2. Golflengte

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

2. Golflengte

Planning vandaag

• Herhaling vorige week
• Golflengte
• Formule
• Toets vorig hoofdstuk bespreken
• Tijd voor huiswerk

Trillingen, waarin ?

Trillingen elektromagnetisch veld

= elektromagnetische straling

.

.

.

.

Elektromagnetisch spectrum

Veel energie

Kleine trillingstijd

Hoge frequentie

Kleine golflengte

Weinig energie

Grote trillingstijd

Lage frequentie

Grote golflengte

λ=​f​​c​​

Grootheid: Golflengte

Eenheid: meter [m]

Grootheid: Lichtsnelheid

Eenheid: meter per seconde [m/s]

Dit is ALTIJD 300.000.000 m/s

Grootheid: Frequentie

Eenheid: Hertz [Hz]

Formule golflengte

Samenvatting - Elektromagnetisch Spectrum

<----------(ioniserende straling)------->

<----------------(niet - ioniserende straling)-------------->

Straling is ioniserend of niet-ioniserend. Ioniserende straling, zoals röntgenstralen, beschadigt DNA en verhoogt kans op kanker. Niet-ioniserende straling, zoals zichtbaar licht en radiogolven, heeft minder energie en is onder normale omstandigheden onschadelijk voor het lichaam.

Je kan je beschermen tegen gamma en röntgenstraling  beschermen met lood en dikke lagen beton. Met zonnebrandcrème bescherm je je tegen ultraviolette straling

Samenvatting - Toepassingen van soorten straling

Verwerkingsvragen

Dit is Huiswerk

In SOM vind je wanneer je dit precies moet af hebben

Opdracht 1.1
a. Welke soort straling komt vrij bij een warme radiator?
b. Welke soorten straling straalt de gloeidraad van een gloeilamp uit?
c. Welke soorten straling worden door de zon uitgezonden?

Opdracht 1.2
Welk soort elektromagnetische straling beweegt ongehinderd dwars door een muur heen?

1. Zichtbaar licht
2. Gammastraling
3. UV-straling

Opdracht 1.3
Welke stelling klopt niet?

1. röntgenstraling is deel van het E.M. spectrum
2. röntgenstraling is niet zichtbaar met het oog
3. röntgenstraling gaat niet door stoffen heen
4. röntgenstraling is schadelijk voor mensen

Kleine frequentie

Grote golflengte

Kleine energie

Grote frequentie

Kleine golflengte

Grote energie

Zet het spectrum op de juiste volgorde

Opdracht 1.4

Infrarood-straling

Radiogolven

Zichtbaar licht

Röntgenstraling

Gamma-straling

Ultraviolet-straling

Opdracht 1.5
Welke van de volgende soorten straling heeft de hoogste energie en is het meest schadelijk voor de gezondheid?

1. Radiogolven
2. Ultraviolet-straling
3. Röntgenstraling
4. Gammastraling

Opdracht 1.6
Leg uit waarom het belangrijk is om jezelf te beschermen tegen ioniserende straling en geef twee manieren waarop je dit kunt doen.

Opdracht 1.7
Noem twee toepassingen van microgolven.

Opdracht 1.8
Je gebruikt een afstandsbediening voor de tv. Welke soort straling wordt hierbij gebruikt?

Opdracht 1.9
Welk soort straling wordt gebruikt om bankbiljetten op echtheid te controleren? (Je mag het opzoeken op internet)
- Wat gebeurt er met het biljet als je dit soort straling erop richt?
- Waarom werkt dit alleen bij echte biljetten en niet bij nepgeld?

Uitwerkingen open vragen

Opdracht 1.1

a. Infrarood

b. zichtbaar licht en infrarood

c. zichtbaar licht, infrarood en ultraviolet

Opdracht 1.6

Het is belangrijk omdat ioniserende straling jouw cellen beschadigd. Je kan er kanker van krijgen. Je kan je beschermen op veel verschillende manieren:

- Jezelf beschermen met lood of een dikke laag beton

- zonnebrand smeren

- straling vermijden

Opdracht 1.7

- Radar (bepalen van posities van vliegtuigen en schepen

- magnetron

- Wi-Fi, bluetooth, 4g, 5g

- flitspalen

Opdracht 1.9

Bankbiljetten worden gecontroleerd met ultraviolet (UV)-straling. Echte bankbiljetten bevatten speciale inkt en vezels die oplichten (fluoresceren) wanneer ze worden beschenen met UV-licht. Deze kenmerken zijn onzichtbaar bij normaal licht, maar worden zichtbaar onder een UV-lamp.

Bijvoorbeeld: op eurobiljetten lichten kleine vezels op in verschillende kleuren (blauw, rood, groen) en sommige delen van het biljet, zoals het waardecijfer of het vlaggetje van de EU, worden fel zichtbaar.

Waarom werkt dit alleen bij echte biljetten?

Valse biljetten missen vaak deze speciale UV-inkt en vezels of gebruiken verkeerde materialen, waardoor ze onder UV-licht niet of anders reageren dan echte biljetten. Zo kun je snel controleren of een biljet echt is.