9 3hv H2 gramm zinsdl. les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lezen in je leesboek

Grammatica zinsdelen 2.7

Vorige les:

• Enkelvoudige zin - samengestelde zin (grammatica)

Deze les:

* QUIZLET LEREN

• de samengestelde zin;
  
• nevenschikking.

Enkelvoudig en samengesteld

Enkelvoudige en samengestelde zin

Waaraan kan je zien of iets een enkelvoudige of samengestelde zin is?

• Enkelvoudige in: 1 persoonsvorm
• Samengestelde zin: meerdere persoonsvormen

Hoofdzin of bijzin?

Hoofdzin en bijzin.

Hoofdzin: persoonsvorm en onderwerp staan naast elkaar.
                      (En er kan niets tussen)

Ik fiets graag.                                                               standaard volgorde

Fiets jij graag? Wanneer fiets jij graag?           vraagzin

In het weekend fiets ik graag.                              inversie

Hoofdzin of bijzin?

Hoofdzin en bijzin.

Bijzin: persoonsvorm staat aan het einde van de zin. De zin begint met een voegwoord. 

Ik fiets graag, omdat ik dan niet meer naar de sportschool hoef.

hoofdzin                                bijzin

Samengestelde zin (hz+hz)

In een samengestelde zin staan meerdere persoonsvormen.

Een samengestelde zin bestaat uit twee (of meer) enkelvoudige zinnen die aan elkaar zijn geplakt, bijvoorbeeld twee hoofdzinnen.
(Zonder voegwoord klopt de zinsvolgorde van beide zinnen als het hoofdzinnen zijn.)

• Ik fiets graag, (maar) mijn vriend gaat altijd met de auto.
•  Morgen vertrekken we naar Frankrijk, (dus) we zijn nu de koffers aan het pakken.
•  Natuurlijk begrijp ik het probleem, (maar) waarom heb je mijn hulp niet gevraagd?

hz+hz = nevenschikking

Tussen de twee hoofdzinnen in een nevenschikking staat een (nevenschikkend) voegwoord: want, maar, en, of, dus.

• Ik fiets graag, (maar) mijn vriend gaat altijd met de auto.
  
•  Morgen vertrekken we naar Frankrijk, (dus) we zijn nu de koffers aan het pakken.
  
•  Natuurlijk begrijp ik het probleem, (maar) waarom heb je mijn hulp niet gevraagd?

Havo: Maak opdracht 5, 6, 7 en 9 (van Grammatica 2.7)

vwo: hz+bz = onderschikking

Ik ga vanavond vroeg naar bed, omdat ik moe ben.

Terwijl het buiten keihard regent, zitten wij gezellig binnen.

Waar zie je het voegwoord?

• Twee volgorden mogelijk:
  1 hoofdzin + bijzin: Ik bel je, zodra ik thuis ben.
  2 bijzin + hoofdzin: Zodra ik thuis ben, bel ik je.
  
  Wat is de hoofdzin en de bijzin van de zinnen hierboven?

vwo: hz+bz = onderschikking

Bijzinnen die beginnen met dat en of gebruiken we vaak in combinatie met de werkwoorden denken, zeggen, hopen, vinden, vragen en weten.

Ik denk dat ik dit weekend ga wandelen.

Bart vroeg of hij mee mocht eten.

vwo: hz+bz = onderschikking

Als je het voegwoord weghaalt, moet je de zinsvolgorde van een bijzin veranderen om een correcte zin te hebben.

Ik ga vanavond vroeg naar bed, omdat ik moe ben.

1. Ik ga vanavond vroeg naar bed.

2. Ik ben moe. (was: ik moe ben)

Oefenen

Vwo

Maak opdracht 4,8,  9 en 12 (van Grammatica 2.7)