De Romeinen: brood en spelen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Brood en spelen 

Brood en spelen 

Lesdoel

Hoe leefden mensen in de stad Rome?

Programma

terugkoppelen

start uitleg 

afronden

huiswerk 

Het overnemen van de Romeinse gebruiken en cultuur heet ..

1. Imperium
2. Romanisering

Wat is geen voorbeeld van Romanisering?

1. Latijn leren
2. Jupiter vereren
3. Een toga dragen in plaats van een broek
4. Alle antwoorden zijn voorbeelden van romanisering

Bekijk de bron en kies het juiste antwoord.

De limes vormde een tijd lang de grens van het Romeinse Rijk.

➤Is op de afbeelding de limes aangegeven?

Gebruik de bron

1. Ja, de limes is de grens tussen het gele en het groene gebied.
2. Ja, de limes is de grens tussen het groene en rode gebied.
3. Nee, de limes is niet op de afbeelding aangegeven.

bekijk het plaatje wat zie je hier

1. Forum Romanum
2. Plaza Romulus
3. Pantheo
4. Vaticaan

Lees bron 8 op blz 48 en beantwoord de vraag: waardoor verloren de Romeinen deze slag?

De Romeinse samenleving

Het Romeinse Rijk is een agrarisch-stedelijke samenleving: de meeste mensen leven op het platteland. Toch heeft de stad Rome rond het jaar 100 n. Chr. ongeveer 1 miljoen mensen.  De verschillen tussen de Romeinen zijn groot: slechts een klein aantal leeft in grote luxe, terwijl de meesten het zwaar hebben.

Wat weet jij eigenlijk van de
Romeinse samenleving?

De elite

Rijke romeinen

                       Proletariërs 

                    Slaven

       De grootgrondbezitters

• Rijke mensen zijn vaak grootgrondbezitter. 
  
• Meestal wonen ze in villa’s, omdat het in Rome vooral ’s zomers veel te warm, te vol en te vies is. 

               Proletariërs

• Proletariërs zijn arme Romeinen die vrijwel niets hebben. 
  
• Soms zijn zij boeren geweest die niet konden concurreren tegen de   grote boerderijen. 
• Komt van proles (kinderen): 'het enige dat zij hebben zijn hun   kinderen.' 
• Toch zijn ze erg belangrijk voor rijke Romeinen: 
• Ze mogen namelijk stemmen en kunnen rijke Romeinen machtig   maken.
  

De huizen van proletariërs hadden geen eigen toiletten. Je moest dan naar dit soort openbare toiletten in Rome: gezellig met z'n allen roddelen terwijl je je behoeften doet. Echt schoon was het allemaal niet: uit recent onderzoek werd duidelijk dat het enorme bron van parasieten en infecties.

Privé-toiletten kwamen pas later, en alleen voor mensen die dat konden betalen. 

                      Slaven

• Slavernij was bij de Romeinen heel normaal. 
• Slaaf werd je bijvoorbeeld omdat jouw land was veroverd, of omdat   je, je schulden niet kon betalen of als slaaf geboren. 
• Er waren veel slaven in Rome: 
• Van de miljoen inwoners waren ongeveer 400.000 slaven!

Twee oude slaven schenken wijn voor hun meesters. Verder twee jonge slaven. De linker draagt water en handdoeken; de rechter een mand met bloemen.

• Het werk dat slaven deden was heel verschillend: van zwaar werk in   de mijnen, tot leraar voor de kinderen van Rijke Romeinen. 
• Vooral Griekse slaven werden voor dat laatste veel gebruikt.
• Je kon vaak niet zien of iemand slaaf was. 
• Sterker nog: sommige slaven waren beter gekleed dan arme, vrije Romeinen!

Twee slavinnen helpen hun meesteres bij het opmaken.

              Vrijgelatenen

• Je kon als slaaf worden vrijgelaten. 
• Als vrijgelatene ben je nog geen Romeins burger, dat worden je   kinderen pas.
• En op jouw grafsteen zal ook de letter 'L' staan, dat libertus betekent:   vrijgelatene. 
• Meestal stond de naam van je vroegere eigenaar erbij.

Sextus Maelius Stabilio, Vesinia Iucunda, en Sextus Maelius Faustus. Vermoedelijk man en vrouw (dat kun je zien aan het handschudden en de sluier) en hun zoon. Slaven mochten niet trouwens, vandaar dat dit echtpaar op latere leeftijd is getrouwd.

        Vrouwen in Rome

• Romeinse vrouwen hadden meer rechten dan met vrouwen in bijvoorbeeld Athene. 
• Vrouwen mochten zich buitenshuis begeven, maar ze bezaten echter  geen politieke rechten en konden vaak niet beschikken over hun eigen vermogen.

De Romeinen maakten prachtige mozaïeken. Dit mozaïek is de oudste afbeelding van vrouwen in bikini. Het was de vloer van een Romeinse villa op Sicilië (Italië), gebouwd in de derde eeuw na Christus.

              Brood en spelen

• Panem et circenses, oftewel 'brood en spelen'. 
• Rijke Romeinen hadden snel in de gaten dat het gewoon volk, plebejers en proletariërs, rustig blijft zolang het maar wat te eten heeft en/of zich niet gaat vervelen.

• Het volk kreeg dus 'brood' en 'spelen' in het Colosseum.
  

                  Gladiatoren

• Hoewel veel gladiatoren slaven zijn (geweest), zijn het echte sterren. 
• Een goede gladiator (de naam komt van gladius, het korte zwaard) is   daarom duur. 
• Gevechten op leven en dood komen voor, maar worden als het even   kan, voorkomen.

Begrippen uit deze les

• Romanisering
• Limes 
  
• agrarisch-stedelijke samenleving
• proletariër
• slaaf
• vrijgelatene
• gladiator

1 ding die je nog niet snapt.

Huiswerk 

Maken vragen voor woensdag

opdracht  4 en 7 t/m 10 op blz 93, 94 en 95. 

Maken vragen voor donderdag 

opdracht 1, 3, 5, 6a en 10 op blz 97, 98, 99 en 100.