Lastige gesprekken

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Lange titel

presentatie met foto

B1-K1-W5

Communicator

Lastige gesprekken

Inhoud les

• Lesdoelen
  
• Theorie
  Soorten lastige gesprekken
  Omgaan met weerstand
• Casusopdracht

Lesdoelen

Na deze les:

• Herken je verschillende soorten lastige gesprekken
• Heb je vaardigheden geoefend om om te gaan met weerstand

Welke soorten gesprekken in de zorg lijken jou lastig?

Theorie

In de zorg heb je te maken met diverse soorten gesprekken. De meeste van deze gesprekken hebben een bepaalde vaste opbouw die je kunnen helpen zo'n gesprek te voeren.

De volgende gesprekken kun je tegenkomen:

• Opnamegesprek (anamnese)
• Helpend gesprek 
• Motiverend gesprek
• Slechtnieuwsgesprek

Dit onderwerp behandel je nu bij level Verkennen. Hierbij tip je alleen de hoofdlijnen aan (kennismaken met). Leg uit aan studenten dat bij deze les de hoofdlijnen worden uitgelegd en dat in de volgende module level Oefenen er meer diepgaand op de stof wordt ingegaan. 

Opnamegesprek (anamnese)

• Bij het opname- en anamnesegesprek verzamel jij informatie over de zorgvrager en je geeft zelf informatie aan de zorgvrager over de zorg die gegeven wordt. 
  
  
• De meeste zorgorganisaties hebben voor het opname- of anamnesegesprek formulieren die je helpen de juiste informatie te vergaren en de juiste vragen te stellen.

Helpend gesprek

• Soms ook coachend gesprek genoemd
  
  
• Bij dit gesprek help je de zorgvrager met een probleem of vraag. Als je coacht, stimuleer je de zorgvrager door middel van vragen zelf een oplossing te zoeken; als je echt helpt, geef je direct de oplossingen. 
  
  
• Een helpend gesprek kan ook gewoon simpelweg betekenen alleen maar luisteren. Vaak helpt het de zorgvrager alleen al zijn verhaal kwijt te kunnen.

Motiverend gesprek

• Bij motiverende gespreksvoering stimuleer je de zorgvrager om zelf de eigen regie over het leven terug te nemen. 
  
  
• Hierbij is het belangrijk dat de zorgvrager zelf de intrinsieke motivatie naar boven haalt om (gedrag/houding/keuzes) te veranderen. Jij geeft dus geen oplossingen in tegenstellingen tot het helpend gesprek. 

Slechtnieuwsgesprek

Helaas hebben we in de zorg vrij veel te maken met het slechtnieuwsgesprek. Dit is vaak een moeilijk en lastig gesprek waarin je slecht nieuws brengt aan de zorgvrager.

Wat zijn voorbeelden van slecht nieuws voor een zorgvrager? (VVT/GHZ/ZH/GGZ)

Omgaan met weerstand

Slechtnieuwsgesprekken en bepaalde andere gesprekken kunnen bij een zorgvrager en zijn naasten weerstand oproepen. 

Omgaan met weerstand is een van de lastigste aspecten bij het voeren van gesprekken. 

Waar komt weerstand vandaan?

Hoe om te gaan met weerstand

• Benoem dat je weerstand voelt
• Erken de weerstand
• Geef de zorgvrager de ruimte zijn bezwaren uit te spreken
• Vraag door wanneer zaken onduidelijk zijn 
• Ga niet in op bezwaren 
• Bied extra informatie en vooral steun (creëren draagvlak)
• Maak gebruik van de weerstand en speel daar op in 

Benoem dat je weerstand voelt. Dit geeft de zorgvrager de mogelijkheid te reageren en te vertellen wat hem dwars zit. Bovendien erken je daar de gevoelens van de zorgvrager mee.

Erken de weerstand. Geef aan dat je begrijpt dat de zorgvrager weerstand voelt. Dat is niet hetzelfde als hem gelijk geven, maar erkennen toont respect voor de gevoelens van de zorgvrager. Jouw begrip kan een deel van de weerstand al weg nemen.

Geef de zorgvrager de ruimte zijn bezwaren uit te spreken. Ga niet meteen met hem in discussie. Als iemand rustig zijn verhaal kan vertellen, zullen de eerste sterke emoties bij hem afnemen en staat hij meer open voor jouw argumenten.

Vraag door als zaken niet duidelijk zijn. Zorg ervoor dat je precies weet waar de weerstand van de zorgvrager zit.

Vermijden: ga niet in op de bezwaren. Geef aan dat je ze hebt gehoord maar dat je er op dit moment even niets mee doet.

Draagvlak creëren: bied extra informatie en biedt vooral steun. Kijk of er zaken zijn die jullie wel gemeenschappelijk hebben op het gebied van het probleem en maak van de zorgvrager je bondgenoot.

Maak gebruik van de weerstand: een zorgvrager die weerstand heeft, heeft vaak al wel een andere oplossing paraat die volgens hem beter is. Vraag daarnaar en kijk of je samen met de zorgvrager tot een meer passende oplossing kunt komen.

Nabespreking casus

1. Hoe zou jij reageren op de weerstand van meneer Kramer als je in de rol van Koen was?
   
   
2. Welke communicatietechnieken heeft Koen gebruikt om met de weerstand van meneer Kramer om te gaan? Waren deze effectief? Waarom wel of niet?
   
   
3. Wat zou je anders doen in deze situatie om meneer Kramer te helpen zijn weerstand te overwinnen en hem te ondersteunen bij het stoppen met roken?
   
   
4. Hoe denk je dat meneer Kramer zich voelde tijdens het gesprek? Hoe kun je als verpleegkundige empathie tonen en tegelijkertijd effectief communiceren?

De basis communicatie technieken
Kan herhaling zijn als je de les inleiding tot communicatie in de zorg hebt behandeld. 

Literatuur

• ThiemeMeulenhoff – Communicatie en begeleiden – Module 1 Communicatie in de zorg
  
  1.3 Lastige gesprekken

Onderwerpen zijn:

•  Seksuele en genderidentiteit
• Diversiteit in levensbeschouwing
• cultuur: 
• Geloof:
•  moslim

- joods

- Katholiek

- Boeddhist

- Jehova