Paragraaf 8.3: Aangeboren en aangeleerd gedrag 3A

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Welkom allemaal!

Let op de volgende punten:

• Pak je schrift en een pen voor aantekeningen.
• Jassen aan kapstok, tassen van tafel!
• Mobiels in de telefoonzak!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Uitleg Paragraaf 8.3: Aangeboren en aangeleerd gedrag

• Kaartjes spel
• Aan de slag met werkblad/werkboek
• Afsluiten

Een prikkel van buiten het organisme heet een .........

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

De prikkel 'motivatie' is een voorbeeld van een ... ?

1. Uitwendige prikkel
2. Inwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Sperren

Dit plaatje is een ..... prikkel voor de vader & moeder vogel.

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Waar zie je hier een voorbeeld van?

1. inwendige prikkel
2. uitwendige prikkel
3. sleutelprikkel
4. supranormale prikkel

Honger is een?

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Een prikkel die altijd dezelfde reactie oproept, noemen we....

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Signaal

Paragraaf 8.3: Aangeboren en aangeleerd gedrag

H8.3 Aangeboren of aangeleerd gedrag

Lesdoelen

1. Ik kan de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald.

2. Ik kan verschillende vormen van leren beschrijven.

Gedrag 

alles wat een mens of dier doet

soms erfelijk bepaald: 

erfelijke factor (genen)

Begrippenlijst

• Aangeboren (erfelijk) gedrag= Gedrag dat al bij pasgeboren jongen waarneembaar is.
  
• Aangeleerd gedrag= Gedrag dat zich door leerprocessen ontwikkelt tijdens het leven.

• Inprenting= Leerproces dat alleen in een bepaalde korte periode kan plaatsvinden.
  
• Trial and error= Proefondervindelijk leren, leren door toevallige ontdekkingen.
  
• Conditionering= Gedrag dat door beloning of straf wordt aangeleerd.
  
• Gewenning= Een reactie op een prikkel wordt bij herhaling van de prikkel afgeleerd.
  

Beantwoord deze twee vragen in je schrift

Wat kon jij meteen doen als baby?

Wat heb je moeten leren?

Gedrag

combinatie van: 

erfelijke factoren                                    leerprocessen

     aangeboren gedrag                             aangeleerd gedrag

Bij dieren ook wel                                                                      

 het instinct genoemd                                                                      

Aangeboren/aangeleerd

• Aangeboren eigenschappen (nature) : eigenschappen die erfelijk zijn
• Aangeleerde eigenschappen (nurture): normen, waarden en gewoonten die je overneemt van je ouders, vrienden je omgeving

Aangeboren of Aangeleerd?

Aangeboren gedrag = erfelijk gedrag (instinct)
Bijv. zuigreflex bij baby's

Aangeleerd gedrag = gedrag dat ontstaat door het leren van dingen
Bijv. leren fietsen

00:40

Is het piepen van de kuikens aangeboren of aangeleerd gedrag?

1. aangeboren gedrag
2. aangeleerd gedrag

01:05

Wat is inprenting, denk je?

  leerproces: inprenting 

Een korte periode (de gevoelige periode)
waarin bepaalt gedrag wordt geleerd. 

Bijvoorbeeld het herkennen van je ouders. 

leerproces: conditionering

Aanleren van gedrag door een beloning of straf. 

nieuw verband wordt aangeleerd 

nieuw gedrag wordt aangeleerd 

leerproces: gewenning

Een reactie op een prikkel wordt aan- of afgeleerd
door de prikkel te herhalen.

leerproces: trial and error

proefondervindelijk leren:

leren door toevallige ontdekkingen. 

Youtube
Thorndikes Puzzle box

Zebrarups eet Sint Jakobskruid. 

Vogels vinden hem niet lekker

 Kaartspel: verbind gedragssituaties met de juiste vorm van leren

Stap 1: Knip de kaartjes los 

Stap 2: Koppel de situatie die op het kaartje staat aan de juiste leerproces.

Stap 3: Vraag nakijkmodel bij de docent

• Let op er zijn meerdere beschrijvingen die tot één leerproces behoren!

Lesdoelencheck:

Kan ik:

- de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald?

- verschillende vormen van leren beschrijven?

Aan de slag!

Wat:

Paragraaf 8.3: opdrachten 1 t/m 7

Hoe:

Alleen of in tweetallen

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? Maak een samenvatting en een begrippenlijst paragraaf 8.3. Extra verdieping  --> Biologiepagina.nl

Feedback

Hoe ging het koppelen van de kaartjes?

Welke leerprocessen snap je nu beter, en waarom?

Waar twijfelde je?

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!