5.2 De Europese expansie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.2 De Europese expansie

KA: Het begin van de Europese overzeese expansie 

Doel vorige les, welk mens- wereldbeeld ontstond in de renaissance?

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

• waardoor en hoe de Europese overzeese expansie ontstond.  
• welke activiteiten Spanjaarden en Portugezen ondernamen in Oost-Afrika en Azië.
•  welke activiteiten ze ondernamen in West-Afrika en Amerika 

Ontdekkingsreizen

West-Europeanen hebben een beperkt wereldbeeld, alleen Europa, Noord-Afrika en de Arabische wereld zijn bekend.

Portugezen en Spanjaarden startten de Europese expansie: 

(de uitbreiding van activiteiten van Europeanen buiten Europa omstreeks 1500).    

Reden:  

• Handel: Ze waren op zoek naar goud, specerijen, zijde enzovoort.
• Politiek: Veroveren van een groot rijk.
• Cultuur: Verspreiding van het christendom
• Nieuwsgierigheid en zucht naar avontuur.
  

 De Portugezen kwamen steeds zuidelijker met hun ontdekkingsreizen:   

(zoektochten naar onbekend gebied).    

 Door de oceaan op te gaan konden ze om 

West-Afrika heen varen

 en de herkomst van goud vinden in o.a. Ghana. 

Portugezen reisden op zoek naar Indië. 

1488 Kaap de Goede Hoop

1498 India

1510 Indonesië, China en Japan. 

Spanjaarden: 1492 geloofde Columbus dat hij de westelijke route naar Indië had ontdekt. De oorspronkelijke bewoners (indianen) en het gebied werd West-Indië of de West genoemd.

Azië werd Oost-Indië of de Oost genoemd. Het nieuwe continent werd naar Amerigo Vespucci vernoemd, dat hij zelf de Nieuwe Wereld noemde. 

Spanjaarden zeilden in 1522 via Zuid-Amerika naar Indië en daarna via Afrika naar Spanje. 

a Welk doel hadden de Portugese ontdekkingsreizen in het begin van de 15e eeuw?
b Waarom zochten de Portugezen na 1450 de zeeroute naar Indië?

a Beschrijf hoe de Portugezen Zuidoost-Azië over zee bereikten.
b waardoor leek het even of Spaanse schepen het eerst Azië hadden bereikt?
c Hoe werd dit misverstand uit de wereld geholpen?

Europese expansie Oosten

De Portugezen  namen langs de Afrikaanse en Aziatische kusten kleine gebieden in bezit en bouwden er factorijen: handelsposten.  

 Ze namen deel aan de eeuwenoude handel en een deel van de rijke koopwaar ging naar Europa. 

Europese Expansie Westen

Vanuit Afrika haalden de Portugezen:  goud, ivoor en zwarte slaven.  

1530 Brazilië gekoloniseerd: (zich in een gebied vestigen). Daar stichten ze plantages:(grote landbouwbedrijven waar één gewas wordt verbouwd)  Daar verbouwden ze suikerriet met gebruik van Afrikaanse en indiaanse slaven.  

De Spaanse veroveraars (conquistadores)  in Midden- en Zuid-Amerika versloegen de indianen makkelijk:

• hadden eenvoudige wapens 
• waren doodsbang voor paarden 
• vochten tegen onderdrukte volken die de Spanjaarden hielpen 
• waren niet bestand tegen Europese ziekten  

De Spanjaarden gingen heersen over steeds grotere gebieden in Midden- en Zuid-Amerika.

Er kwam een migratie op gang van honderdduizenden Spaanse mannen die kinderen kregen bij indiaanse vrouwen en ontstond er een etnisch gemengde bevolking. 

 

Zo begon het Europees kolonialisme in Amerika.

 Spanje en Portugal werden moederlanden die heersten over koloniën om eraan te verdienen.

a Beschrijf de Portugese activiteiten en activiteiten in Azië.
b Wat haalden de Portugezen uit West-Afrika?
c Wat hielden de activiteiten van de Portugezen in Brazilië in?

De Spaanse veroveringen leidden tot grote veranderingen in Amerika.
a Geef 4 oorzaken waardoor veroveraars de inheemse volgen gemakkelijk konden onderwerpen.
b Noem 3 gevolgen van deze veroveringen.

Beredeneer hoe representatief het beeld is dat deze prent geeft van een suikerplantage in West-Indië omstreeks 1600.

afb: Spaanse verovering van Tenochtitlan, Mexico 1519
Ontleen aan de afbeelding 2 oorzaken waardoor Spanjaarden de hoofdstad van de Azteken veroverden.

afb: Aankomst van Columbus in Amerika.
Het schilderij is representatief van de EU beeldvorming over ontdekkingsreizen. Leg dit uit met beeldelementen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Wat is expansie?

Noem twee culturele gevolgen van de komst van de Spaanse conquistadores die in Zuid-Amerika ook vandaag nog zichtbaar zijn.