggen hoe Amerika bij de Oorlog betrokken raakte 

2. Je kan uitleggen waarom Rusland vrede sloot met de Duitsers

3. Je kan vertellen hoe de wapenstilstand tot stand kwam en wat er in het verdrag van Versailles stond

4. Je kan vertellen hoe de landkaart van Europa na de oorlog veranderede