Verspreiding van vruchten en zaden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 1

Verspreiding van vruchten en zaden

Dit ga je leren

    Je leert hoe de verspreiding van vruchten en zaden 

    plaatsvindt en wat daarbij een rol speelt

    Je leert welke organismen een rol spelen bij

    de verspreiding van vruchten en zaden 

Vruchten en zaden

Uit bloemen ontstaan vruchten met zaden. 

Elke zaad bevat een kiem waaruit een nieuwe plant kan ontstaan. Aan één plant kunnen soms wel duizenden zaden ontstaan. Zaden vallen niet allemaal onder de plant op de bodem. Onder een plant zou er te weinig ruimte zijn voor al die kiemplantjes. Het is maar goed dat de zaden zo ver mogelijk van de ouderplant worden verspreid. De vruchten zorgen ervoor dat zaden worden verspreid. Die verspreiding kan op verschillende manieren gebeuren.

Verspreiding van zaden

- Door de plant zelf

- Door de wind

- Door dieren

- Door water

Reigersbek

Springzaad

De plant zelf: De vruchten of zaden schieten weg

Dat kan als de vrucht rijp is. De vrucht springt dan open. 

De zaden/vruchten worden dan weggeslingerd.

Dit gebeurt bijv. ook bij de brem, de erwt en de ooievaarsbek

De plant zelf: Vruchtje met daarin zaad dat wegspringt

Verspreiding van zaden, door de plant zelf.

Viooltje

Peulvrucht: Boon

Viooltje: Verspreiding door de plant zelf

Erwt: Verspreiding door de plant zelf

Verspreiding van zaden door de de plant zelf.

Esdoorn en Linde

Paardenbloem

Esdoorn: Verspreiding door de wind

Vaak hebben vruchten of zaden hulpmiddelen om lang in de lucht te kunnen zweven. De Esdoorn en de Linde hebben vleugels.

Paardenbloem: Verspreiding van de vruchtjes met de pluisjes als hulpmiddel

Verspreiding van zaden door de wind.

Verspreiding door dieren:

uitwerpselen

Soms maken planten vruchten met sappig vruchtvlees. 

De bessen worden gegegeten en komen in de maag van de vogel. 

Het vruchtvlees verteert, de zaden worden weer uitgepoept en vallen op de grond. Als dat een gunstige plek is, kan het zaad kiemen.

Verspreiding door dieren

Sommige planten hebben vruchten met haakjes. Ze blijven haken aan de vacht van een dier of aan de schoenen of kleding van een mens. Ze vallen er af en blijven dan liggen.

Verspreiding door dieren

Sommige dieren leggen een wintervoorraad aan. Bijv. van eikels en beukenootjes. De voorraad wordt niet allemaal teruggevonden of gebruikt. Uit de zaden die niet gebruikt worden kunnen nieuwe planten ontstaan.

Verspreiding door water

De zaden van Gele Lis zijn groot en drijven op het water. Als de zaden rijp zijn, vallen deze uit de vrucht. Gele Lis groeit aan oevers en op moerassige bodems.

Via het water kunnen de zaden van Gele Lis vele honderden meters, of kilometers, uit de buurt van de moederplant geraken.

Verspreiding door water

Eetbare vruchten en zaden

Mensen eten graag vruchten.

Van enkele vruchten eet je ook de zaden:

bijv. mais, bruine bonen, rijst

Van andere vruchten eten veel mensen de zaden niet op:

bijv. appel, sinaasappel

Gebruik vruchten en zaden

Mensen gebruiken vruchten en zaden ook op andere manieren.

Bijv. de katoenplant

De zaden van de katoenplant hebben veel zaadpluis.

Dit is zo stevig dat er draden van kunnen worden gemaakt.

Daarvan kan weer katoenen kleding worden gemaakt.

Verspreiding van zaden, hoe gaat dat?

De vruchten hebben haakjes.
Verspreiding door:

1. de plant zelf
2. dieren
3. de wind
4. zulke vruchten bestaan niet

De vruchten zijn kleverig
Verspreiding door:

1. de plant zelf
2. dieren
3. de wind
4. zulke vruchten bestaan niet

De vruchten hebben pluis
Verspreiding door:

1. de plant zelf
2. dieren
3. de wind
4. zulke vruchten bestaan niet

De vruchten hebben een vleugel
Verspreiding door:

1. de plant zelf
2. dieren
3. de wind
4. zulke vruchten bestaan niet

De verspreiding van zaden
is belangrijk omdat

1. er dan meer kans is dat zaden kiemen
2. er dan meer dieren de zaden kunnen vinden

Als zaden door dieren op een gunstige plek worden uitgepoept, dan kunnen ze :

1. verteren
2. kiemen
3. wegvliegen
4. oplossen

Wat gebeurt er met de wintervoorraad van eekhoorns en gaaien, als ze die niet meer kunnen terugvinden?

1. de zaden kunnen in het voorjaar kiemen
2. de zaden kunnen in de herfst kiemen
3. de zaden kunnen in de winter kiemen
4. de zaden kunnen in de zomer kiemen

Kunnen mensen zaden van planten verspreiden?

1. Ja, maar dat gebeurt vaak zonder opzet
2. Ja, met opzet
3. Nee
4. Dat kan alleen dewind

Welke vruchten/zaden kun je eten?

1. mais, sinaasappel, zaadpluis
2. sinaasappel, banaan, bruine bonen
3. zaadpluis, appel, pinda's
4. sperziebonen, kiwi's, kousenband

biologiepagina.nl

Huiswerk 15 juni

H7.6 Verspreiding van vruchten en zaden

opdr. 25 t/m 27

H7.7 Eetbare vruchten en zaden

opdr. 28

Leren SO H7 par. 1 t/m 5

Witte dovenetel

Opstroomleerlingen:

Zoek uit hoe de mier een rol speelt bij de verspreiding van zaden van de witte dovenetel.