Mariken van Nieumeghen klas 4 2425

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Mariken van Nieumeghen/ boek 3

Lesdoelen

Aan het eind van de les weet je meer van de middeleeuwen en de middeleeuwse literatuur.

Je kunt een presentatie maken en geven.

Je weet wie Mariken van Nieumeghen is en je kunt vragen beantwoorden over het verhaal.

Wat weet je nog van de middeleeuwen?

Middeleeuwen

• Ongeveer van 500 (val van Romeinse Rijk) tot 1500 (renaissance, hernieuwde interesse in klassieke oudheid)
  
• 'Tussenperiode' tussen twee beschavingen > verval
• Toch nog belangrijke uitvindingen, zoals de zandloper, bril en stijgbeugels
• Standenmaatschappij: geboorte bepaalde je stand. 1: geestelijkheid, 2: adel, 3: boeren.

Wat weet je nog van Reinaert de Vos?

Groepsopdracht

- Op de volgende slide staan  7 vragen die betrekking hebben op de middeleeuwen.

- In een groepje ga je deze 7 vragen beantwoorden en van deze vragen maak je een presentatie van maximaal 2 minuten. De presentatie kan gemaakt worden in Powerpoint, Prezi of een andere tool waarin je kunt presenteren.

- Aan het eind van de les presenteren jullie de antwoorden op de vragen aan de klas.

Groepsopdracht

1.    Welke taal werd in de middeleeuwen gesproken in de Lage Landen en wat zijn kenmerken van deze taal?

2.    Welke verhaalsoorten waren er in de middeleeuwen? Vertel er iets over.

3.    Wat kun je vinden over rederijkerstoneel?
4.    Wat zijn kenmerken van literatuur in de renaissance?
5.    Wat is de rol van de duivel in de middeleeuwen?
6.    Wat kun je vinden over de rol van de rooms-katholieke kerk in de middeleeuwen?
7.    Wat kun je vinden over de boekdrukkunst in de middeleeuwen?

Les 2

• Groepspresentaties
• Uitleg Mariken
  
• Quizvragen over uitleg
• Klassikale bespreking
  

Presentaties

Korte presentatie van 2-3 minuten waarin je de rest van de klas uitlegt hoe het zit.

Les 5 en 6

• Literatuur in de middeleeuwen
  
• Middelnederlands
  
• Vertalen
  

Lesdoelen

Je weet wat er met  Rederijkersliteratuur wordt bedoeld.

Je begrijpt dat het Nederlands door de eeuwen is veranderd.

Literatuur in de middeleeuwen

• Rijm
• Luisteren
  
• Middelnederlands
• Andere woorden
• Dubbele ontkenningen
• Klanken

Met welk voorbeeld kun je de tekst van Mariken waarschijnlijk vergelijken?

1. fragment van 500 jaar geleden
2. fragment van 1000 jaar geleden
3. fragment van 1500 jaar geleden

Rederijkersliteratuur

1. Het refrein: gedicht met meerdere strofen met aan het slot van iedere strofe een 'stokregel'

2. Rondeel: het gedicht loopt rond en de regels vormen een cirkel. Een rondeel bestaat meestal uit acht regels waarvan de eerste twee ook de laatste twee zijn, en de eerste regel bovendien herhaald wordt in de vierde. Het is een rijmend gedicht van 8 regels waarin versregels 1, 4 en 7 hetzelfde zijn, net als versregels 2 en 8.

3. Aldicht: alle woorden van een regel rijmen op alle woorden van de volgende regel. 

4. Retrograde: dit gedicht kun je probleemloos van achter naar voren lezen.

RONDEEL

 

Die gheen pluymen kan en can strijcken 1

Die en dooch ter werelt niet 2

Is hy aerm, hy en sal niet rijcken

Die gheen plymen kan en can strijcken 4

Alomme soe heeft hy 't achterkijcken

Hy wordt verschouen waer men hem siet

Die gheen pluymen en can strijcken 7

Die en dooch ter wereldt niet. 8

Anthonis de Roovere

1

4

7

2

8

aldicht

Rederijkersgedicht dat zo gebouwd is dat alle woorden die in de verschillende versregels op een overeenkomstige plaats staan, met elkaar rijmen. Hieronder twee voorbeelden van dergelijke verzen uit Matthijs de Casteleins Const van rhetoriken (1555):

Lacht dy sat. Tstick valt coen.

Wacht my dat. Ick zalt doen.

('Rondeelen, van allen soorten: van drie syllaben', p. 63)

Voord, zijd, niet, moe: wild, my, saen, versinnen;

Hoord, zwijd, siet, toe: stild, wy, gaen, beghinnen.

('Al dicht, oft van woordt te woorde', p. 29)

Lit: S.A.P.J.H. Iansen, Verkenningen in Matthijs Casteleins Const van rhetoriken (1971).

retrograde oftewel kreeftdicht

Opdracht

Bedenk net als de Rederijkers een gedicht die voldoet aan een van de volgende kenmerken:

1. Het refrein: gedicht met meerdere strofen met aan het slot van iedere strofe een 'stokregel'

2. Rondeel: het gedicht loopt rond en de regels vormen een cirkel. Een rondeel bestaat meestal uit acht regels waarvan de eerste twee ook de laatste twee zijn, en de eerste regel bovendien herhaald wordt in de vierde.

3. Aldicht: alle woorden van een regel rijmen op alle woorden van de volgende regel.

4. Retrograde: dit gedicht kun je probleemloos van achter naar voren lezen.

Huiswerk: zelfstandig lezen hfd 8 t/m 11

https://bulkboek.nl/wp-content/uploads/06-Mariken_final.pdf

Les 7 en 8

• Literatuur in de middeleeuwen
• Hfd 12 en 13 lezen
• Terugkoppeling naar de Geestelijke literatuur

Lesdoelen

Je kunt de personages uit Mariken van Nieumeghen karakteriseren. 

Je weet wat er met geestelijke literatuur wordt bedoeld.

Je weet wat er in je portfolio gaat  en wat dit betekent voor je PTA.

Op welke manier speelt volgens jou de kerk een rol in Mariken van Nieumeghen?

Lezen hfd 12 en 13

Opdracht:

Lees nu in tweetallen het slot van het verhaal (hoofdstuk 14 en 15.)

Maak samen  een mindmap waarbij Emmy/ Mariken, Moenen, oom en tante ieder een plek krijgen op het vel papier. 

Geef per karakter weer wie ze zijn en wat hun rol in het verhaal is.

Hoe verhoudt het goed en kwaad zich in deze personages? Denk hierbij aan de geestelijke literatuur...

Eindopdracht

Hoe zie jij Mariken? Verwerk hierin de volgende thema’s: liefde/religie/familie/zondig-vroom/

Ga aan de slag met bijvoorbeeld:

Instagramaccount

Datingprofiel

Nieuwsbericht

Filmpje

Stripverhaal

Etc... Wees creatief en verras ons!!!!!!!!!

Tot slot

Tot slot:

Wat gaat in je portfolio:

• De presentatie uit les 1 en 2
• Bewerking van les 7
• Rederijkersliteratuur:                                een  zelfgemaaktgedicht
• Foto van de mindmap
• De eindopdracht