KL3P5 TIJDSCHRIFT, uiteenzetting

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

KL3P5 TIJDSCHRIFT: 

de uiteenzetting 

Lesdoel 

Aan het eind van deze les weet je wat de verschillen zijn tussen de uiteenzetting en het betoog en weet je wat er in de inleiding van een uiteenzetting moet staan.

Informeren of overtuigen?

Op de volgende slides staan korte omschrijvingen van situaties. Hieruit kun je het tekstdoel afleiden.

Geef per omschrijving aan welk tekstdoel de schrijver gebruikt.

Je leest een artikel in de schoolkrant van een medeleerling. Hij vindt dat het dragen van uniformen verplicht moet worden op Sorghvliet en geeft hier drie argumenten voor.

1. informeren
2. overtuigen

Je krijgt in je mail een bericht van MacDonald's met daarin een aanbieding voor twee McFlurry's voor de prijs van één.

1. informeren
2. overtuigen

Je leest in de Quest een interessant artikel over hoe een vulkaanuitbarsting kan ontstaan.

1. informeren
2. overtuigen

Je vraagt aan een vriend of hij je kan uitleggen waarom je Fortnite niet meer kan downloaden in de appstore.

1. informeren
2. overtuigen

Je wil graag meer zakgeld. Je bereidt je redenen voor je vraag goed voor en vraagt tijdens het avondeten aan je ouders om een verhoging.

1. informeren
2. overtuigen

De uiteenzetting

In een uiteenzetting geeft de schrijver uitleg over een onderwerp. Hij legt bijvoorbeeld uit hoe iets in elkaar zit, hoe iets werkt of hoe iets gebruikt moet worden. De schrijver geeft nooit zijn mening in een uiteenzetting.

Tekstsoort: uiteenzetting

Tekstdoel: informeren

Achtergrondartikel (uiteenzetting)

Bij een achtergrondartikel is de vraag niet: Wat is er gebeurd?

Maar: Hoe is het gebeurd? (Waarom? En wat zijn de gevolgen?)

Voorbeeld: Op Prinsjesdag wordt het financiële beleid van het kabinet voor het nieuwe jaar bekend gemaakt. (doel: informeren)

In een nieuwsartikel (doel:informeren) hierover wordt beschreven wat er met Prinsjesdag bekend is gemaakt.

In een achtergrondartikel (uiteenzetting, doel: informeren) hierover wordt beschreven hoe het kabinet tot deze keuzes is gekomen.

Het schrijfdoel van een uiteenzetting is:

1. Informeren
2. activeren
3. Overtuigen
4. Amuseren

In een uiteenzetting komt nooit meningen van de schrijver voor:

1. Waar
2. Niet waar

Een belangrijk kenmerk van de uiteenzetting is dat deze altijd .... is

1. Interessant
2. Objectief
3. Subjectief
4. Overtuigend

Uiteenzetting of betoog?

Op de volgende slides staan korte omschrijvingen van de inhoud van een tekst. Hieruit kun je de tekstsoort afleiden.

Geef per omschrijving aan van welke tekstsoort de schrijver waarschijnlijk gebruik heeft gemaakt.

In opdracht van een bierproducent ontwerpt een reclamebureau een paginagrote advertentie voor een studentenblad om hun nieuwe biermerk te promoten.

1. betoog
2. uiteenzetting

Een natuurkundige legt in een jongerenblad uit hoe een regenboog ontstaat.

1. betoog
2. uiteenzetting

Tijdens de kerstdagen heeft een Amsterdamse journalist een week meegereisd met een familie op ski-vakantie. Voor de krantenlezer geeft hij zijn indrukken van een weekje skiën weer in een beschrijving van die week.

1. betoog
2. uiteenzetting

Een bezoeker van een dierentuin in Amsterdam legt in een ingezonden brief uit waarom hij het belachelijk vindt dat de dieren niet door bezoekers mogen worden gevoerd.

1. betoog
2. uiteenzetting

De schrijver vertelt in tekst A over het bestaan en de ontwikkelingen van het ruimteprogramma van NASA.

1. betoog
2. uiteenzetting

De schrijver waarschuwt artsen en zegt in tekst C van mening te zijn dat nogal wat artsen helaas onvoldoende doorzien dat er grote beperkingen zijn in het zorgsysteem.

1. betoog
2. uiteenzetting

De schrijver wijst in tekst E op de verschillende mogelijkheden van alternatieve geneeswijzen.

1. betoog
2. uiteenzetting

Uiteenzetting

Betoog

Tekstdoel = informeren

Tekstdoel = informeren

In de inleiding wordt de mening van de schrijver duidelijk.

De tekst is subjectief.

De tekst is objectief.

In de kern staat de mening van de schrijver, met argumenten

In de kern staan feiten met uitleg.

Tekststructuur =
standpunt-argument

Tekststructuren kunnen zijn:
vraag – antwoord

verschijnsel – verklaring

probleem-oplossing

vroeger – nu (-toekomst)

In de inleiding wordt het onderwerp genoemd.

De inleiding van de uiteenzetting

Zou dit de inleiding
van een uiteenzetting
kunnen zijn?

1. ja
2. nee

Inleiding

Slot

anekdote / voorbeeld

conclusie

aanleiding / actualiteit

stukje geschiedenis

advies

hoofdgedachte

toekomstverwachting

vragen stellen

samenvatting

Welke manier van
inleiden is hier
gebruikt?

1. stukje geschiedenis
2. actualiteit/aanleiding
3. anekdote/voorbeeld
4. stellen van vragen

Welke manier van
inleiden is hier
gebruikt?

1. stukje geschiedenis
2. actualiteit/aanleiding
3. anekdote/voorbeeld
4. stellen van vragen

Welke manier van
inleiden is hier
gebruikt?

1. stukje geschiedenis
2. actualiteit/aanleiding
3. anekdote/voorbeeld
4. stellen van vragen

Welke manier van
inleiden is hier
gebruikt?

1. stukje geschiedenis
2. actualiteit/aanleiding
3. anekdote/voorbeeld
4. stellen van vragen

Welke manier van
inleiden is hier
gebruikt?

1. stukje geschiedenis
2. actualiteit/aanleiding
3. anekdote/voorbeeld
4. stellen van vragen

Ik weet nu hoe de inleiding van een uiteenzetting eruitziet en hoe ik een inleiding van een uiteenzetting moet schrijven.

1. ja
2. nee
3. zo ongeveer

Dus: waar voldoet een goede inleiding van een uiteenzetting aan?

Wat zijn de kenmerken van een uiteenzetting?

Uiteenzetting

• Tekstdoel = informeren
• Objectief
  
• In de kern staan feiten met uitleg.
• In de inleiding wordt het onderwerp genoemd.
• Tekststructuren kunnen zijn:
  vraag – antwoord
  verschijnsel – bespreking
  vroeger – nu
  oorzaak – gevolg
  
  
  

Betoog

• Tekstdoel = overtuigen
• Subjectief
• In de kern staat de mening van de schrijver, met argumenten
• In de inleiding wordt de mening van de schrijver duidelijk.
• Tekststructuur = standpunt-argument
  
  
  

Lesdoel behaald?
Ik weet wat de verschillen zijn tussen een uiteenzetting en een betoog.

1. Ja
2. Nee

Tot slot: Wat heb je deze les geleerd?

Klaar?

1. Kijk in de padlet naar de onderwerpen voor de uiteenzetting. 

2. Kies een onderwerp uit waarover je gaat schrijven en ga (in de Krantenbank) op zoek naar artikelen over dat onderwerp. 3. Selecteer welke artikelen je gaat gebruiken en lees ze door.

4. Maak een schrijfplan voor je uiteenzetting (zie CR) én noteer welke bron je waar gaat citeren.