Les 5 - periode 1 (metrum)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

       Goedemiddag!

Module 2: poëzie

Telefoon in de (telefoon)tas

iPad, schrift 

en pen/potlood op tafel.

Lesplan

Metrum uitleg 

Metrum oefening

       

         

           

Lesdoelen:

Aan het eind van deze les weet je wat metrum is, wat de soorten zijn en je kunt een metrum herkennen in een gedicht.

HAMILTON

Metrum

Regelmatige afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen

Beklemtoond           -    heffing

Onbeklemtoond     v    daling

  ’k Zag twee beren broodjes smeren,

    O, het was een wonder.

    ’t Was een wonder boven wonder

    Dat die beren smeren konden. 

Er was een land ik weet niet waar.

Daar woonde eens een kleine bij.

En die beleefde het klinkt raar

een avontuur voor jou en mij.

  ’k Zag twee beren broodjes smeren,

    O, het was een wonder.

    ’t Was een wonder boven wonder

    Dat die beren smeren konden. 

Er was een land ik weet niet waar.

Daar woonde eens een kleine bij.

En die beleefde het klinkt raar

een avontuur voor jou en mij.

Metra

Jambe (v-) 

Trochee (-v) 

Anapest (vv-)

Dactylus (-vv)

Amfibrachus (v-v)

Trochee (-v)

Had hij Holland dan gedragen,

Onder 't hart,

Tot zijn afgeleefde dagen,

Met veel smart,

Vondel

 Ik verscheurde je foto, 

    heb je brieven verbrand

    In mijn hart moet ik huilen

    Maar ik doe nonchalant.

Anapest

 Ik verscheurde je foto,

 v   v           -       v   v    -  v 

heb je brieven verbrand

   v      v    -      v      v       -

 In mijn hart moet ik huilen

  v     v         -        v      v    -     v

 Maar ik doe nonchalant.

   v       v    -       v     v      -

Het huwelijk

Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd

in d'ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven,

haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven

toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt.

Jambe --> Alexandrijn (versregel met zes jambes)

Elisie --> weglating

Extrametrisch --> onbeklemtoonde laatste lettergreep buiten        

                                       versvoet

Antimetrie --> plek waar van het metrum wordt afgeweken, 

                               komt extra nadruk op

Paar tips bij de oefening

• Het draait bij het metrum om lettergrepen, niet om woorden.
• Je blijft binnen de regel met het metrum en begint elke regel opnieuw.
  
• Een versvoet hoeft niet afgemaakt te worden, elke nieuwe regel begint  met het begin van de versvoet.
  
• Begin met de langere woorden om daarin de klemtoon te bepalen.
  
•  Zelfstandige naamwoorden van één lettergreep zijn beklemtoond.
• Op een 'e' die klinkt als 'u' valt nooit een klemtoon. 
  
•  Onbeklemtoonde lettergrepen kunnen wegvallen: d'ogen. --> elisie

Sjoukje Jansma
-v -v
Bornego College
-vv v-v
Hoe is jouw naam in metrum?

1. Zonne stervend zonk in zee,
en een wijde wade spreidde
op de brede kimme neer
't wolkenheer.

2. Een nieuwe lente en een nieuw geluid

4. Kan het zijn dat de lier, die sinds lang niet meer ruiste,
die sinds lang tot geen harten in dichtmuziek sprak,
weer opeens van verrukking en hemellust bruiste,
en in stromende galmen het stilzwijgen brak?

5. Constantijntje, 't zaligh kijntje,

6. In het diepst van het woud
't was al herfst en erg koud
liep een heer in zijn eentje te dwalen.

7. Wij komen ter wereld, met rouw, uit de graven;
met rouw die gepast is, omdat wij nog dood zijn.
Ons lichaam ontstond uit de grond en uit planten,
om eens te bereiken een veilige haven.

11. Grauw is uw hemel en stormig uw strand,
Naakt zijn uw duinen en effen uw velden,
U schiep natuur met een stiefmoeders hand,
Toch heb ik innig u lief, o mijn land

Nu?

Aan de oefening werken.

Mag zacht in overleg.

Klaar?

Lezen voor Nederlands.

Lesdoelen:

Je weet nu wat metrum is, wat de soorten zijn en je kunt een metrum herkennen in een gedicht.