3.1 Wat zijn de kosten?

• Economie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

H3 Ben jij ondernemend?

Paragraaf 3.1 Wat zijn de kosten?

Wat weten we nog/al?

Ondernemen

Kosten

Leerdoelen 3.1

• Je kunt de productiefactoren noemen waarmee bedrijven waarde toevoegen en de beloning die erbij hoort.
• Je kent de kenmerken van vaste en variabele kosten en kunt daar berekeningen mee maken.
• Je kunt de kostprijs per product berekenen.
• Je kunt de verkoop- en consumentenprijs berekenen en tererugrekenen naar de prijs exclusief btw.

Productiefactoren

De extra waarde die ontstaat doordat een bedrijf een product bewerkt, noem je de toegevoegde waarde.

Om te producten, heb je productiefactoren nodig:

• Natuur beloning Pacht
• Arbeid beloning Loon
• Kapitaal beloning Huur of Rente
• Ondernemerschap beloning Winst

Wat is de beloning voor arbeid?

1. Winst
2. Pacht
3. Loon
4. Huur

Wat is de beloning voor natuur?

1. Winst
2. Huur
3. Loon
4. Pacht

Kosten

Kosten kun je onder verdelen in:

• Variabele kosten, zijn kosten die veranderen als je meer of minder gaat produceren, zoals materiaal.
• Vaste kosten, zijn kosten die niet meteen veranderen als je meer of minder gaat produceren, zoals huur.

Investeren

• Bedrijven moeten vaak veel geld investeren. 
• Ze besteden dan geld aan productiemiddelen.
• Ze vervangen bijvoorbeeld oude machines door nieuwe, modernere machines, waarmee ze sneller en schoner kunnen produceren.
• Een bedrijf mag de aanschafprijs niet in één keer in de jaarlijkse kosten meetellen. Ze moeten dan gaan afschrijven.

Wat is investeren?

1. Geld lenen van andere bedrijven
2. Geld besteden aan productiemiddelen
3. Geld besparen op productiemiddelen
4. Geld uitgeven aan marketing

Wat zijn variabele kosten?

1. Kosten die altijd hetzelfde blijven
2. Kosten die alleen betrekking hebben op materiaal
3. Kosten die veranderen bij verandering in productie
4. Kosten die niet veranderen bij verandering in productie

Afschrijven

• Bij afschrijven verspreid je de kosten van een kapitaalgoed over de gebruiksjaren.
• De afschrijving geeft aan hoeveel zo'n kapitaalgoed jaarlijks in waarde vermindert.

Je koopt een kassa voor €1000, na 4 jaar is er nog een restwaarde van €200
Hoeveel is de afschrijving per jaar als je de kassa over 4 jaar afschrijft?

Kostprijs

• Alle kosten die je bij de productie maakt, moet je terugverdienen in de verkoopprijs van een product. 
• Daarvoor bereken je de kostprijs per product.
• Als je de verkoopprijs wil berekenen moet je bovenop de kostprijs een winstopslag berekenen. 
• Hoe hoog deze is hangt af van wat de klant wil betalen/hoeveel winst je wil maken.

Je produceert 5 piano's
Je vaste kosten zijn €2.000
Je variabele kosten zijn €200 per stuk
Wat is de kostprijs van een piano?

Consumentenprijs

• Een winkelier maakt zijn prijsberekening ander, want hij koopt producten in bij een groothandel of fabrikant.
• Een winkelier betaalt de inkoopprijs voor zijn producten. 
• Deze verhoogt hij met een brutowinstopslag hiermee dekt hij de bedrijfskosten en houdt hij een nettowinst over.
• Bij verkoop aan consumenten gaat er nog BTW over de verkoopprijs, dit noemen we de consumentenprijs

De inkoopprijs is €50 euro van een toetsenbord. De brutowinstopslag is 30% en de btw 21%. Wat is de consumentenprijs?

Je kunt nu

• Je kunt de productiefactoren noemen waarmee bedrijven waarde toevoegen en de beloning die erbij hoort.
• Je kent de kenmerken van vaste en variabele kosten en kunt daar berekeningen mee maken.
• Je kunt de kostprijs per product berekenen.
• Je kunt de verkoop- en consumentenprijs berekenen en tererugrekenen naar de prijs exclusief btw.

Begrippen paragraaf 3.1 

• Investeren
• Kostprijs per product
• Productiefactoren
• Toegevoegde waarde
• Variabele kosten
• Vaste kosten

Aan het werk!

Maken opdrachten 3.1: 3, 5, 6, 8, 9 

Maken Rekenopdrachten: 3, 6, 8 en 10

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken herhalingsopdrachten 3.1

Veel goed? -> Maken plusopdrachten 3.1