V4 - T2: BS3 Hormonale regeling 3-11

hormonale regeling man/ vrouw en menstruatiecyclus
V4
Thema 2
Voortplanting
1 / 42
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 42 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

hormonale regeling man/ vrouw en menstruatiecyclus
V4
Thema 2
Voortplanting

Slide 1 - Slide

Wat zijn belangrijke verschillen tussen mitose en meiose? Schrijf dit in een aantal steekwoorden voor jezelf op bij het volgende filmpje. 

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Video

Leerdoelen
  • Je kunt het doel van hormonen beschrijven
  • Je kunt uitleggen hoe hormonen door het lichaam worden vervoerd
  • Je kunt beschrijven wat het nut en doel is van negatieve terugkoppeling
  • Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting bij de vrouw hormonaal geregeld is

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Slide

succescriteria
  • je kunt de definitie van de  begrippen (ook uit BS4) uitleggen: hypofyse, hypothalamus, gonadotropine-‘releasing’-hormonen, FSH, LH, receptoreiwitten, oestrogenen, negatieve terugkoppeling, positieve terugkoppeling, gele lichaam, progesteron, baarmoederslijmvlies, geboorte, weeën, ingedaald, prostaglandinen, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, prolactine, melkklieren

  • je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
  • je hebt de opdrachten van BS3. gemaakt en nagekeken, met ruim voldoende resultaat
  • je begrijpt de binastabellen 86C, 89A en 89C

Slide 7 - Slide

hormoonklier
bloed
doelwitorgaan
een orgaan dat een hormoon produceert en secreteert. Hormoon=signaalstof
een hormoon wordt ALTIJD afgegeven aan het bloed. Via het bloed wordt het hormoon vervoerd
het doelwitorgaan is opgebouwd uit cellen die specifiek reageren op het hormoon. Dit hormoon beïnvloedt zo de werking van dit orgaan

Slide 8 - Slide

hypothalamus
hypofyse
ovaria
testes
De hypothalamus is onderdeel van de hersenen en stuurt alle andere organen aan
mbv een hormoon zet de hypothalamus de hypofyse aan tot het aanmaken van hormonen
Deze hormonen sturen de geslachtsorganen aan en ook die maken weer hormonen.
De hormonen uit de geslachtsorganen zorgen voor secundaire geslachtskenmerken en gametogenese
De ontstane hormonen geven feedback aan de hypothalamus

Slide 9 - Slide

hormonale start pubertijd 
Hypothalamus = hersengebied, stuurt hypofyse aan met GnRH
Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit:
De hypofyse produceert  
FSH (follikel stimulerend hormoon)
LH (luteïniserend hormoon).

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

Anatomie Teelbal

Slide 12 - Slide

Hormonale regeling bij de man
GnRH
Gonadotropin releasing hormone
hormoonklier: hypothalamus
doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus
hypofyse
testes
GnRH
FSH
LH
FSH
Follikel stimulerend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen van Sertoli

Cellen van Sertoli
- stimuleren spermatogenese
Cellen van Leydig

 
Testosteron
LH
Luteiniserend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen van Leydig

Testosteron
hormoonklier: teelbal (c.v. Leydig)
- stimuleren sec. gesl. kenmerken
- stimuleren spiergroei
- stimuleren libido
- negatieve terugkoppeling

Slide 13 - Slide

Hormonale regeling bij de man
GnRH
Gonadotropin releasing hormone
hormoonklier: hypothalamus
doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus
hypofyse
testes
GnRH
FSH
LH
FSH
Follikel stimulerend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen van Sertoli

Cellen van Sertoli
- stimuleren spermatogenese
Cellen van Leydig

 
Testosteron
LH
Luteiniserend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen van Leydig

Testosteron
hormoonklier: teelbal (c.v. Leydig)
- stimuleren sec. gesl. kenmerken
- stimuleren spiergroei
- stimuleren libido
- negatieve terugkoppeling

Testosteron

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Slide

Hormonale regeling bij de vrouw
GnRH
Gonadotropin releasing hormone
hormoonklier: hypothalamus
doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus
hypofyse
ovaria
GnRH
FSH
LH
FSH
Follikel stimulerend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: ovaria

- rijp en groei follikel/eicel
ovulatie
ontwikkeling geel lichaam
oestrogeen

LH
Luteiniserend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen: ovaria

oestrogeen
aangroeien baarmoederslijmvlies
ontwikkeling sec. geslachtskenm

progesteron
verkliering baarmoederslijmvlies


progesteron

Slide 16 - Slide

Hormonale regeling bij de vrouw
GnRH
Gonadotropin releasing hormone
hormoonklier: hypothalamus
doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus
hypofyse
ovaria
GnRH
FSH
LH
FSH
Follikel stimulerend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: ovaria

- rijp en groei follikel/eicel
ovulatie
ontwikkeling geel lichaam
oestrogeen

LH
Luteiniserend hormoon
hormoonklier: hypofyse
doelwitorgaan: cellen: ovaria

oestrogeen
aangroeien baarmoederslijmvlies
ontwikkeling sec. geslachtskenm

progesteron
verkliering baarmoederslijmvlies


oestrogeen  
progesteron
progesteron

Slide 17 - Slide

hormonale regeling 
man                        vrouw

Slide 18 - Slide

Menstruatiecyclus
BINAS 86C
Gemiddeld 28 dagen
dag 1  = eerste dag van menstruatie
dag 14 = ovulatie (verschilt per vrouw)

dag 5 - 14: folliculaire fase
onder invloed van FSH rijpt follikel en eicel
oestrogeen wordt afgegeven: stimuleert diktegroei baarmoederslijmvlies

dag 14 - 28: luteale fase
onder invloed van LH-piek vindt ovulatieplaats
restant follikel --> geel lichaam (door LH)
baarmoederslijmvlies verkliert door progesteron

dag 1 - 4: menstruatie
geel lichaam vervalt: geen progesteron productie meer
baarmoederslijmvlies wordt afgestoten

Slide 19 - Slide

Dag 1: start menstruatie.

FSH stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Lage concentratie oestrogenen remmen de afgifte van LH en FSH

Slide 22 - Slide

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen juist  LH en FSH

-> piek in LH en FSH

Slide 23 - Slide

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Slide 24 - Slide

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

Slide 25 - Slide

geen zwangerschap: gele lichaam verschrompelt en geeft geen progesteron meer af:
LH en FSH worden niet meer geremd

Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Slide 26 - Slide

Omschrijf de zin "aanzetten tot secretie van testosteron" in je eigen woorden

Slide 27 - Open question

vruchtbaarheid mannen
betrokken hormonen:
LH
FSH
testosteron

let op: negatieve terugkoppeling

Slide 28 - Slide

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide

vruchtbaarheid vrouwen
betrokken hormonen:

LH
FSH
oestrogenen
progesteron

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Leerdoelen
  • Je kunt het doel van hormonen beschrijven
  • Je kunt uitleggen hoe hormonen door het lichaam worden vervoerd
  • Je kunt beschrijven wat het nut en doel is van negatieve terugkoppeling
  • Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting bij de vrouw hormonaal geregeld is

Slide 33 - Slide

Aan de slag
Opdr. 20 - 24
neem samenvatting  BS3 (blz 119) goed door
klaar? lees BS 4

Slide 34 - Slide

Slide 35 - Video

Rijpen nieuwe eicel
Eisprong
Eicel sterft
Rijpen nieuwe eicel
Menstruatie
Baarmoederslijmvlies wordt dikker
Menstruatie

Slide 36 - Drag question

In het diagram is de totale concentratie van de hormonen FSH + LH per etmaal in de urine van een vrouw weergegeven.

Er zijn drie perioden: P, Q, R en S. Tijdens welke periode is de concentratie oestradiol in het bloed het hoogst?

A
Periode P
B
Periode Q
C
Periode R
D
Periode S

Slide 37 - Quiz

Bij vrouwen treden veranderingen op van de lichaamstemperatuur in verband met de menstruatiecyclus. Bij de ovulatie stijgt de lichaamstemperatuur licht.
Hiernaast is de lichaamstemperatuur van een vrouw van 10 april tot 10 mei weergegeven.

Op welke dag in april of mei begon haar menstruatie?
A
23 april
B
7 mei
C
15 april
D
17 april

Slide 38 - Quiz

Als een stel niet zwanger kan worden, kunnen eicellen die buiten het lichaam zijn bevrucht ingebracht worden in de baarmoeder en zal zich innestelen in het baarmoederslijmvlies.

Welk hormoon zorgt er vervolgens voor dat het ingenestelde embryo niet met het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten?
A
FSH
B
LH
C
Oestradiol
D
Progesteron

Slide 39 - Quiz

Waar vindt dit proces plaats?
A
eileider
B
ovarium
C
testis
D
baarmoeder

Slide 40 - Quiz

In de afbeelding is een menstruatiecyclus weergegeven die 28 dagen duurt. De letters M, N, O en P geven bepaalde fasen in deze cyclus aan. Verder is de groei van het baarmoederslijmvlies weergegeven.

In welke van de fasen M, N, O en P is het in deze cyclus het geel lichaam aanwezig?
A
Fase M
B
Fase N
C
Fasen M en N
D
Fasen M, N, O en P

Slide 41 - Quiz

menstruatie
ovulatie
progesteron
oestrogeen
gele lichaam
eierstok
follikel

Slide 42 - Drag question