Steden van de zijderoute (11de-13de eeuw)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Steden van de zijderoute 

Volle middeleeuwen (11de-13de eeuw)

Benodigdheden + informatie 

• Werkboek p. 153-161
• Luister altijd eerst naar het audiofragment indien aanwezig op de slide.

In deze les leer je:

• De betekenis van de zijderoute. 
• Enkele steden van de zijderoute en hun kenmerken. 
• Het belang van de steden van de zijderoute.
• Vergelijking tussen de steden binnen en buiten Europa.

Te kennen na de les

De zijderoute kunnen situeren op een landkaart. 

De personen en producten van de zijderoute kunnen opsommen. 

De steden van de zijderoute kunnen situeren en hun bijhorende kenmerken kunnen opsommen. 

Kunnen uitleggen waarom er weinig vrijheid en veel staatscontrole was in de Chinese steden.

De verschillen en overeenkomsten kennen voor een stad binnen en buiten Europa. 

Beoordeling van de les

Jullie krijgen punten op jullie antwoorden bij de opdrachten (zie blauwe slides). 

Veel succes!

1) Inleiding

2) Zijderoute

Wat is de zijderoute? Leg kort dit kort uit.

2 punten 

Door welk gebied liep de zijderoute niet?

1 punt 

1. Europa
2. Midden-Oosten
3. Rusland
4. Centraal-Azië

Personen en producten van de zijderoute

Personen: 

• Handelaars 
• Ontdekkingsreizigers
• Missionarissen 
• Pelgrims

Producten (meer dan zijde alleen):

• Specerijen
• Zwaarden
• Porselein
• Textiel
• ... Vooral luxe producten

3) Steden van de zijderoute

A) Damascus 'De poort naar het Oosten'

Situering:

• Eén van de oudste oasesteden van het Midden-Oosten.
• Vandaag is het de hoofdstad van Syrië.
• Vanuit Constantinopel: 'de poort naar het Oosten'.
• Voor handelaars van de zijderoute: 'de poort naar het Westen'.
• Voor bedevaarders naar Mekka: laatste stop naar het Zuiden. 

Kenmerken:

In de middeleeuwen had Damascus een bloeiende ambachtelijke industrie:

• Beroemd om de ambacht van    zwaardenmakers
  
• Parfum
• Textiel = damast = vorm van textiel dat naar de stad vernoemd was omdat er in Damascus een speciale soort weeftechniek werd gebruikt.

Soek:  Arabische markt meestal in openlucht, waar de prijzen worden onderhandeld.  

Bron: weven van Damast in het Deutsches Damast- Und Frottiermuseu

Lees document 1 en beantwoord de volgende vraag; Wat was een chans en welke functie(s) vervulde het?

1,5 punten

Lees document 1 en beantwoord de volgende vraag; Welke winkels en welke producten waren er allemaal aanwezig op de Soek van Damascus? Wat gaven die producten weer?

1,5 punten

B) Boekhara en Samarkand 'Parels van de zijderoute'

Boekhara

Situering: 

Middeleeuwse stad in Centraal-Azië (langs de zijderoute).

De stad ligt in het hedendaagse Oezbekistan ten noorden van Iran

Kenmerken:

Meesters in decoratie en baksteen

Bekend voor zijn blauwe koepels

Bron: Mir-i-Arab Madrasa, Unesco Website

Samarkand 

Situering:

Aziatische binnenland

De stad ligt in het hedendaagse Oezbekistan ten noorden van Iran (dichtbij Boekhara).

Kenmerken:

• Het stond bekend om zijn blauwe koepels en tegels
• Gelegen aan rivier waar waterwielen de oevers overstroomde
• Terrassen en zitbanken langs de oevers 

Bron: Pionier 3

Reisverslag van Ibn Batuta

Ibn Batuta

• Marokkaanse wereldreiziger
• In de 14de eeuw reisde hij de bekende wereld af van West-Europa tot China
• In één van zijn reisverslagen gaf hij een omschrijving van Samarkand. 

Opdracht: Lees doc. 4 + beantwoord de vraag op de volgende slide. 

 

Bron: Pionier 3

Hoe beschreef Ibn Batuta Samarkand in zijn reisverslag? Wat was er langs de stad gelegen en waarvoor gebruikten de stedelingen het?

1,5 punten

C) Karakorum 'De trots van de Mongoolse steppen'

De Mongolen

Mongolen:

Nomaden: bevolkingsgroepen die geen vaste woonplaats hadden en rondtrokken. 

Steppevolkeren: verzamelnaam voor nomadische bevolkingsgroepen uit Centraal-Azië.  

Mongoolse rijk:

Vereniging van de Mongoolse stammen door Djengis Khan. Na de vereniging startte de Mongoolse veroveringen van Centraal-Azië tot in China. 

Na de dood van Djengis Khan in 1227 werd het Mongoolse rijk verdeeld onder zijn vier zonen. 

Bekijk kaart van de Mongoolse veroveringen op de volgende slide of in jullie werkboek op p. 159.  

kaart van veroveringen

Karakorum

Situering:

• Gelegen op grensgebied Pakistan, India, Afghanistan en China. 

Kenmerken:

• Administratieve hoofdstad van het Mongoolse Rijk. 
• Geen grote stad omdat de Mongolen van nature geen stadsmensen waren.
• Handel in blauw/wit porselein

Bron: Pionier 3

Willem van Rubroek

Opdracht:

Lees Doc. 7: 'Het reisverslag van 

Willem van Rubroek'.

Hoe omschreef Willem van Rubroek de indeling van de stad Karakorum? Wat kenmerkte deze indeling? 

 

Hoe omschreef Willem van Rubroek de indeling van de stad Karakorum? Wat kenmerkte deze indeling?

2,5 punten

D) Chinese steden 'De grootste ter aarde'

Chinese steden 

Doc 10:  Hedendaagse schrijver Lucas Catharina over de Chinese steden

Situering:

• Einde van de zijderoute in Xian. 

Kenmerken:

• Grootste van zijn tijd
• Onderverdeeld in verschillende wijken (administratie en ambachtslieden)
• Sterk centraal gezag over de steden vanuit de administratie
• Restaurants, theehuizen, bordelen, bars 
• Belangrijkste producten = zout en thee

Bron: Pionier 3

Sterke centrale macht:

Economisch vlak

Staatsmonopolie over thee en zout. Dat betekende dat de staat de volledige controle had en alle opbrengsten kreeg.

Bars en bordelen werden door de staat uitgebaat en de opbrengsten daarvan waren voor de schatkist.

Er werd papierengeld gebruikt door de Chinezen doorheen de 12de eeuw. 

Politiek vlak 

Volledige bestuur van de stad door ambtenaren klasse.

Ambachtslui werden ook gecontroleerd door de staat. Zij betaalden belastingen en moesten diensten leveren aan de staat. 

weinig vrijheden en veel staatscontrole voor de steden

Papiergeld

In de 12de eeuw werd er in China al gebruik gemaakt van papiergeld.

Dit eindigde omdat de overheid geld bleef bijdrukken waardoor het zijn waarde verloor. 

Bron: Storia 3 p. 80

Kunstvoorwerpen

Buitenlandse handelaars hadden vooral interesse in Chinese kunstvoorwerpen. 

• Groen/geglazuurde vazen
• Neksteun (keramiek)

Chinezen stonden bekend voor hun keramiek. 

Bron: Storia 3 p. 80

4) Belang van de steden van de zijderoute 

De steden waren plaatsen waar de handelaars van de zijderoute hun goederen konden verhandelen en waar ze zelf konden overnachten. 

De steden waren plaatsen van interculturele contacten:

• Het waren ontmoetingsplaatsen tussen de verschillende culturen en godsdiensten. 
• De interactie tussen de culturen was geen eenrichtingsfenomeen, de verschillende culturen gingen elkaar beïnvloeden. Bijvoorbeeld: wanneer China werd veroverd door de Mongolen behielden zij de werking van de Chinese politiek. 

5) Vergelijking de steden binnen en buiten Europa 

Bron: gravensteen = middeleeuwse burcht in Gent (stad binnen Europa)

Bron: paleis in Samarkand (stad van de zijderoute en buiten Europa)

Overeenkomsten tussen de steden

• Gelegen aan rivier (bron van water)
  
• Indeling in stadswijken
  
• Een wirwar van kleine straatjes in de steden
• Omwalling van de stad
  
• Aanwezigheid van kooplieden/handelaars
  
• Aanwezigheid van ambachtslieden

Verschillen tussen de steden

• Moskee of Boeddhistische tempel Versus kerken en kathedralen
  
• Specerijen winkels
  
• Kamelen
  
• Stad van de Islam Versus stad van het Christendom
  
• Sterke staatscontrole: uitgebreide administratie Versus steden streden voor autonomie (=zelfbestuur)
• Steden waren kruispunt van culturen (Oost en West) Versus steden lagen eerder in periferie

Vragen

Als er bepaalde onderdelen van de les onduidelijk waren, is er de mogelijkheid om vragen te stellen op vrijdag 26 februari. 

We zullen vrijdag 26 februari ook samen de leerstof actief inoefenen door middel van opdrachten. 

In welke stad van de zijderoute zou jij als middeleeuwse wereldreiziger het liefst een tijd willen verblijven? Verklaar je antwoord kort.