AFP KNO les 1.3.8. Pathologie

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 1,3

AFP KNO pathologie

Les 1.3.8.

Lesdoelen

1. De student kan de ziektebeelden (genoemd in deze lessonup) van neus, keel en bovenste luchtwegen uitleggen en toepassen in bijbehorende casussen.

Lesinhoud

1. Herhaling vorige les

2. Theorie pathologie (verkoudheid, bloedneus, pseudokroep, rhinosinusitis, epiglottitis, ontsteking amandelen en keelpijn) 

3. Werken aan opdracht

4. Afronden en huiswerk

Herhaling vorige week 

Waaruit bestaat het oor?

1. auris externa, auris media, auris interna
2. buitenoor, middenoor, doolhof
3. Buitenoor, middenoor, slakkenhuis
4. Auris expliciet, auris impliciet

Wat is de functie van de buis van Eustachius?

1. Ademen
2. Infecties tegenhouden
3. Zorgen dat je je niet verslikt
4. Verdeling van de druk en verbind neus/keelholte met middenoor

Hoe heet het slakkenhuis in het Latijn?

1. Auris
2. Cochlea
3. Incus
4. Malleus

Aandoeningen van de neus

corpus alienum = vreemd voorwerp

septumdeviatie = scheef tussenschot

conchahypertrofie = vergrote neusschelpen door chronische irritatie.

epistaxis = bloedneus

adenoidhyperplasie = vergrote
neusamandelen 

Behalve op bloedneus gaan we hier (nu) niet verder op in. 

Opdracht

Bij de volgende dia's zal de docent toelichting geven maar er staan ook een aantal vragen op de dia. Zoek de antwoorden op en bespreek ze in de klas. 

Beide medicijnen vallen onder de groep decongestiva.

Wat is de hoofdwerking van deze middelen?

1. Infectie vergroot de bloedtoevoer
Bij verkoudheid raken de slijmvliezen in de neus ontstoken. Daarop zetten de slagaderen uit, om meer leukocyten te kunnen aanvoeren die de infectie moeten bestrijden. 

1

Door de druk gaat neus lopen
De verhoogde bloedtoevoer zet de haarvaten van het slijmvlies onder druk, waardoor water door de bloedvaten dringt en de neus uitloopt als snot. 

2

Actieve stof maakt bloedvaten nauwer
De werkzame stof in neusspray (xylometazoline), die lijkt op adrenaline, zorgt ervoor dat de slagaderen zich vernauwen zodat er minder bloed naar de haarvaten stroomt. 

3

Neus stopt met lopen
Door de verminderde bloedtoevoer daalt de druk in de haarvaten, zodat het vocht er niet meer uitgeperst wordt en de neus niet meer loopt. 

4

Latijnse naam bloedneus epistaxis

waardoor krijg je een bloedneus?

75% neusbloeding door onbekende oorzaak.

25% oorzaak:

- neuspeuteren

- snuiten bij verkoudheid

- verhoogde RR

- warmte (bloed stroomt sneller)

- Stollingsstoornis bloed

- vreemde voorwerpen in neus (corpus alienum)

stollingstoornis bloed door:

• bloedverdunners
• NSAID's
• Pijnstillers uit aspirinegroep
• Bloedafwijkingen, bijv leukemie
• Vermindering bloedplaatjes door bijv bestraling of chemotherapie 

Advies bij een bloedneus

• voorzichtig maar goed snuiten
• 5 min onder neusbeen dichtknijpen
• licht voorovergebogen (schrijvershouding)
• Evt neusdruppels (slijmvlies slinkt) 

Contactadvies

• Als het na herhalen van advies niet stopt
• Steeds terugkerende bloedneuzen
• Bij gebruik antistolling 

behandeling (KNO-arts)

• Dichtetsen trichloorazijnzuur
• Dichtbranden hyfrecator (coagulatie) 
• Tampon (bv Merocel)

Pseudokroep - Laryngitis subglottica 

• Slijmvlies strottenhoofd zwelt op; 
• Treedt op bij jonge kinderen (1-5), geeft blafhoest, heesheid, piepen bij inademen
• Aanvallen treden meestal in de avonduren op
• Overdag weinig klachten. Vaak wel verkouden; 
  
• Rust en afleiding belangrijk
• Altijd controleren door arts

Waarom zijn rust en afleiding belangrijk?
Verwerk in je antwoordheid het begrip ouders

Bijholteontsteking (sinusitis)

Ontsteking van de bijholten.

Bijholten staan in verbinding via kleine kanaaltjes met de neusholte.

Oorzaken:

• Bacteriën, virussen, schimmels uit mondholte, neusholte, longen, ontstoken kies, tand, kaak
• Allergie

Bijholteontsteking (sinusitis)

Symptomen:

• drukpijn (vooral bij bukken), pijn (net als kiespijn), pijn tussen / achter / onder de ogen, pijn in achterhoofd
• rood en gezwollen neusslijmvlies, verstopte neus, loopneus
• veel neusslijm, geelgroen pus
• koorts, rillingen, ziek gevoel, algemene malaise

Bijholteontsteking (sinusitis)

Behandeling:

• stoominhalatie
• medicatie: neusdruppels bij verstopping, antibiotica, pijnstillers
• operatie: leegzuigen holten, verbreden afvoergangetjes, endoscopische neusbijholte-operatie (functional endoscopic sinus surgery, afgekort FESS)

Buis van Eustachius loopt van keelholte naar middenoor. Combinatie van vergrote neusamandel + kleine/nauwe buis bij kinderen geeft vaak de klachten.

Neusamandel alleen met camera te zien. Deze camera gaat in de neus (dieper dan Corona test). Is voor kinderen vaak pijnlijk en lastig om stil te zitten. Daarom vaak onder narcose gedaan.

Neusspray helpt NIET als neusamandel vergroot is, bij oorpijn.

Bij kinderen is de buis van Eustachius nog niet goed aangelegd (tot ong. 10 jaar). Hierdoor is deze korter en minder stijl naar beneden lopend. Er is meer bot en dus minder soepel. Vandaar dat vocht minder goed kan weglopen wat oorpijn kan geven.

Zie volgende dia

patientenfolders.erasmusmc.nl

Over tonsillitis later meer (bij keelklachten) 

Volgende dia filmpje tonsillectomie 

Keelamandelen kun je zien. Neusamandelen niet. 

Keelamandelen:

Milde klachten: PCM

Ernstige klachten: Broxil (antibiotica)

Steeds terugkerende klachten d.w.z. 7x per jaar of 5x afgelopen jaar: operatie

De operatie duurt 30 sec. De techniek is sinds 110 jaar nooit veranderd.

www.zapp.nl

Even doorspoelen naar 19.10 (tonsillectomie) en kijken tot 20.23

Epiglottitis

• Ontsteking van het strotklepje -> zeldzaam door vaccinatie (hib) 
• Komt meestal voor bij jonge kinderen en is gevaarlijk
• Kind is ernstig ziek, benauwd, kan niet slikken slijm loopt uit mond, hoge koorts 
• Door zwelling strotklepje kan luchtpijp worden afgesloten (verstikking) 

 

Haemophilus influenzae type b

Epiglottitis

• Bijgeluiden bij inademing (inspiratoire stridor) 
• Houding naar voren leunend met gestrekte hals 
• Kwijlen, niet drinken 
• Patiënt moet snel naar het ziekenhuis worden verwezen 

Keelklachten

Waardoor kan men last hebben van zijn/haar keel?

Meerdere oorzaken keelklachten

Soms:

• Roken
• Droge lucht
• Keel schrapen

Mbt triage hebben we het over acute (< 14 dg) klachten

Virus

Virus is meestal de oorzaak

o.a.

- Epstein Barr- virus 

(zelfde virus als van ziekte Pfeiffer)

- Coronavirus

- Adenovirus

keelpijn gaat onafhankelijk

Bacterie

Bacterie is soms de oorzaak

- Streptococ - bacterie

van oorzaak binnen 10 dagen over

www.thuisarts.nl

Tonsillitis

Ernstige keelontsteking

- (ernstige) zieke indruk (koorts, beperkingen ADL)

- heftige keelpijn

- ernstige slikklachten

HA ---> evt antibioticum

 evt KNO ---> tonsilectomie

Peritonsillair Abces

Abces = met pus gevulde holte

Tonsil = Keelamandel

- Moeite met openen mond

- Moeite met slikken

HA --> evt antibioticum --> evt incisie door KNO-arts

Keelpijn bij ziekte van Pfeiffer

- Infectieziekte (Epstein Barr virus)

- Vooral jongvolwassenen

- Koorts, keelpijn, opgezette klieren, moeheid, ziek voelen.

- 95% verloopt subklinisch (zonder klachten)

- 1-2 % is/blijft langdurig moe

Roodvonk

- Streptococceninfectie (zeldzaam)

- Keelpijn, koorts, pijnlijke klieren in hals, soms braken en buikpijn. 

- Frambozentong en rode uitslag

Keelpijn bij verminderde weerstand

Bij bijvoorbeeld:

Chemotherapie of immuunziekte

Is een risicofactor. 

Alert zijn op gecompliceerd verloop van ziekte

Triage bij keelklachten

Onderscheid maken tussen milde en ernstige keelklachten

u1

Kwijlt de patient omdat de doorgang te klein is?

----> Levensbedreigend!! (ABCDE)

Stuur met spoed Ambulance en Huisarts

u2

Corpus alienum ingeslikt / ingeademd,  gevaarlijk of met klachten

Ernstig zieke indruk kind/volwassene

Welke symptomen passen bij een ernstig ziek kind?

Welke bij een ernstig zieke volwassene?

zieke indruk kind

Naar het oordeel van de triagist! Hoe ziek is het kind? De duur van het ziek zijn zegt niets over de ernst.

Ernstig ziek: blauwe lippen, versnelde ademfrequentie, verminderd bewustzijn, niet reageren op omgeving, niet meer mobiel, verminderde/geen spierspanning, kreunende ademhaling, jengelend huilen en/of ontroostbaar huilen.

Ziek: onvoldoende drinken, bleek, hangerig en/of gedraagt zich anders.

zieke indruk volwassene

Naar het oordeel van de triagist! Hoe ziek is de patiënt? De duur van het ziek zijn zegt niets over de ernst.

Ernstig ziek: versnelde ademfrequentie, verminderd bewustzijn en/of niet adequaat reageren

Ziek: ADL-activiteiten (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen) niet zelfstandig kunnen uitvoeren

u3 Dringend

- Problemen openen van mond

- Ernstig zieke indruk

- C.a. zonder klachten

- Veranderde spraak/stem

- Eenzijdige zwelling hals

Waar kan een eenzijdige zwelling in de hals op wijzen?

Eenzijdige zwelling hals kan wijzen op Peritonsillair abces

u4 Niet dringend

- Sterk verminderde weerstand

- Keelpijn langer dan een week en zieke indruk

- Huiduitslag

Waar kan huiduitslag in combinatie met keelpijn op wijzen?

huiduitslag kan wijzen op roodvonk

Vangnetadvies bij keelklachten

Inspiratoire stridor (zoals bij epiglottitis):​

• Laat patient rustig zitten​
• Niet liggen​
• Inspanning voorkomen​
• Patient niet alleen laten​
• Mondholte met rust laten​

Zelfzorgadvies bij keelklachten

​Informatie geven:

Keelpijn meestal binnen 10 dgn over​

Oorzaak meestal virus​

Advies:​

Niet roken/stem rust geven​

Veel drinken​

Koude dranken​

Zuigen op snoepje / dropje / ijsblokje / honing ​

Paracetamol​

Contactadvies bij keelklachten:

Contact opnemen bij:

• Mond nauwelijks te openen​
• Slijm niet kan worden doorgeslikt ​
• Klachten > 7 dgn ​
• Toename klachten​

Huiswerk

1. Leren van de LessonUp (Vergeet ook de vorige weken niet + de bijbehorende opdrachten/woordenlijst) 
2. (Af)maken Expert college. Zorg dat je minimaal 2/4 modules af hebt.
3. Leren H.12 Medische kennis tot en met 12.5.2.
4. Boek medische kennis mee naar de les!