H6 - elasticiteiten

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

leerdoelen

• Je begrijpt wat externe effecten (ook wel externe kosten) zijn
• Wat is een elasticiteit en hoe kun je die berekenen?
• Wat is het verschil tussen elastische en inelastische vraag?
• Wat is het verschil tussen primaire en luxe goederen
• Wat is het verschil tussen complementaire en substitutiegoederen

externe kosten

Negatieve effecten voor de maatschappij van het gebruik of produceren van een product die niet in de prijs van een product zijn meegerekend en dus door de belastingbetaler moeten worden betaald. Bijvoorbeeld milieuverontreiniging. 

elasticiteit

De elasticiteit is een getal dat weergeeft hoe de waarde van twee verschillende economische  grootheden op elkaar reageren. 

Bijvoorbeeld: als de prijs met 1% stijgt, dan zal de vraag naar het product met 2% dalen. 

Formule van elasticiteit

                              procentuele verandering van het gevolg

        --------------------------------------------------------------

                              procentuele verandering van de oorzaak

voorbeelden van elasticiteiten

• prijselasticiteit: relatie tussen de prijs en de gevraagde hoeveelheid
• inkomenselasticiteit: relatie tussen het inkomen en de gevraagde hoeveelheid
• kruiselingse elasticiteit: relatie tussen de prijs van het ene goed en de gevraagde hoeveelheid van een ander goed

Prijselasticiteit van de vraag

                   procentuele verandering van de gevraagde hoeveelheid

 Ev =         --------------------------------------------------------------

                                        procentuele verandering van de prijs

Qv = -500P + 80.000, p = 100

voorbeeld: Qv = -500P + 80.000, Wat is de prijselasticiteit bij een prijs van 100?

stap 1	Bereken Qv bij een prijs van 100	Qv = -500 x 100 + 80.000 = 30.000
stap 2	Verhoog de prijs met een willekeurig percentage. Bijvoorbeeld 50%.	P was 100. P wordt 150. Dus P stijgt met 50%.
stap 3	Bereken Qv bij de nieuwe prijs.	Qv = -500 x 150 + 80.000 = 5.000
stap 4	Bereken met hoeveel procent Qv is gewijzigd.	(5000 - 30.000)/30.000 * 100 = -83,3%
stap 5	Bereken de elasticiteit (gevolg/oorzaak)	-83,3/50 = -1,67

Qv = -500P + 80.000
De prijs daalt van 100 naar 80
Wat is de prijselasticiteit van de vraag?

1. Hetzelfde als zojuist, dus -1,67
2. Niet hetzelfde als zojuist, maar je kunt het niet uitrekenen
3. -1,7
4. +1,7

Uitwerking

Qv = -500P + 80.000

Bij P = 100, Qv = -500 x 100 + 80.000 = 30.000

Bij P = 80, Qv =  = -500 x 80 + 80.000 = 40.000

verandering Qv = (40.000 - 30.000)/30.000 * 100% = 33,3%

verandering P = (80 - 100)/100 = -20%

Dus Ev = 33,33/-20 = -1,7

Bij elke prijs is de
prijselasticiteit anders.

1. waar
2. niet waar

Waarom is de prijselasticiteit
van de vraag een negatief verband?

prijs: van 9 naar 9,45 euro
afzet: van 5000 naar 4600 stuks
De prijselasticiteit van de vraag is:

1. groter dan of gelijk aan 1
2. tussen de 0 en 1
3. kleiner dan -1
4. tussen de 0 en -1

uitwerking

prijswijziging: (9,45 - 9)/9 * 100% = +5%

hoeveelheid wijziging: (4600-5000)/5000 * 100% = -8%

Ev = -8/5 = - 1,6

Ev = -0.8, Qv = 400.000, P = 600

Hoeveel moet de prijs worden 

om Qv te laten stijgen naar 480.000?

Ev = -0.8, Qv = 400.000, P = 600
Hoeveel moet de prijs worden
om Qv te laten stijgen naar 480.000?

1. 450
2. 480
3. 504
4. 547

uitwerking

De vraag verandert met (480000-400000/400000) * 100% = +20%.

Ev = -0,8

Dus -0,8 = +20%/prijswijziging

prijswijziging = 20/-0,8 = -25%

Nieuwe prijs is: 0,75 * 600 = 450 euro

Hoe sterk reageert de vraag

elastische vraag

Ev groter dan 1 of kleiner dan -1. Oftewel de vraag verandert sterker dan de prijs. 

inelastische vraag

De Ev ligt tussen de -1 of de 1. De vraag verandert minder sterk dan de prijs. 

volkomen inelastische vraag

De Ev = 0. De vraag verandert niet bij een prijswijziging. 

elasticiteit en de omzet

Bij een elastische vraag zal een prijsverhoging leiden tot een omzetdaling en een prijsverlaging tot een omzetdaling. 

Bij een inelastische vraag zal een prijsverhoging leiden tot een omzetstijging en een prijsverlaging tot omzetdaling. 

dus:

elastisch: effect op omzet in andere richting

inelastisch: effect op omzet in dezelfde richting

Stel Ev = 1,8.
Wat gebeurt er met
de omzet bij een prijsdaling?

1. Kun je niet zeggen want je weet de P en Q niet
2. De omzet zal stijgen
3. De omzet zal dalen

elasticiteit en omzet

De elasticiteit is 1,8. Dus de vraag is elastisch. Dat betekent dat bij een prijsdaling de vraag harder zal stijgen. Per saldo zal de omzet stijgen. 

primaire en luxe goederen

primaire goederen

Goederen die je niet kunt missen, ze vervullen een eerste levensbehoefte. Zoals eten. 

luxe goederen

Goederen die niet noodzakelijk zijn voor ons levensonderhoud. Bijvoorbeeld een luxe horloge. 

I: de vraag naar een primaire goed is prijs elastisch
II: de vraag naar een luxe goed is prijs inelastisch

1. I en II zijn juist
2. I is juist, II onjuist
3. I is onjuist, II is juist
4. I en II zijn onjuist

Samengevat

• Ev > 1, elastische vraag, omzet stijgt bij prijsdaling
• Ev = 0, volkomen inelastisch, omzet blijft gelijk bij prijsdaling
• 0 > Ev >1, inelastische vraag, omzet daalt bij prijsdaling
• Primaire goederen: inelastische vraag
• Luxe goederen: elastische vraag

Stel de EV = -0,5. P is 10, Q =10. P wordt 9 euro. Met hoeveel procent wijzigt de totale omzet?

1. 10%
2. -10%
3. -5,5%
4. 5,5%

Uitwerking

Ev = -0,5

P was 10 en wordt 9. Dus de prijs daalt met 10%. 

-0,5 = X/-10%, dus X = -0,5 * -10% = 5. De hoeveelheid stijgt met 5%. Oftewel Q wordt 1,05 * 10 = 10,5

De omzet was 10 * 10 = 100 euro

De omzet wordt 9 * 10,5 = 94,50 euro

De omzet daalt dus met (94,50 - 100)/100 * 100% = -5,5%

Stel de Ev = -1,5. P = 500 en Q = 750. Met hoeveel procent wijzigt de omzet als P daalt naar 450 euro?

1. -3,5%
2. +3,5%
3. +4,5%
4. -4,5%

Uitwerking

P daalt van 500 naar 450. Dus de verandering van P is: (450 - 500)/500* 100% = -10%. 

De Ev = -1,5. Dus -1,5 = X/-10% Dus X = -1,5 * -10 = 15. Oftewel Q stijgt met 15%. Q was 750 euro en wordt dus 1,15 * 750 = 862,50 euro. 

De omzet was: 500 * 750 = 375.000 euro. De omzet wordt 450 * 862,50 = 388.125. 

De omzet stijgt met (388.125-375.000)/375.000 * 100% = +3,5%

Complementair en substitutie 

De kruiselingse prijselasticiteit van complementaire goederen is negatief. Als de prijs van koffie duurder wordt, zal de vraag naar suiker en melk dalen. 

De kruiselingse prijselasticiteit van substitutiegoederen is positief. Als de prijs van koffie duurder wordt, zal de vraag naar thee stijgen. 

Wat meet je met de kruislingse elasticiteit?

1. Het verband tussen de prijs van product A en de vraag naar product A.
2. Het verband tussen de vraag naar product A en het inkomen.
3. Het verband tussen het aanbod van product A en het inkomen.
4. Het verband tussen de prijs van product A en de vraag naar product B.

De kruislingse elasticiteit is -1,4.
Bewering: “Het gaat hierbij om complementaire goederen. “

1. De bewering is juist, want de kruiselingse elasticiteit is negatief.
2. De bewering is juist, want kruiselingse elasticiteit is kleiner dan -1.
3. De bewering in onjuist, want bij complementaire goederen is elasticiteit positief
4. De bewering is onjuist, want bij complementaire goederen is elasticiteit groter dan 1

Welk van deze producten hebben een positieve kruislingse elasticiteit?

1. De fiets en het ijs van de AH
2. Ben & Jerry en Hertog Jan ijs
3. De fiets en de fietspomp
4. Schiet mij maar in de kerstverlichting, geen idee

Inkomenselasticiteit

De inkomenselasticiteit wordt weer op dezelfde manier berekend:

Ey = verandering hoeveelheid/verandering inkomen

De verandering inkomen is hier de oorzaak (onder de streep), de verandering hoeveelheid is hier het gevolg (boven de streep). 

Primair en luxe goederen

primair goed

Noodzakelijk voor je levensonderhoud, lage inkomenselasticiteit. Ook bij een inkomensdaling blijf je het kopen. Voorbeeld: brood. 

luxe goed

nice to have, hoge inkomenselasticiteit. Bij een inkomensdaling zul je snel minder kopen. Voorbeeld: luxe auto. 

Inferieure en status goederen

inferieur goed

Goederen met een negatieve inkomenselasticiteit: als je meer gaat verdienen, koop je minder. Voorbeeld: merkloze schoenen. 

status goed

Een goed waar meer van wordt gevraagd als de prijs stijgt. Bijvoorbeeld kunst. 

drempel en verzadigingsinkomen

drempel inkomen

Luxe goederen hebben een drempel inkomen: je koopt het goed pas als je een bepaald inkomen hebt bereikt. 

verzadigingsinkomen

Primaire goederen hebben een verzadigingsinkomen. Vanaf dat inkomen geef je niet meer uit aan primaire goederen. 

1. A = primaire, B = inferieur, C = luxe
2. A = inferieur, B = luxe, C = primair
3. A = luxe, B = luxe, C= inferieur

Inkomen stijgt met 5%, de vraag stijgt met 7%. Hoeveel is de inkomenselasticiteit?

1. 0,71
2. 0,98
3. 1,02
4. 1,4

uitwerking

Ey = 7%/5% = 1,4

Qv = -50P + 0,02Y + 80
P = 8, Y = 25.000.
Wat is de inkomenselasticiteit als Y wijzigt naar 24.000?

1. 2,75
2. 3,12
3. 2,6
4. 4,8

Statusgoederen zijn goederen waarvan de vraag stijgt als de prijs stijgt. Bijvoorbeeld kunst.

1. Ev van statusgoederen is negatief.
2. Ey van statusgoederen is negatief.
3. Ey van status goederen is positief.

Uitwerking

Qv = -50P + 0,02Y + 80, P = 8, Y = 25.000

Qv = (-50 x 8) + (0,02 x 25.000) + 80 = -400 + 500 + 80 = 180

Y daalt van 25.000 naar 24.000. De nieuwe Qv wordt dan: 

(-50 x 8) + (0,02 x 24.000) + 80 = -400 + 480 + 80 = 160

Wijziging Y = (24000 - 25000)/25000 * 100% = -4%

Wijziging Q = (160-180)/180 * 100% = -11%

Ey = -11/-4 = 2,75

Ik begrijp het verschil tussen primaire, luxe en inferieur goederen

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp kruiselingse elasticiteit

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp dat de kruiselingse elasticiteit van complementaire goederen negatief is

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp dat de kruiselingse elasticiteit van substitutiegoederen positief is

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp inkomenselasticiteit

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp het verschil tussen
inelastisch en elastische vraag

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp dat een primair goed prijs inelastisch is en een luxe goed prijs elastisch

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp dat bij een elastische vraag een prijsverhoging zorgt voor een omzetdaling

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp dat bij een inelastische vraag een prijsverhoging zorgt voor een omzetstijging

😒🙁😐🙂😃