Centraal Veneuze Katheter / PICC-lijn/ midline

• Skills
• MBO
• Studiejaar 4

Centraal Veneuze Catheter

Centraal veneuze katheter

Leerdoelen

- Wat is een CVC?

- Indicaties, contra-indicaties en complicaties bij een CVC

- Hoe wordt hij ingebracht?

- Het verzorgen en van CVC

Wat is het verschil tussen een perifeer infuus en een CVK?

• Vilans
• zorgpad
• Internet
• 15 Minuten de tijd 
  

Op welke locaties kun je  een CVC  plaatsen ?

• 10 minuten
• Teken het hart en de bloedvaten hierbij.
• Benoem de Nederlandse en Latijnse benamingen van het hart

Centraal Veneuze Katheter (CVC)

- Centrale lijn

- Lange lijn

Redenen voor plaatsen van CVK

Indicaties plaatsen CVK

- Langdurige behandeling met medicatie via  infuus

- Toediening totale parenterale voeding (TPV) 

- Toedienen onverenigbare medicamenten tegelijkertijd

- Toedienen vloeistoffen die schadelijk zijn voor de vaatwand (cytostatica, inotropica etc.)

- Slechte perifere vaattoestand van zorgvrager

Waar wordt een CVC meestal geplaatst?

1. Vena subclavia
2. Vena Femoralis
3. Vena Jugularis
4. Alle antwoorden

Waar zit een CVK?

Kenmerk: tip ligt in vene van de thorax

Vena Subclavia

of

Vena Jugularis 

Nadelen:

- Beperkte bewegingsvrijheid

- Fixatie moeilijker

- Grotere kans op infectie (bij mannen o.a. door baardgroei)

Wat zijn de risico's en complicaties van een CVK?

Risico's &  complicaties

- Bloedingen bij aanprikken 

- Pneumothorax (klaplong)

- Hemothorax (bloed in de pleurale ruimte)

- Extreme Infecties & sepsis    (getunnelde Hickman catheter)

- Luchtembolie

- (rechts) aanprikken halsslagader

- (links) beschadiging grote borstbuis

Bloedingen

> Vaak bij aanprikken, venen van centrale lijn lopen vaak dicht bij arteriën (slagaders)

> ter voorkomen vaak aanprikken in onder echo

Pneumothorax

> Wanneer pleurabladen (longvliezen) worden aangeprikt kan klaplong ontstaan

> daarom controle X-thorax na plaatsing

Infecties en sepsis

> infectie kan desastreuze gevolgen hebben; direct arts waarschuwen bij verhoging/ koorts

> aseptisch werken bij zowel plaatsen, verzorgen als verwisselen lijn/ vloeistof essentieel! 

> om infectiegevaar te beperken: getunnelde lijn plaatsen (bijvoorbeeld Hickmann)

> zo min als mogelijk open verbinding/ verwisselen van systeem (minimaal 1x per week)

Luchtembolie

> vanwege grote diameter van de lijn en plaatsing dicht bij het hart is luchtembolie levensbedreigend

> door lage veneuze druk in vena ook vergrote kans op luchtembolie daarom is goed fixatie en controle risicopunten essentieel

Overvulling

> heeft heftigere uitwerking doordat uiteinde van katheter zo dicht bij het hart ligt

> observatie tekenen overvulling en sneller arts waarschuwen daarom belangrijk 

Na het plaatsen van een CVC, wordt er altijd een X thorax gemaakt

1. Waar
2. Niet Waar

Lijnsepsis is een veelgehoord begrip.
Wat is het? Hoe herken je het?

Lijnsepsis

- Bacterien komen in de bloedbaan via de CVC

Temperatuur > 38,5 of <36 graden

Ademfreq >20 / min

Leukocyten > 12

--> tip op kweek!

Hoe denk je dat je een CVC moet verzorgen?

Verzorging

- streng aspetische wijze

- Inspectie insteekopening 

(lokale zwelling/roodheid/hardheid/pijn/ligging van katheter

- controle hechting

- eens per 5 dagen of bij zichtbaar vuil

- spoelen / flushen / locken

- alles onder de pleister met alcohol 70% of 0,5% chloorhexidine

PICC-lijn

Periperal Inserted Central  Catheter 

 wordt in de hand of elleboog in een dieper gelegen perifere ader in de bovenarm geplaatst.

Periperal Inserted Central Catheter

> Lijkt op perifeer infuus 

> Ingebracht door arts of Verpleegkundig Specialist

> Via vena brachialis wordt de catheter opgevoerd tot voorbij het sleutelbeen in de vena cava en gefixeerd met hechtingen

> Rontgenfoto ter controle van ligging

> Minder kans op pneumothorax

> Kan een jaar of langer blijven zitten

Periperal Inserted Central Catheter

•  Lijkt op perifeer infuus
  
•  Ingebracht door arts of Verpleegkundig Specialist
  
•  Via vena brachialis wordt de catheter opgevoerd tot voorbij   het sleutelbeen in de vena cava en gefixeerd met hechtingen     
• Rontgenfoto ter controle van ligging
•  Minder kans op pneumothorax
  
•  Kan een jaar of langer blijven zitten

PICC-lijn              Midline

Periperal Inserted Central Catheter

> Lijkt op perifeer infuus 

> Ingebracht door arts of Verpleegkundig Specialist

> Via vena brachialis wordt de catheter opgevoerd tot voorbij het sleutelbeen in de vena cava en gefixeerd met hechtingen

> Rontgenfoto ter controle van ligging

> Minder kans op pneumothorax

> Kan een jaar of langer blijven zitten

Wanneer PICC line wanneer Midline?

Midline wordt met name gebruik voor langdurige toediening van medicatie.

PICC wordt daarnaast ook gebruik voor TPV; Bloedafname; irriterende vloeistoffen.

Korte termijn

niet getunnelde subclavia (sleutelbeenader) katheter, 

niet getunnelde jugularis (halsader) katheter

Vena felmoralis

Onder de korte-termijnkatheters worden ondermeer de niet getunnelde subclavia en jugularis

katheters verstaan.

Lange termijn

lange-termijn katheters zijn voorzien van een subcutaan manchet (“cuff”) van dacron en wordt “getunneld” (eerst een deel onder de huid) ingebracht. De “cuff” hecht zich vast in de huid en beperkt het binnendringen van bacteriën.

SOORTEN

1. Niet getunnelde katheter

2. getunnelde katheter

3. Midline katheter

4. PICC katheter

NIET GETUNNELDE KATHETER

- Korte termijn

- Klassieke CVC

- 1 of meerdere lumen

- Meer lumen = verschillende vloeistoffen door elkaar

- Plaats: jugularis / subclavia / femoralis

GETUNNELDE KATHETER

- Hickmann katheter / dialyse katheter

- Voor langere termijn

- Eerste deel onder de huid

- Subcutane cuff

- 1 tot 3 lumen

- Chemo of TPV

Hickman

Wanneer iemand thuis langdurig medicatie of voeding over een centraal infuus moet krijgen wordt soms gekozen voor een Hickman katheter.

-Dit  is een getunnelde katheter die tussen het sleutelbeen en de tepellijn via de huid ingebracht. De katheter loopt een aantal cm onder de huid (de tunnel) voordat het in het bloedvat terecht komt en is ongeveer 70 cm lang

Getunnelde CVK

Verzorging

Een getunnelde infuuskatheter hoeft na dichtgroeien van de insteekopening en verwijdering van de hechting niet afgedekt te worden. 

Controleer tijdens de verzorging of de hechting

De overgang tussen de katheter en het (de) aansluitpunt(en) (lumen) van de centraal veneuze katheter heet naaf of hub.

Bij een kwetsbare huid kan de huid beschermd worden. 

Hanteer de no-touchmethode.

Zorg voor een gesloten systeem.

Inspecteer de huid rondom de insteekplaats dagelijks. Gebruik transparante pleister om de insteekplaats van de huid goed te kunnen inspecteren.

Vervang transparante pleister iedere zeven dagen en direct bij zichtbaar vuil, condens of loslaten

Hechtingen na 10 a 14 dagen verwijderen

Controleer tijdens de verzorging of de hechting, waarmee de centraal veneuze katheter gefixeerd is, nog intact is. Bij een getunnelde infuuskatheter wordt de hechting in overleg met de arts na 10 -14 dagen verwijderd.

Bij een kwetsbare huid kan de huid beschermd worden met huidbeschermingsfilm, bijvoorbeeld Cavilon.

En nu oefenen!