3H 5.4 Automatische Schakelingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

5.4 Automatische schakeling

Lesdoelen

• Automatische schakeling: sensor, schakelaar, actuator
• Wat is een Transistor

schuifdeuren

waterkoker

Automatische schakelen

onderdelen automatische schakeling

1. Sensor             Neemt waar & produceert een elektrisch                                          signaal  (b.v. LDR of NTC)
2.  Schakelaar   Reageert op het signaal van de sensor                                               (schakelt stroom in of uit)
3. Actuator        Voert gewenste actie uit (bv. lamp gaat aan of                                alarm gaat aan)

Sensoren

LDR (lichtsensor bij een lamp die in het donker aan gaat)

Meer licht --> lagere weerstand

NTC (in een thermostaat, op een koeler in de computer)

Hogere temperatuur --> lagere weerstand

Automatische schakeling

Een schakeling die zelfstandig een taak voor je uitvoert noem je een automatische schakeling.

3 onderdelen hiervoor nodig:

- sensor

- schakelaar

-actuator

Automatische schakeling

Input: Sensor meet iets

proces: Schakelaar verwerkt het signaal

Output: Actuator doet iets nuttigs

Transistor

kan een actuator aan/uit zetten

= een automatische schakelaar

De transistor krijgt een klein beetje stroom op de Basis, dan kan er een grote stroom lopen van de Collector naar de Emitter

Met een kleine stroom (van B naar E) kan je een grote stroom laten lopen (van C naar E)

Transistor

Een transistor is een automatische schakelaar.
Er zijn 3 aansluitpunten: basis (B), collector (C) en emitter (E)

Werking transistor

Drie aansluitpunten:

1) collector (C)

2) basis (B)

3) emitter (E)

Als er een kleine stroom van B naar E loopt, dan loopt er een grote stroom C naar E

Geen signaal

Geen stroom van basis naar emitter —>

Geen stroom van basis naar emitter

Wel signaal

Zwakke stroom van basis naar emitter —>

Grote stroom van basis naar emitter

veel licht

weinig licht

 tip: weinig licht --> LDR hogere weerstand

1. waarom gaat het licht aan als het donker is 

2. welke component is de actuator in deze schakeling?

Werking transistor

Inbraak alarm

Samenvatting

Automatische schakeling heeft 3 onderdelen:

• sensor
• schakelaar
• actuator

Transistor is een automatische schakelaar

• als er een kleine stroom loopt van de Basis naar de Emitter
• kan een grote stroom lopen van de Collector naar de Emitter

0

Wat betekent LDR

1. Licht Door Resistent
2. Light Dependant Resistor
3. Ligt Daar te Rusten
4. Langs De Regenboog

Waarop reageert een LDR

1. op licht, hoe meer licht des te lager is de weerstand
2. op licht, hoe minder licht des te lager is de weerstand
3. op warmte, hoe meer warmte des te lager is de weerstand
4. op warmte, hoe minder warmte des te lager is de weerstand

Als er licht schijnt op een LDR wat gebeurt er dan

1. Niets
2. De weerstand wordt groter
3. De weerstand wordt kleiner

Als er warmte komt op een LDR wat gebeurt er dan

1. Niets
2. De weerstand wordt groter
3. De weerstand wordt kleiner

Wat betekent NTC

1. Niet te concentreren
2. Nader te communiceren
3. Negatief te communiceren
4. Negatieve Temperatuur Coëfficiënt

Waarop reageert een NTC

1. op licht, hoe meer licht des te lager is de weerstand
2. op licht, hoe minder licht des te lager is de weerstand
3. op warmte, hoe meer warmte des te lager is de weerstand
4. op warmte, hoe minder warmte des te lager is de weerstand

Als er warmte komt op een NTC wat gebeurt er dan

1. Niets
2. De weerstand wordt groter
3. De weerstand wordt kleiner

Je ziet in de afbeelding het symbool van een ......

1. NTC
2. PTC
3. LDR
4. LED

Welke weerstand zit er in een thermometer?

1. NTC
2. POTMETER
3. LDR
4. CONDENSATOR

Spanning is 230 Volt en de stroom is 10 Ampere.
Wat is de weerstand van het apparaat?

1. 2,3 ohm
2. 2300 ohm
3. 23 ohm
4. 0,04 ohm

Wat is de weerstand als een lampje op 6V werkt en er een stroom van 200mA doorheen gaat?

1. 60 ohm
2. 0.06 ohm
3. 30 ohm
4. 0.03 ohm

Hoe loopt de hoofdstroom in een transistor?

1. Van emitter naar collector
2. Van emitter naar basis
3. Van basis naar collector
4. Van collector naar emitter

Hoeveel "pootjes" heeft de transistor?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Een transistor is een elektrische schakelaar. Welke 3 aansluitpunten heeft de transistor?

1. a, b, c
2. b, c, d
3. b, c, e
4. c, d, e

Een TRANSISTOR heeft 3 belangrijke punten: B,C,E

1. B is BASIS, C is COLLECTOR, E is ENERGIE
2. B is BASIS, C is CAPACITEIT, E is ENERGIE
3. B is B-STROOM, C is COLLECTIEF, E is EMITTER
4. B is BASIS, C is COLLECTOR, E is EMITTER

Hoe loopt de hoofdstroom in een transistor?

1. Van emitter naar collector
2. Van emitter naar basis
3. Van basis naar collector
4. Van collector naar emitter

Gaat de zoemer zoemen als de deur opengaat?

1. Nee, want dan is de drukschakelaar dicht
2. Ja, want dan is de drukschakelaar dicht
3. Nee, want dan is de drukschakelaar open
4. Ja, want dan is de drukschakelaar open

Even samengevat

Een transistor is een automatische schakelaar.

Er zijn 3 aansluitpunten: basis (B), collector (C) en emitter (E)

Als er een kleine stroom van B naar E loopt, dan loopt er een grote stroom C naar E.

De voordelen van een transistor: goedkoop, kleinen gebruiken weinig energie.

De nadelen van een transistor: er kan geen grote stroom door en is minder veilig doordat er maar één stroomkring is

Maak opdrachten 

blz 98,99,100