Wat zijn de grondbeginselen van de rechtsstaat en welke waarden horen daarbij?
Begrippen:
trias politica, checks and balances, grondrechten, legaliteitsbeginsel
Slide 3 - Slide
Doel van de rechtsstaat
Zorgen voor de veiligheid van burgers: -beschermen tegen de macht van de overheid -zorgen dat burgers gelijk worden behandeld -zorgen dat burgers in vrijheid kunnen leven.
Slide 4 - Slide
Grondbeginselen:
- er is sprake van verdeling van de macht
- de grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
- door het legaliteitsbeginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als deze zijn vastgelegd in wetten
Slide 5 - Slide
Montesquieu 1689-1755
Trias Politica
-Wetgevende macht
-Uitvoerende macht
-Rechterlijke macht
Slide 6 - Slide
Belangrijkste aan trias politica
- staatsmachten controleren en 'elkaar scherp houden'
> parlement controleert of ministers de wetten goed uitvoeren!
checks and balances: evenwicht tussen de machten en elkaar controleren
Slide 7 - Slide
Onafhankelijke rechters
1. Eerlijke rechtspraak
2. Bescherming tegen de overheid
3. Mensen gaan geen eigen rechter spelen
Slide 8 - Slide
Grondrechten
Klassieke grondrechten:
recht op gelijke behandeling, vrijheid van godsdienst, meningsuiting.
>overheid moet garanderen
Sociale grondrechten:
recht op werk, gezondheidszorg, woongelegenheid.
>overheid moet zich er voor inspannen
Slide 9 - Slide
Legaliteitsbeginsel
- Strafbaarheid: Artikel 1, lid 1: iets is alleen strafbaar als het in de wet staat.
- Strafmaat:
in de wet staat de maximale straf: rechter mag niet hogere straf opleggen dan dat in de wet staat.
- Ne bis in idem:
Je kunt in principe niet voor een tweede keer voor hetzelfde feit worden vervolgd. Speciale gevallen: nieuw DNA of meineed (onder ede liegen) > herziening vonnis
Slide 10 - Slide
Legaliteitsbeginsel
"de overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgesteld"
