Karel ende Elegast 1

1 / 23
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 23 slides, with interactive quizzes and text slides.

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

Wat weet je
over Karel de Grote?

Slide 2 - Mind map

Karel de Grote is geboren in de tijd van Monniken en Ridders. Deze tijd wordt ook de middeleeuwen genoemd. We denken dat Karel in het jaar 742 is geboren. Maar dat weten we niet helemaal zeker! Hij kan ook geboren zijn in 748. We weten wel dat hij op 2 april jarig was. 
Wanneer was dit?
De tijd van Monniken en Ridders was tussen 500 en 1000.

Slide 3 - Slide

Waar was dit?

Karel de Grote was koning van de Franken en later zelfs keizer van het Roomse Rijk. Maar waar ligt dat? De landen zoals we ze nu kennen, waren er toen niet. Maar veel van de namen van toen, zie je nu nog steeds terug. Zo werd het rijk van de Franken later Frankrijk. Klik en kijk maar eens op de kaart.

Slide 4 - Slide

Hier staan landen van Europa. Horen ze wel of niet bij het rijk van Karel de Grote? 
Sleep ze naar de juiste plek.
Nederland
België
Frankrijk
Italië
Duitsland
Engeland
Niet
Wel

Slide 5 - Drag question

Koning
Karel
Toen Karels vader Pepijn in 768 dood ging, 
werd Karel koning. Net zoals zijn broer Karloman. Het koninkrijk werd namelijk in twee stukken verdeeld. Als Karloman drie jaar later dood gaat, is Karel de enige koning van de Franken. Dat was een stam dat leefde in het land dat wij tegenwoordig Frankrijk noemen.

Karel was altijd bezig met het groter maken van zijn koninkrijk. Hij versloeg de Saksen in Duitsland en de Longobarden (Langbaarden) in Italië. Hij was bijna altijd oorlog aan het voeren! 

En met succes: hij veroverde een groot deel van Europa. Het rijk van de Franken was groter dan ooit. Als zijn vader dat toch eens kon zien...
Een munt met een afbeelding van Karel de Grote. 

Slide 6 - Slide


Franken, Saksen en Longobarden....maar waar leefden ze eigenlijk?
A
Franken = Duitsland Saksen = Italië Longobarden = Frankrijk
B
Franken = Frankrijk Saksen = Duitsland Longobarden = Italië
C
Franken = Duitsland Saksen = Frankrijk Longobarden = Italië
D
Franken = Frankrijk Saksen = Italië Longobarden = Duitsland

Slide 7 - Quiz

Keizer
Karel
In 799 zat Paus Leo III (spreek uit als: de 3e) in grote problemen. Hij was erachter gekomen dat sommige belangrijke mensen hem wilden vermoorden! Hij riep gelijk de hulp van Karel in. Karel had een sterk leger. Hij zou deze mensen wel kunnen aanpakken. Dat lukte.

Karel was nu erg machtig geworden. De paus kroonde hem daarom op eerste kerstdag van het jaar 800 tot keizer van het West-Romeinse Rijk. Karel werd de eerste keizer in meer dan 400 jaar! Hij noemde zichzelf soms: Augustus, Keizer van het Nieuwe Romeinse Rijk.
En het rijk van de Franken? Dat was natuurlijk de opvolger van het Romeinse Rijk!
Leo III kroont Karel  tot keizer. Deze afbeelding is ongeveer 500 jaar later gemaakt.
Leo III kroont Karel  tot keizer. Deze afbeelding is ongeveer 1000 jaar na de kroning gemaakt.

Slide 8 - Slide

Hier staat Karel samen met een leenman, Het is een soort stripverhaal. Sleep jij de teksten naar de juiste plek?
Ik ben Karel
Ik ben een vazal
Dit is het leen
Ik zweer trouw

Slide 9 - Drag question

De leenman
De leenheer:
Karel de Grote
Het leen (de grond) dat de leenman 'in leen' krijgt.
De vier plichten van een leenman:
  • Hij moest trouw zweren aan de koning; 
  • Hij moest zijn gebied besturen en er recht-spreken;
  • Hij moest jaarlijks belasting aan de koning betalen; 
  • Als er oorlog was in het Rijk, moest hij met zijn eigen soldaten meevechten in het leger van de koning.
De leenman zweert trouw aan zijn leenheer, Karel de Grote.

Slide 10 - Slide

Reizende
koning
Het rijk van Karel was veel te groot om alleen te kunnen besturen. Daarom had hij stukken van het rijk uitgeleend aan leenmannen. Deze leenmannen (of: vazallen) moesten hem helpen met het besturen van een stuk land: een leen. Als er oorlog was moesten ze voor hem vechten. En ze moesten elk jaar trouw aan Karel zweren. 

Om ervoor te zorgen dat de leenmannen hun werk goed deden, reisde Karel zijn grote rijk rond. Dan trok hij met een hele stoet aan mensen en stapels papieren naar een ander deel van zijn rijk. Elke keer woonde hij in een andere palts, een soort paleis. In Nederland stond bij Nijmegen een palts: Valkhof. Maar zijn bekendste palts stond in Aken, net over de grens in Duitsland. Daar kun je zijn troon ook nog steeds zien staan!
De troon van Karel staat in de Duitse stad Aken.

Slide 11 - Slide

Karel kon niet schrijven. In zijn handtekening tekende hij alleen twee streepjes. 
Sleep het oogje naar de plek van die twee streepjes.

Slide 12 - Drag question

Naar
school!
Karel had veel interesse in cultuur en wetenschap. Maar zoals zoveel mensen in de middeleeuwen kon Karel niet lezen en schrijven. Maar hij wil wel dat andere mensen dat kunnen. Daarom komt hij met wetten waarin staat dat alle jongens naar school moeten. Dit is goed voor iedereen. Zo leren ze niet alleen hoe ze een land moeten besturen, maar lezen ook over het geloof: het christendom. Dat geloof vindt Karel erg belangrijk. Karel denkt: als iedereen christen is, is er meer eenheid. Hij wil dan ook dat iedereen in zijn rijk christen wordt. Zelfs als hij daarvoor geweld moet gebruiken! 
Karels handtekening. Omdat hij niet kon schrijven, tekende hij alleen twee streepjes.

Slide 13 - Slide

Karel zorgde voor meer eenheid in zijn Europese rijk. Daarom wordt hij soms ook wel de Vader van Europa genoemd. De Internationale Karelsprijs wordt jaarlijks uitgedeeld aan iemand die iets goeds voor de eenheid in Europa heeft gedaan. Net zoals Karel dat heeft gedaan, meer dan 1000 jaar geleden.
Wat is er nog over van toen?
De Karelsprijs wordt jaarliijks uitgereikt. In 2018 was dat aan de Franse president Macron.

Slide 14 - Slide

Karels
dood
In januari 814 kreeg Karel hoge koorts. Zeven dagen later, op 28 januari 814, stierf Karel op 71-jarige leeftijd in de Duitse stad Aken. Net zoals zijn lengte was zijn ook hoge leeftijd voor die tijd heel bijzonder: in de middeleeuwen werden mensen niet vaak zo oud als Karel. 

Toen hij stierf was Karel 47 jaar koning geweest. Als je je bedenkt in hoeveel oorlogen hij heeft gevochten, is dat heel speciaal. 

Karel werd begraven in de Mariakerk in Aken. Zijn zoon Lodewijk de Vrome volgde hem als koning en keizer op. Na de dood Lodewijk viel het grote rijk van Karel uit elkaar: de zoons van Lodewijk kregen ruzie over wie de baas was.

Wat zou Karel hebben gedacht als hij nog zou leven? Zijn eigen kleinzoons maakten zijn hele rijk kapot!
De botten van Karel liggen in deze prachtig versierde kist.

Slide 15 - Slide

Lees blz. 4 t/m 6

Slide 16 - Slide

Wat is feodaliteit ook alweer?
A
Ander woord voor standenmaatschappij
B
Het geloof in God
C
Geoorloofde diefstal
D
Het verbond tussen leenheer en leenman

Slide 17 - Quiz

Feodaliteit
  • Niet te verwarren met standenmaatschappij
  • Vorst is in dienst van God
  • Vorst bestuurt het land
  • Leenmannen besturen land in naam van vorst (leenheer)
  • Ander woord voor leenman = vazal
  • Hofdagen georganiseerd om vazallen te spreken

Slide 18 - Slide

Wat voor soort tekst is Karel ende Elegast?
A
Een fabel
B
Een mirakelspel
C
Een ridderroman
D
Een episch gedicht

Slide 19 - Quiz

Het genre ridderromans
  • Ridderromans heel erg populair
  • Voorhoofs: nadruk op feodaliteit, kracht, trouw, winnen
  • Hoofs: nadruk op queestes, eerlijkheid en hoffelijkheid, rol van de vrouw is wezenlijk anders.

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Hoe reageert Karel op de Engels oproepen om uit stelen te gaan? 
Karel slaat er geen acht op
Karel besluit te gehoorzamen
Karel is verbluft

Slide 22 - Drag question

De composite van Karel ende Elegast valt uiteen in vier episodes. Sleep de episodes in de juist volgorde.
Tweegevecht tussen Karel en Elegast
God gebiedt Karel om uit stelen te gaan
Tweegevecht Elegast en Eggerik
De ontdekking van de samenzwering

Slide 23 - Drag question