Thema 7 - Les 2 ('23-'24)

• Muziek
• HBO
• Studiejaar 2

Thema 7

Les  2

Muziek

Energizer

Wat hebben we allemaal gedaan?

Hoe pak je dit aan in een les?

Agenda

Lesweek

Omgevingsonderwijs

1

3

4

5

2

Klankonderzoek

Klankonderzoek, Luisteren, vakintegratie

Componeren & improviseren (BUITENLES)

Film-, game-, programmamuziek

Omgevingsonderwijs-les/ Game

Lezen & Noteren

Luisteren en tekenen maar...

Lezen & Noteren

Vakdidactiek

Lezen & Noteren

Klankonderzoek

Individueel

Vakdidactiek

Klankonderzoek

Opdracht

1

Neem 'buiten' een geluid op met je telefoon

2

Luister goed naar je geluid en vul werkblad 'Spreken over...' in voor jouw geluid

3

Teken jouw geluid in een grafische notatie op A4

4

Speel jouw grafische notatie na met een "huis-voorwerp"/instrument

Let op: een 'aanwezig' geluid (dus niet door jouzelf)

Groepjes

Vakdidactiek

Klankonderzoek

Opdracht 

1

2

• Maak een vorm-schema met de grafische notaties.
• Iedere student speelt alleen zijn eigen geluid,
• Oefen de volgorde als geheel.

Je krijgt een extra muzikaal focus-punt van je docent wat je aan de compositie toevoegt.

Kaartjes "manier van uitvoeren"

Welk liedje heb je vandaag
beluisterd?

Wat hoor je NU
allemaal?

Weet je welk liedje kinderen
nu veel luisteren?

Muziek is enorm belangrijk in het leven van mensen. Ook voor kinderen!

Muziek is enorm belangrijk in het leven van mensen. Ook voor kinderen!

Het is juist daarom belangrijk dat je met kinderen op de basisschool luistert.

Muziek is enorm belangrijk in het leven van mensen. Ook voor kinderen!

Het is juist daarom belangrijk dat je met kinderen op de basisschool luistert.

Zonder te luisteren kan je eigenlijk nooit echt met muziek bezig zijn.

Wat is het verschil tussen 'horen' en 'luisteren'?

"Kinderen horen muziek, maar ze moeten leren luisteren. Luisteren is een stuk actiever en gerichter dan horen."

"Door in de basisschool expliciet aandacht te schenken aan het leren luisteren naar muziek ben je actief bezig met de muzikale, culturele én taalkundige ontwikkeling van kinderen." 

(Clarke, 2005)

(Clarke, 2005)

• stil te zijn
• naar iets of iemand te luisteren 
• gericht te luisteren
  
  
  
• vermogen hebben om structuren te onderscheiden in muziek
  (bijv. Klank-, vorm- of betekenisaspecten)
• andere dan de eigen muziek te waarderen
• een te snelle en onkritische afwijzing van muziek in twijfel te trekken 

Actief luisteren

Specifiek voor muziek

Zes aspecten die kenmerkend zijn voor actief luisteren:

Actief luisteren

Deze verantwoordelijkheid ligt bij de leerkracht!!!

Als kinderen niet bereid zijn om gericht te luisteren, 

heb je als leraar blijkbaar "iets" niet goed aangepakt. 

Belangrijk

Keith Swanwick (1988) signaleerde dat de oren van oudere kinderen dicht gingen zodra ze klanken hoorden die niet voorkwamen in hun ‘normale’ muzikale leefomgeving.

Actief luisteren

Wat zou hij daarmee bedoelen?

Keith Swanwick (1988) signaleerde dat de oren van oudere kinderen dicht gingen zodra ze klanken hoorden die niet voorkwamen in hun ‘normale’ muzikale leefomgeving.

Actief luisteren

Popmuziek is altijd gaaf.

Violen horen bij droevige muziek.

Klassieke muziek is voor opa’s en oma’s.

Keith Swanwick (1988) signaleerde dat de oren van oudere kinderen dicht gingen zodra ze klanken hoorden die niet voorkwamen in hun ‘normale’ muzikale leefomgeving.

Actief luisteren

Popmuziek is altijd gaaf.

Violen horen bij droevige muziek.

Klassieke muziek is voor opa’s en oma’s.

Om niet met vooroordelen om te gaan moet je muziek niet labelen.

(Swanwick, 1988)

Welke labels binnen de muziek ken je nog meer?

Voorkeursmuziek is zeker belangrijk maar je moet uitkijken...

Dat geldt ook voor jouw muzikale voorkeur... 

Het is daarom belangrijk om de smaak van de leraar of leerlingen los te laten... 

Hoe kies je muziek voor luisteropdrachten?

Waarom?

Hoe kies je muziek voor luisteropdrachten?

• Verschillende stijlen
  
• Diverse perioden
  
• Verschillende culturen

Uitgangspunt is vaak:

Hoe kies je muziek voor luisteropdrachten?

• Verschillende stijlen
  
• Diverse perioden
  
• Verschillende culturen

Uitgangspunt is vaak:

Analytisch luisteren

Associatief luisteren

Motorisch luisteren

• Past deze muziek bij datgene wat de kinderen moeten leren
• Is er iets in de muziek om naar te luisteren? 
• Kan je er didactische opdrachten, luisteropdrachten of activiteiten aan verbinden?
  

Niet alle muziek is dus geschikt. 

Didactisch moet je er iets mee kunnen.

Hoe kies je muziek voor luisteropdrachten?

Welk dier?

Dieren-muziek

Betekenis

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat voor weer?

Weer-Muziek

Betekenis

1. 
2. 
3. 
4. 

Zonsopkomst

Joseph Haydn

Betekenis

Joseph Haydn

Betekenis

Hoe hoorde je dat het de 'zonsopkomst' was?
(Analytisch & Associatief)

Betekenis

• Praten over...
• Andere opdrachten, bijv.... 

Lezen & Noteren

Luisteren

Bewegen

Uit: Coöperatief leren met muziek, Frits Evelein

Betekenis

Uit: MuziekMeester! (2015)

Goede/slechte luistervragen

Betekenis

Tuschinksi

1

2

3

4

1. Fragment 1
2. Fragment 2
3. Fragment 3
4. Fragment 4

Luisteren naar en reageren op Klank, Vorm en Betekenis

Opdracht

1. Verzin één luistervraag 

2. Verzin één luisteropdracht

Waarvan één analytische en 

één associatieve luisteractiviteit.

Luisteropdrachten/-vragen
James Bond

Vakdidactiek

Jouw omgeving

Omgevingsonderwijs

Wat is het 'onderwerp' wat je koppelt aan jouw omgeving?

Welke luistervragen/-opdrachten zou je willen stellen? 

Zijn deze gericht op Klank, Vorm en/of Betekenis?

Zijn het vragen? Gaan ze iets uitvoeren? Moeten ze iets doen?

Hoe verwerken ze de 'antwoorden'?
(tekst, beeld, beweging, enz.) 

Volgende stappen

In je voorbereidende opdracht zit minimaal één luisteropdracht.

Werk deze concreet en volledig uit.

Vraag feedback aan de docent.

Plaats deze alvast in je portfolio.

1

2

3

Brainstorm

4

Tot volgende week

Geïsoleerd

Verbonden

Genest

Multidisciplinair

Interdisciplinair

Transdisciplinair

Geen integratie

Naast elkaar, wel afgestemd

Doelen van één vak in ander vak, niet gelijkwaardig

Meerdere vakken gekoppeld, gelijkwaardig, vakken eigen leerdoelen, overkoepelende context

Kennis en vaardigheden uit meerdere vakken nodig, vakoverstijgende leerdoelen, authentieke context

Géén kant-en-klare themaopdrachten (leerling-/studentgerichtheid), lerende heeft invloed casus (belevingswereld)

Vakintegratie

2 a 3 studenten

• Heb jij een voorbeeld (meegemaakt) van vakintegratie waar muziek bij 'betrokken' was?
• Óf verzin een voorbeeld...

• Bestudeer Eigenwijs Digitaal/ 123Zing groep 7/8. Kan je een voorbeeld vinden van vakintegratie?  

Vul in LessonUp in (een student per groepje)

Vakintegratie

• Welke vorm van vakintegratie was dat? 

Welk voorbeeld van vakintegratie heb je?
Welke vorm?

(Eén persoon per groepje vult iets in)

Vakintegratie