Bronnen van energie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Bronnen van energie

Hoe duurzaam is het energieverbruik in Nederland? 

Welke energiebronnen ken je?

4.1 Energiebronnen

Energie

Het vermogen om arbeid te verrichten

Energiebronnen

Primaire energiebron: 

Bron die bij verbranding direct zorgt voor energie. 

• aardgas
• wind
• stromend water
• zon

Energiebronnen

Secundaire energiebron: 

Energiebron die ontstaat door verbruik van primaire energiebron.

• elektriciteit opgewekt met steenkool of kernenergie

Producten van Aardolie

Kernenergie

Energie die als warmte vrijkomt bij de natuurlijke hulpbron uranium. Met die warmte wekken we energie op

Energiebronnen

Uitputbare energiebronnen:

Deze bronnen kan je maar een keer gebruiken

• Aardgas
• Aardolie
• Steenkool

Hernieuwbare energiebronnen

Kan je blijven gebruiken raken niet  op. 

• Windmolens
• Zonne-energie
• Waterenergie

4.2 Uitputbaar: fossiele brandstoffen

Wat gaan we doen? 

Herhaling

Uitleg

Opdrachten

Is kernenergie een primaire of secundaire energiebron, leg uit.

Noem een uitputbare energiebron

Noem een hernieuwbare energiebron

Fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen

Brandstof die miljoenen jaren geleden is gevormd uit planten-, bomen-  en of dieren resten. Aardolie, aardgas, steenkool

Steenkool

Inkoling

Aardolie

Aardolie gebruiken we voor benzine, asfalt en plastic. 

aardgas voor elektriciteitscentrales, koken en verwarming. 

Aardgas

4.3 Problemen met Fossiel

Wat gaan we doen? 

Herhaling

Uitleg

Opdrachten

Noem een verschil tussen het ontstaan van aardolie en het ontstaan van steenkool

Welke van deze energiebronnen zijn duurzaam, en welke zijn fossiele brandstoffen?

Duurzame energie.

Fossiele brandstoffen.

Aardgas is

1. uitputbaar
2. hernieuwbaar

Noem een nadeel van fossiele energie

Bewezen en onzekere voorraden

Waarom is het lastig te voorspellen wanneer de voorraden fossiele brandstoffen op zijn?

Oorzaken:

- Nieuw ontdekte voorraden

- Moeilijk winbare voorraden

- Onzekere vraag naar aardolie

Onzekere voorraad

Wanneer is voorraad op?

Bewezen voorraad

Nog altijd nieuwe voorraden makkelijk winbare fossiele brandstoffen ontdekt → bewezen voorraad neemt toe.

Vraag in de toekomst.

Hoe groot is de vraag in de toekomst?

• Bevolkingsgroei 
• Welvaartsontwikkeling 
• Inzet hernieuwbare energiebronnen (zon, wind etc.) 

Vervuiling

Lekken olie tijdens olieboringen en transport

Afvalstoffen die ontstaan bij winning steenkool, aardolie en aardgas (chemicaliën) lekken naar omgeving.

Staatsmijn Emma

https://l1.nl/wijk-emma-brunssum-nu-helemaal-schoon-112952

Klimaatverandering

natuurlijke broeikaseffect

versterkte broeikaseffect

Broeikasgassen

Broeikasgassen:

• kooldioxide (CO2)
• methaan (CH4)
• waterdamp (H2O)

Door verbranden aardgas, aardolie en steenkool komen er meer broeikasgassen in de atmosfeer.

Gevolgen versterkt broeikaseffect:

• Zeespiegelstijging 
• Gemiddeld hogere temperaturen
• Meer hittegolven
• droogte
• misoogsten
• watertekorten
• Wanneer het regent zal de neerslagintensiteit veel groter zijn.

https://schooltv.nl/video/broeikaseffect-de-dampkring-en-het-broeikaseffect/

Het vermogen van de aarde om warmte vast te houden door de aanwezigheid van natuurlijke broeikasgassen in de atmosfeer.

Zonder natuurlijk broeikaseffect is er geen leven op aarde mogelijk!

4.4 Hernieuwbare energiebronnen

Wat gaan we doen? 

Herhaling

Uitleg

Opdrachten

Noem 1 overeenkomst en 1 verschil met het ontstaan van aardolie en steenkool

Welke is geen primaire energiebron

1. Aardolie
2. Benzine

Voordelen hernieuwbare energie

Nadelen hernieuwbare energie

Groene energie

Groene energie = Energie afkomstig van hernieuwbare energiebronnen waarbij veel minder of geen koolstofdioxide (CO2) en andere vervuilende stoffen vrijkomen.

Grijze energie

Grijze energie = Energie afkomstig uit uitputbare energiebronnen waarbij koolstofdioxide (CO2) en andere vervuilende stoffen vrijkomen.

Groene energie

Grijze energie

CO-2 Neutraler

Hernieuwbaar

Fossiele brandstof

Zonne-energie

Zonne energie

Zonne-energie

Zonne-energie is te gebruiken voor:

1. Zonnepanelen-zetten zonne-energie om in stroom.
2. Zonnecollectoren-zetten zonne-energie om in warmte.

Grootste nadeel is dat we zonne-energie nog niet goed/efficient kunnen opslaan.

Windenergie

Voordelen 

windenergie

• raakt nooit op
• geen vervuiling
• Veel wind in NL
• draaien bijna elke dag
• Goedkoop

  Nadelen 

windenergie

• waait niet altijd even hard
• horizon vervuiling
• Niemand wil ze in de achtertuin
  
• Lawaai 

Aardwarmte 

Geothermische energie

Voordeel	Nadeel
Raakt nooit op	Niet in elk land zit de de hitte uit de aardmantel dicht bij het aardoppervlak

Energie uit biomassa

https://schooltv.nl/video/een-duurzame-vorm-van-energiewinning-met-hout-en-koeienstront-energie-maken/

Biomassa: organisch materiaal, plantaardige olie, mest. 

• ook als biobrandstof te gebruiken: opwekken energie in biomassacentrale

4.5 Energietransitie

Wat gaan we doen? 

Herhalen

Uitleg

Opdrachten

Noem een grijze energiebron

Noem een groene energiebron

Noem een nadeel aan fossiele brandstoffen

Duurzame energie 

Niet-Duurzame energie 

duurzame energie

 – Energie uit energiebronnen die niet opraken.

Raken niet op en zorgen niet voor Co2

                                                      energietransitie 

2023 16% duurzaam

2050 100% duurzaam

De route naar duurzame energie

Van grijze naar groene energie!

Problemen

1. Energietransitie gaat (te) langzaam.
2. Energietransitie is vaak duur.

Voorbeelden:

• Er moet veel geld worden geïnvesteerd in onderzoek naar het opslaan van groene stroom.

• In Europa zijn niet alle hoogspanningsnetwerken op een goede manier aan elkaar verbonden.

Welke fossiele brandstof ontstaat uit plantenresten?

Noem vormen van uitputbare energiebronnen

Noem vormen van vernieuwbare
bronnen van energie

Noem één nadeel van
fossiele brandstoffen

Bij het inkolingsproces worden plantenresten in miljoenen jaren steenkool. Wat is de juiste volgorde?

1. Veen, bruinkool, turf, steenkool
2. Turf, veen, bruinkool, steenkool
3. Steenkool, bruinkool, turf, veen
4. Veen, turf, bruinkool, steenkool

Wat zijn voordelen van
duurzame energie?

Kan steenkool opraken?

1. nee
2. ja