Flex oefenen H4 + H5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

FLEX-uur

Les 2

Toetsvragen beantwoorden 

Maak flitskaarten van de volgende begrippen: 

-Koolhydraten

-vetten

-eiwitten

-brandstof

-vertering

-verteringssap

-maagsap 

Oefenen 

Fitfluencers

Een grote trend op social media zijn de zogenoemde ‘fitfluencers’: vloggers en andere influencers die elke week urenlang trainen om een gespierd lichaam te krijgen. Vaak volgen ze ook een speciaal dieet, met bijvoorbeeld veel pasta. Door veel naar deze fitfluencers te kijken, worden sommige mensen onzeker over hun eigen lichaam.  Eetstoornissen zoals anorexia en boulimia komen vaker voor onder jonge volgers van fitfluencers dan onder andere jongeren, blijkt uit onderzoek.

1. Leg met behulp van de tekst uit welk type voedingsstoffen veel zal voorkomen in het dieet van een fitfluencer?

Ga opzoek naar de aanleiding, brug en conclusie 

Aanleiding: Fitfluencers willen een gespierd lichaam 

Brug: koolhydraten want dit is een voedingsstof die vooral dient als brandstof, geeft veel energie.

Conclusie: Uren lang trainen 

DUS:

Fitfluencers willen een gespierd lichaam, hier zijn koolhydraten voor nodig want die leveren energie om uren lang te trainen. 

Oefenen 

Bacteriën: 

 Onderzoekers nemen een kleine hoeveelheid vloeistof uit het spijsverteringskanaal van de mens. Deze vloeistof wordt in een plat schaaltje gegoten. Daarna worden er bacteriën bij gedaan. Na een paar dagen blijken de bacteriën dood te zijn. De bacteriën die in een schaaltje met water zijn gedaan, leven nog. De bacteriën zijn blijkbaar door de samenstelling van de vloeistof uit het spijsverteringskanaal doodgegaan.

Verklaar uit welk deel van het spijsverteringskanaal deze vloeistof kwam?

Ga opzoek naar de aanleiding, brug en conclusie 

Aanleiding: Verteringsap

Brug: Maagsap bevat zoutzuur

Conclusie: bacteriën gaan dood 

DUS:

Het verteringssap is  maagsap want dit bevat zoutzuur waardoor de bacteriën dood gaan. 

Opdracht

Maak een overzicht van de 6 voedingstoffen met daarbij de functie dus: 

-Eiwitten 

-Vetten

-Koolhydraten 

-Vitaminen 

-mineralen 

-water

Heel veel succes met de toets!

Als een baby is geboren, zie je meestal meteen of het een jongetje of een meisje is. Dat noem je het geslacht of de sekse van de baby. De lichamelijke kenmerken waaraan je het geslacht herkent, noem je geslachtskenmerken.

Intersekse: De geslachtskenmerken verschillen van de norm.

De mannenpil

Een team onderzoekers uit de Verenigde Staten is bezig een anticonceptiepil voor mannen te ontwikkelen. Deze pil maakt geen gebruik van hormonen, maar remt de werking van vitamine A. Deze vitamine is belangrijk voor de aanmaak van sperma.

Na toediening van de pil daalde het aantal zaadcellen in muizensperma enorm. Bij muizen beschermde de pil voor 99 procent tegen zwangerschap, zonder bijwerkingen. Ongeveer een maand na het stoppen met de pil werden de muizen weer vruchtbaar. Bij mensen moet de pil nog getest worden.

1. Waar bestaat sperma uit?

2. Welke bescherming biedt een condoom wel maar de mannenpil niet?

Voorplantingsstelsel van de man

Teelballen: Orgaan dat de zaadcellen maakt.
Balzak: Huidplooi waar de teelballen in liggen.
Bijballen: Hier worden de zaadcellen opgeslagen.
Zaadleiders: Vervoeren de zaadcellen.
Zaadblaasjes: Voegt vocht en voedingstoffen toe aan de zaadcellen.
Prostaat: Voegt vocht toe aan de zaadcellen.

Sperma: Zaadcellen + toegevoegd vocht uit prostaat en zaadblaasjes 

FLEX-uur

Les 2

Oefenen 

Roken en vruchtbaarheid

Roken is schadelijk voor de gezondheid. Daarom staan er op de verpakkingen van sigaretten waarschuwingen. Een van deze waarschuwingen is: ‘Roken kan het sperma beschadigen en vermindert de vruchtbaarheid.’

De zaadcellen, die gevormd zijn onder invloed van hormonen, worden minder beweeglijk.

1. Leg uit dat de vruchtbaarheid van een man vermindert als de zaadcellen minder goed bewegen.

Ga opzoek naar de aanleiding, brug en conclusie 

Aanleiding:  Door roken worden de zaadcellen minder beweeglijk.

Brug: Bewegen naar eicellen, zweepstaart

Conclusie: Roken veroorzaakt onvruchtbaarheid 

DUS:

Door roken worden de zaadcellen minder beweegelijk (aanleiding) waardoor bewegen naar de eicellen moeilijker wordt (brug). Hierdoor veroorzaakt roken onvruchtbaarheid (conclusie). 

Oefenen

De overgang

Marja is 50 jaar oud en heeft sinds een paar maanden symptomen van de overgang.

Ze heeft opvliegers, heeft stemmingswisselingen en slaapt slecht. Vrouwen die in de

overgang komen kunnen niet meer zwanger worden.

Waardoor kan een vrouw niet meer zwanger worden als ze in de overgang

   komt?

Ga opzoek naar de aanleiding, brug en conclusie

Aanleiding: Marja heeft symptomen van de overgang

Brug: Geen ovulaties dus geen rijpe eicellen. 

Conclusie: Niet meer zwanger worden. 

DUS: 

In de overgang (aanleiding), vinden er geen ovulaties meer plaats en dus geen rijpe eicellen (brug), hierdoor kan een vrouw niet meer zwanger worden (conclusie)

FLEX-uur

Les 3

Maak flitskaarten van de volgende begrippen: 

Chromosoom

DNA
Gen

Genotype 

Fenotype

Geslachtschromosmen 

Allel

Mutatie

Het beantwoorden van toetsvragen in de biologie kun je aanpakken d.m.v. een antwoordstrategie. Het ABC model kan je daarbij helpen

Hybride dieren

Soms lukt het om verwante diersoorten met elkaar te kruisen. Een nakomeling uit zo’n kruising wordt een hybride genoemd. In afbeelding 1 zie je zo’n hybride. Het dier heet Eclyse en is een nakomeling uit een kruising tussen een paard en een zebra.

Afbeelding 2 toont de chromosomen uit een gewone lichaamscel van het paard dat de ene ouder is van Eclyse. De getallen geven de paren chromosomen aan.

1. Hoeveel chromosomen zitten er in een geslachtscel van een paard?

2. Is het chromosomenportret uit afbeelding 2 afkomstig van een mannelijk of een vrouwelijk paard? Leg je antwoord uit. 

Antwoord: 

1: 16

2: Geslachtschromosomen bepalen het  geslacht (A), vrouwen hebben XX chromosomen en mannen XY chromosomen (B) In het portret zijn XY chromosomen te zien, dit portret is dus afkomstig van een man (C)

Roken

In Nederland overlijden elk jaar bijna 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Een roker leeft gemiddeld 5 tot 10 jaar korter dan een niet-roker. Bijna een vijfde van de Nederlanders (19 procent) rookt weleens en 13,5 procent rookt dagelijks. Onder scholieren van (12-16) jaar heeft 17 % weleens gerookt en 3 % rookt dagelijks. Roken is een voorbeeld van een mutagene invloed.  Hierdoor neemt de kans op  longkanker toe.

1. Leg uit waarom de kans op longkanker toeneemt door het roken? 

Antwoord

Roken (A) kan zorgen voor mutaties (veranderingen aan het DNA) (B) hierdoor neemt de kans op longkanker toe.