3.3 Kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H3: Kruisingen

Th3:  Erfelijkheid en evolutie

Juist of onjuist?

Heterozygoot betekent dat het genenpaar voor een eigenschap bestaat uit twee ongelijke genen

1. Juist
2. Onjuist

Als een persoon zowel het gen voor blauwe als het gen voor bruine oogkleur bezit, is deze persoon homozygoot voor de oogkleur

1. Juist
2. Onjuist

Bij een organisme dat heterozygoot is voor een bepaalde eigenschap komt het dominante gen tot uiting in het fenotype

1. Juist
2. Onjuist

Een persoon bij wie een dominant gen tot uiting komt in het fenotype kan homozygoot zijn voor deze eigenschap

1. Juist
2. Onjuist

Doelstelling

• Je herkent geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting 
• Je herkent geslachtschromosomen van een man en vrouw
• Je moet een kruisingsschema kunnen opstellen
• Je moet bij een gegeven kruising genotypen en fenotypen van ouders en/of nakomelingen kunnen afleiden
  

geslachtschromosomen in lichaamscellen

Het 23e chromosomenpaar is bij mannen en vrouwen verschillend 

                                 MAN: XY                     VROUW:XX

Beïnvloeden de gehalten aan mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen in het bloed. 

Op de geslachtschromosomen liggen genen die een aantal typische mannelijke of typische vrouwelijke kenmerken bepalen.

vogelbekdier heeft 5 geslachtschromosomen

Geslachtschromosomen in geslachtscellen 

Geslachtschromosomen bij bevruchting

Syndroom van down

Trisomie van het 21e chromosomenpaar

Fout in celdeling zorgt voor het extra chromosoom

De fout in de celdeling ontstaat meestal als de eicel van de moeder gevormd wordt. Heel soms ligt de fout in de vorming van de zaadcel van de vader.

Kruisingen

In een kruisingsschema worden de generaties aagevenen

P: Ouders

F1: De eerste generatie nakomelingen (kinderen)

F2: De tweede generatie nakomeningen (keinkinderen)

Het opstellen van een kruisingsschema

1. Wat zijn de gegevens?
2. Welke genotypen kunnen ontstaan?
3. Wat zijn de genotypen van de ouders?
4. Wat kunnen de geslachtscellen voor gen bevatten?
5. Welke mogelijkheden zijn er voor het versmelten van een eicel en een spermacel
   

Een kruising

Bij fruitvliegen is de eigenschap voor rode ogen dominant over dat van witte ogen. Een homozygote vlieg met rode ogen wordt gekruist met een vlieg met witte ogen. De nakomelingen (kinderen) worden onderlng gekruist zodat een F2 (kleinkinderen) ontstaat.

Werk deze kruising uit

Een kruisingsschema

P:                                  AA             x                    aa

Geslachtscellen:    A                                      a

F1:                                                  Aa

                                     Aa             x                 Aa

Geslachtscellen: A of a                         A of a

F2:

Nog een oefening

Bij cavia's is de eigenschap voor kort haar dominant over dat van lang haar.

Een homozygote kortharige cavia wordt gekruist met een langharige cavia. De nakomelingen kruisen zich onderling voort.

Werk deze kruising uit tm de F2

opdrachten

Maak opdr. 1 tm 5

klaar? maak opdr. 6 of ga alles nakijken