3.7 Verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

3.7 Verwantschap

Wat gaan we doen?

- Terugblik vorige les

- Leerdoelen

- Uitleg basisstof 7 + filmpjes

- Verwerking basisstof 7

- Vragen

Leg in eigen woorden uit wat evolutie is.

Leg uit hoe isolatie kan zorgen voor het ontstaan van een nieuwe soort.

Leerdoelen

•  Je kunt uitleggen en wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie

• Je kunt uitleggen dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en die samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap

Evolutietheorie

De evolutietheorie is wat wetenschappers nu de beste verklaring vinden voor het ontstaan van leven op aarde en de evolutie. 

Argumenten voor de evolutie zijn:

- Gevonden fossielen

- Overeenkomsten in bouw

- Rudimentaire organen

- Overeenkomsten in cellen en stoffen

Versteende afdruk

Versteend organisme

Fossielen

Fossielen

• Uit gevonden fossielen blijkt dat in de loop van de evolutie soorten zijn ontstaan veranderd en of verdwenen
  

Verwantschap

Soorten die een gemeenschappelijk voorouder hebben, vertonen verwantschap. 

Je kijkt naar overeenkomst in:

• Bouw van organen
• Processen in cellen
• Samenstelling van stoffen in cellen

Overeenkomst bouw organen

Rudimentaire organen

• Resten van een orgaan waar de voorouder veel aan had.

• De functie van het orgaan langzaam verdween .

• Het orgaan verdween ook langzaam.

Rudimentaire organen

Overeenkomsten in cellen

In cellen vinden processen plaats zoals :

• celdeling 
• verbranding

Bij bijna alle organismen verlopen deze processen op dezelfde manier. Ook deze overeenkomst is een bewijs voor verwantschap.

Stoffen in cellen

• DNA 
• eiwitten 

Hoe meer deze stoffen bij twee soorten organismen overeenkomen, des te korter is het geleden dat hun gemeenschappelijke voorouder leefde.

Evolutionaire stamboom

Door al het DNA van organismen te vergelijken kan een stamboom van de verwantschap worden opgesteld. 

Zelf aan de slag

Maak van B7 Verwantschap blz 205

Kennis: 1 – 2 -3 blz 208

Klaar?

Inzicht: 5 – 6 – 8 blz 210

Klaar?

- Oefenen (test jezelf)

Zijn alle soorten waarvan fossielen worden gevonden uitgestorven?

1. Ja
2. Nee

Wat is geen rudimentair orgaan?

1. Het heupbeen bij een walvis
2. De blinde darm bij de mens
3. Het staartbotje bij een kat
4. Het staartbeen bij de mens

Een verwantschapsschema

In de afbeelding is in een verwantschapsschema de afstamming van een aantal soorten weergegeven.

Welke soort is eerder ontstaan, soort 3 of soort 7?

1. soort 3
2. soort 7

Bij welke overeenkomsten in bouw of functie van organen hebben soorten dezelfde gemeenschappelijke voorouder?
(Bijvoorbeeld vleugel)

1. Verschillende functie Dezelfde bouw
2. Dezelfde functie Verschillende bouw

Terugblik BS 3.7

1. Hoe ontstaan fossielen?
2. Hoe kun je in cellen zien of ze verwant zijn aan elkaar?
3. Hebben organen met dezelfde functie maar een verschillende bouw een gemeenschappelijke voorouder?
4. Hebben organen met een verschillende functie maar dezelfde bouw een gemeenschappelijke voorouder?